اجرای بیش از چهار هزار و 200 میلیارد تومان طرح حوزه آب در آذربایجان‌شرقی
تبریز - ایرنا - دولت تدبیر و امید از ابتدای فعالیت خود تا به امروز چهار هزار و 200 میلیارد تومان اعتبار ریالی و بیش از 350 میلیون یورور اعتبار ارزی برای اجرای طرح‌های حوزه آب در آذربایجان‌شرقی هزینه کرده است.
به گزارش ایرنا در هفت سال فعالیت دولت تدبیر و امید، طرح های مختلف و متنوعی در حوزه آب آذربایجان شرقی اجرا شده که خط دوم آبرسانی زرینه رود به تبریز، طرح انتقال آب ارس به تبریز و طرح توسعه بهره برداری از ارس جمله آنهاست؛ دلت تدبیر و امید تنها برای اجرای این سه طرح مهم حوزه آب استان هزینه های کلانی کرده است.
سد قیز قلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین، سد های حاجیلر چای، گرمی چای و پیغام چای همراه با شبکه پایاب سد آیدوغموش از دیگر طرح های راهبردی حوزه آب آذربایجان شرقی است که در دولت تدبیر و امید جامه عمل پوشیده اند.
بدون شک تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه با هزینه کرد بیش از هفت هزار میلیارد تومان و نجات این پهنه آبی بین المللی از خطر خشکی، نقطه عطف طرح های اجرا شده دولت اعتدال در منطقه شمال غرب به ویژه آذربایجان شرقی است.
ایرنا مرکز تبریز به مناسبت افتتاح سد کلقان چای به دستور رییس جمهوری، گزارشی اجمالی از برخی از مهم ترین طرح های حوزه آب استان در دولت تدبیر و امید تهیه کرده که در زیر ارایه می شود؛
خط دوم آبرسانی زرینه رود به تبریز
خط دوم آب رسانی زرینه رود به تبریز به عنوان پشتیبان خط اول آبرسانی به طول 146 کیلومتر با استفاده از لوله فولادی با قطرهای 2 هزار، یک هزار و 600، یک هزار و 400 و یک هزار میلی متر اجرا شده است.
در این خط 2 مخزن 10 هزار و 100 هزار مترمکعبی و یک ایستگاه با ارتفاع پمپاژ 262 متر با دبی 3 هزار و 92 لیتر در ثانیه اجرا شده است.
این خط با هدف پشتیبان و پدافند غیرعامل خط اول آبرسانی تبریز برای تامین آب شرب 24 شهر و 337 روستای استان های آذربایجان غربی و شرقی اجرا می شود که از این تعداد 2 شهر و 120 روستا در آذربایجان غربی و 22 شهر و 217 روستا در آذربایجان شرقی قرار دارند.
سرمایه گذاری این طرح از محل فاینانس و منابع عمومی بوده که 98 درصد فاینانس شامل 11 درصد بصورت جذب نقدی و 87 درصد بصورت خرید کالا در 25 مرحله جذب شده و 137 میلیون یورو از محل فاینانس و 950 میلیارد ریال از محل منابع عمومی برای اجرای آن هزینه شده است.
این طرح هم اکنون از 71 درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار بوده که شامل اجرای حدود 132.7 کیلومتر از طول خط، اجرای بخشی از مخازن 10 هزار و 100 هزار مترمکعبی و ایستگاه پمپاژ شماره 6 است.
اجرای خط دوم آب رسانی زرینه رود به تبریز در سال 1393 آغاز شده و پیش بینی می شود در سال 1402 به بهره برداری برسد
طرح انتقال آب از ارس
طرح های مرزی اجرای شده در دولت های یازدهم و دوازدهم در این منطقه شامل انتقال آب از ارس با خط انتقال به طول 110 کیلومتر (105 کیلومتر لوله و 5 کیلومتر تونل)، 3 باب ایستگاه پمپاژ آب، یک باب تصفیه خانه به ظرفیت 6.6 مترمکعب در ثانیه و 11 باب مخزن به حجم کل 340 هزار مترمکعب است.
هدف از اجرای این طرح تامین نیاز آب شرب و بهداشت کلانشهر تبریز و 22 شهر و 169 روستای واقع در مسیر خط انتقال و سایر مراکز جمعیتی تحت پوشش شامل شهرک های جدید ساخت محدوده طرح با جمعیتی در حدود 3.5 میلیون نفر در افق 1425 است.
تامین نیاز آبی منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس و سایر صنایع و شهرک های صنعتی، تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه به میزان 100 میلیون مترمکعب در سال از طریق هدایت پسآب تصفیه خانه فاضلاب طرح انتقال آب ارس به دریاچه و تعادل بخشی آبخوان ها و منابع آب زیرزمینی حوزه دریاچه ارومیه از دیگر اهداف این طرح است.
برای اجرای این طرح 688 میلیون یورو شامل 510 میلیون یورو اصل تسهیلات بصورت 100 درصد فاینانس خارجی و 178 میلیون یورو هزینه های تبعی و یک هزار و 200 میلیارد ریال شامل خدمات مهندسی، خرید اراضی، تامین انشعاب برق، بیمه و مالیات سرمایه گذاری شده است.
علاوه از احجام پیش بینی شده در سیمای پروژه انتقال آب از ارس به دشت شبستر و دریاچه ارومیه، حدود 35 کیلومتر از بخش ابتدایی پروژه که بصورت مشترک با طرح توسعه بهره برداری از ارس بوده هم اکنون از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی ویژه طرح های حفاظت از منابع آب و خاک مرزی با هزینه بیش از 6 هزار میلیارد ریال و با بیش از 90 درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجرا است که در صورت تامین اعتبار، این بخش در سال 1399 به بهره برداری می رسد.
فاز دوم طرح انتقال آب از ارس در سال 1400 شروع می شود و براساس زمانبندی پیش بینی می شود در سال 1405 به بهره برداری برسد.
طرح توسعه بهره برداری از ارس
آبگیر و ایستگاه پمپاژ اصلی این طرح با ظرفیت 5 مترمکعب در ثانیه، خط انتقال آب به قطر 2 هزار میلی متر و طول 35 کیلومتر، سد گلفرج با ظرفیت 10 میلیون مترمکعب و سد گردیان با ظرفیت 10 میلیون مترمکعب اجرا شده است.
در این طرح 9 باب ایستگاه پمپاژ اصلی، خطوط انتقال درجه 2 با طول بیش از 100 کیلومتر و مخازن خاکی و بتنی با ظرفیت حدود 320 هزار مترمکعب اجرا شده است.
هدف از اجرای این طرح استفاده از حقآبه جمهوری اسلامی ایران و استفاده حداکثر از پتانسیل آبی رودخانه های مرزی، تامین آب کشاورزی و ایجاد شبکه آبیاری و زهکشی به میزان 16 هزار و 170 هکتار با حجم آب قابل برنامه ریزی 102 میلیون مترمکعب در سال بوده و اهداف مرزی آن 9 هزار و 570 هکتار است.
تاکنون برای اجرای این طرح 7 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری شده و اعتتبار لازم برای اتمام آن یک هزار و 400 میلیارد ریال بوده و 800 میلیارد ریال بدهی این طرح است.
این طرح در سال 1380 آغاز شده و هم اکنون دارای 85 درصد پیشرفت فیزیکی است و پیش بینی می شود سد گردیان و 3 هزار و 360 هکتار از دشت یکانات در اواخر بهمن به بهره برداری برسد.
سد قیزقلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین
این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده و هدف از اجرای آن تامین آب شبکه خداآفرین و تولید برق 135 گیگا وات ساعت در سال است که طول تاج آن
834 متر، ارتفاع از روی پی 37 متر، حجم مخزن آن 62 میلیون مترمکعب و حجم بدنه سد 2.3 میلیون مترمکعب می باشد.
شبکه پایاب سد خداآفرین آب زراعی 12 هزار هکتار از اراضی توسعه را تامین می کند که شامل کانال انتقال اصلی به طول 52 کیلومتر در 5 قطعه، ایستگاه های پمپاژ ثانویه به تعداد 9 ایستگاه و خطوط برق و نیرورسانی، ایستگاه پمپاژ از ارس (قارلوجه) اجرا و مساحت قابل بهره برداری از آن 2 هزار هکتار است.
اجرای سد قیزقلعه سی در سال 1385 آغاز شده و به 90 درصد پیشرفت فیزیکی رسده که پیش بینی می شود در سال 1400 به بهره برداری برسد و طرح شبکه خداآفرین به 89 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده که در صورت تخصیص اعتبار در سال 1400 به بهره برداری می رسد.
تاکنون برای اجرای سد قیزقلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین 17 هزار و 860 میلیارد ریال هزینه شده است.
سد حاجیلرچای
این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده، ارتفاع سد از بستر رودخانه 71 متر، ارتفاع سد از پی 95 متر، طول تاج 265 متر، حجم آب تنظیمی50.7 میلیون مترمکعب است.
هدف از اجرای این طرح ذخیره و تنظیم 55.3 میلیون مترمکعب آب، جلوگیری از خروج آب از طریق رودخانه مرزی و تامین 10 میلیون مترمکعب مصرف کشاورزی، 34.6 میلیون مترمکعب مصرف شرب و صنعت و تامین 10.7 میلیون مترمکعب حقابه و محیط زیست است.
اجرای این طرح در سال 1388 آغاز و برای آن یک هزار و 550 میلیارد ریال سرمایه گذاری شده است که با برخورداری از پیشرفت فیزیکی 99 درصدی ساختمان سد در سال 1398 به بهره برداری رسیده است.
سد گرمی چای
این سد خاکی با هسته مرکزی رسی به طول تاج 730 متر، عرض تاج 10 متر، ارتفاع از پی 86 متر، ارتفاع از کف 62 متر بوده و سرریز اوجی آزاد با عرض 34 متر و ظرفیت تخلیه سیلاب 338 مترمکعب در ثانیه، سیستم انحرافی شامل تونل، فراز بند و نشیب بند و سیستم آب بندی شامل تزریق و دیوار بتن پلاستیک و تونل انحرافی به طول 442 متر با ظرفیت طراحی 176 مترمکعب در ثانیه است.
هدف از اجرای این طرح تامین آب شرب دراز مدت شهرستان میانه به میزان 15 میلیون مترمکعب و صنعت به میزان 4 میلیون مترمکعب، حقابه های اراضی بهبود محدوده کشاورزی به میزان 7 میلیون مترمکعب و آب حیات رودخانه به میزان 4.4 میلیون مترمکعب است.
اجرای این سد در سال 1382 آغاز شده و با سرمایه گذاری 689 میلیارد و 232 میلیون ریال تا پایان سال 97 به 72 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و پیش بینی می شود در سال 1406 به بهره برداری برسد.
آبرسانی به میانه
این طرح 7 کیلومتر پایین تر از محل سد اجرا می شود و ظرفیت تصفیه خانه آن در میان مدت تا سال 1400 برابر 450 لیتر در ثانیه و در دراز مدت و تا سال 1415 برابر 900 لیتر در ثانیه است.
روش تصفیه این طرح متداول و شامل واحدهای هوادهی، آشغالگیری، پیش کلرزنی، اختلاط سریع، استخر تشکیل فلاک استاتیکی، پولساتور، فیلترهای شنی تند و کلرزنی نهایی است.
خط انتقال این طرح دارای 900 لیتر در ثانیه ظرفیت و روش انتقال آن ثقلی، قطر لوله آن 800 و 900 میلیمتر از جنس چدن نشکن، فولادی و جی آر پی به طول 43 کیلومتر اجرا می شود.
هدف از اجرای آن تصفیه، ذخیره و انتقال آب از سد گرمی چای به شهر میانه به منظور تامین بخش عمده آب شرب و بهداشتی این شهر و مراکز جمعیتی واقع در مسیر خط انتقال به ظرفیت حداکثر 19 میلیون مترمکعب در سال برای افق طرح تا سال 1415 است.
این طرح در سال 1384 آغاز شده و با 660 میلیارد ریال سرمایه گذاری انجام شده با 70 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده است که پیش بینی می شود در سال 1400 به بهره برداری برسد.
سد پیغام چای
این سد از نوع خاکی با حجم کل مخزن 15.36میلیون متر مکعب دارای شبکه اراضی پایاب به وسعت یک هزار و 328 هکتار شامل 400 هکتار توسعه و 928 هکتار بهبود، تصفیه‌خانه آب شرب و صنعت با ظرفیت 140 لیتر در ثانیه و خط انتقال آب شرب و صنعت و شبکه به طول 13 کیلومتر است.
هدف از اجرای این سد، تامین 2.2 میلیون مترمکعب آب شرب شهر کلیبر و روستاهای مسیر، یک میلیون مترمکعب آب جهت مصارف صنعت منطقه، 10.9 میلیون مترمکعب آب کشاورزی اراضی شبکه پیغام‌چای و 3.9 میلیون مترمکعب آب مورد نیاز محیط زیست و کنترل سیلاب‌های فصلی و جلوگیری از هدررفت آبهای سطحی و ورود آن به آب های بین‌المللی است.
این سد در سال 1385 آغاز شده و سرمایه گذاری انجام شده برای سد پیغام چای 725 میلیارد ریال و برای شبکه آن 6 میلیارد و 700 میلیون ریال سرمایه گذاری شده است.
هم اکنون پیشرفت فیزیکی سد که در مرحله اجرا بوده، 57 درصد، شبکه آن در فاز دوم مطالعه 100 درصد، تصفیه خانه در مرحله 1 مطالعه 100 درصد و تصفیه خانه در مرحله 2 مطالعه 35 درصد است و پیش بینی می شود در سال 1401 به بهره برداری برسد.
شبکه سد آیدوغموش
این سد مخزنی به ظرفیت تنظیمی سالانه 140 میلیون مترمکعب بوده که اجرای آن در سال 1382 آغاز و در سال 1384 تکمیل و آبگیری شد و شبکه پایاب سد شامل 7 هزار و 600 هکتار شامل 7 هزار هکتار توسعه و 600 هکتار اراضی بهبود است.
برای اجرای این سد یک هزار و 300 میلیارد ریال به قیمت های موافقتنامه و 8 هزار میلیارد ریال به قیمت روز سرمایه گذاری شده و دارای 59 درصد پیشرفت فیزیکی بوده و پیش بینی می شود در سال 1404 به بهره برداری برسد.
سد شهریار
این سد از نوع بتنی دوقوسی و طول و عرض تاج آن 207 و 5 متر بوده و تراز نرمال مخزن آن یک هزار و 35، تراز تاج آن یک هزار و 45 متر، ارتفاع از پی و از بستر رودخانه 135 متر از پی و 72 متر از بستر، حجم بتن ریزی سد 306 هزار مترمکعب، حجم کل مخزن آن 700 میلیون مترمکعب، حجم مفید آن 450 میلیون مترمکعب و سطح و طول دریاچه آن 36.5 کیلومترمربع و 27.6 کیلومتر است.
هدف از اجرای این سد تنظیم و ذخیره سالانه یک هزار و 100 میلیون متر مکعب در سال، تامین آب کشاورزی در سطح 12 هزار هکتار، تولید سالانه برق به میزان 168 گیگاوات ساعت و کنترل سیلاب و رسوب ورودی به مخزن سد سفیدرود است.
اجرای این طرح در سال 1375 آغاز شده و با حجم سرمایه گذاری یک هزار و 721 میلیارد ریال به پیشرفت فیزیکی کلی 79 درصد و بدنه و سازه سد به 99.8 درصد رسیده است.
احیای دریاچه ارومیه
کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه در سال 92 به ریاست معاون اول رییس جمهوری تشکیل و در قالب ستاد احیای دریاچه ارومیه با هدف نجات دریاچه ارومیه شروع به کار کرده است که در قالب 26 محور اجرایی اقدامات لازم در جهت احیای این دریاچه انجام داده است.
سهم استان آذربایجان شرقی در تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه 393 میلیون مترمکعب در سال بوده که در قالب طرح های فوق الذکر، پروژه های احیای دریاچه ارومیه شرکت آب منطقه ای این استان شامل 7 پروژه اجرای از سال 93 آغاز شده است.
این پروژه ها شامل طرح های لایروبی و مسیرگشایی رودخانه ها، انتقال پساب به دریاچه ارومیه، تعادل بخشی آبهای زیرزمینی، سردهنه سازی انهار سنتی، تکمیل و تجهیز شبکه های اندازه گیری منابع آب، مرمت و بازسازی شبکه زرینه رود و ارتقاء بهره وری شبکه آبیاری و زهکشی قلعه چای است.
جمع هزینه کرد طرح های شرکت آب منطقه ای 2 هزار و 412 میلیارد ریال از سال 93 تا آخر سال 98 است که با انجام اقدامات انجام شده و اقدامات سایر دستگاه های اجرایی و رها سازی آب از سدها وضعیت دریاچه ارومیه در سال 1398 تثبیت شد.
طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی
این طرح در دولت دهم و یازدهم با هدف بهبود کسری متوسط مخازن سفره های آب زیرزمینی استان حدود 50 میلیون مترمکعب و کسری تجمعی درازمدت یک هزار و 300 میلیون مترمکعب بصورت مستمر اجرا شد.
در این راستا شرکت آب منطقه ای اقدام به جلوگیری از حفر یک هزار و 746 حلقه چاه غیرمجاز جدید، توقیف 714 دستگاه ادوات حفاری غیرمجاز، انسداد 7 هزار و 535 حلقه چاه غیرمجاز، قلع و قمع 711 استخر حاشیه رودخانه ها، نصب و بهره برداری از 3 هزار و 221 دستگاه کنتور هوشمند حجمی، حجمی مکانیکی و آب و برق، جمع آوری 964 دستگاه موتور پمپ حاشیه رودخانه ها و جلوگیری از اضافه برداشت 98.6 میلیون متر مکعب و در نتیجه اقداماتی مانند نصب کنتور هوشمند، تقلیل منصوبات غیرمجاز چاههای مجاز، قطع برق، عدم شارژ کارت کنتور هوشمند و اعمال جرایم انجام شده است.
در نتیجه این اقدامات میزان کسری تجمعی مخازن استان به بیش از یک هزار و 138 میلیون متر مکعب در مهر سال 98 کاهش یافت و این در حالی است که در صورت عدم اقدامات حفاظتی این رقم به بیش از یک هزار و 545 میلیون مترمکعب می رسید بدین معنا که از ادامه روند نزولی کسری مخازن به میزان بیش از 406 میلیون متر مکعب جلوگیری به عمل آمده است.
رودخانه های داخلی: 27 درصد (بر اساس بازه های شناسائی شده توسط مشاور)
رودخانه مرزی: 62 درصد (براساس بازه های شناسائی شده تا کنون)
*س_برچسب‌ها_س*