ازدواج از طریق تلگرام و فضای مجازی چقدر در ایران رواج دارد؟
برای پیگیری سوژه کانال‌های همسریابی تلگرامی باید در کانال‌های متعدد عضو می‌شدم؛ کانال‌هایی با نام‌های متنوع که همگی چندین کا عضو دارند. بعد از چت‌کردن با یکی از ادمین‌ها، بر اساس قوانین از پیش تعیین‌شده‌شان، 40 هزار تومان برای عضویت و ارسال فرم ثبت‌نامی ازدواج واریز کردم. نام و نام‌خانوادگی، وضعیت تأهل، شغل، سن، انتظار از همسر آینده، مشخصات فردی، تمایل احتمالی برای زندگی با فردی که...
قرار بود ماه گذشته عقد کنند؛ «سحر»، دختر جوان 29 ساله‌ای که وقتی از نحوه آشنایی‌اش با «مرتضی» صحبت می‌کند، بغضش را فرومی‌خورد، چشمانش را تنگ می‌کند تا حرفی جا نگذارد؛ «شش ماه پیش از طریق یکی از کانال‌های همسریابی که دوستم معرفی کرده بود با مواردی برای ازدواج آشنا شدم، از بین چند گزینه که به نظر مناسب هم بودند فقط به «مرتضی» و حرف‌هایش ایمان آوردم؛ بقیه نیت ازدواج نداشتند و هرکدام تقاضا‌های غیرمنطقی داشتند که با چارچوب‌هایم هماهنگ نبود، اما حالا قبل از عقد تماس‌های مشکوکی داشتم.
به گزارش شرق، وی ادامه داد: تازه فهمیدم که «مرتضی» متأهل است و حقیقت را به من نگفته و از روز اول فقط دروغ گفت. همسرش هم متوجه رابطه‌اش با من شده و دست‌بردار نیست. او را از همه‌جا بلاک کردم. همسرش تهدید کرده که ماجرا را به پدرم می‌گوید؛ پدرم بسیار سخت‌گیر و سنتی است و اگر جریان را بفهمد، بسیار بی‌اعتماد می‌شود، حتی دیگر نمی‌گذارد سر کار بروم. نمی‌دانم چه کنم. «مرتضی» از روزی که زنش جریان را فهمیده، پیدایش نیست. قول و قرارهایش همه دروغ بود. قبل از معرفی شناسنامه‌اش را هم نشانم داد؛ آن‌هم جعلی بود و نام هیچ زنی در شناسنامه‌اش نبود. همه‌چیز را چک کرده بودم».
شماره هایش را روی گوشی بالا و پایین می‌کرد و اشک می‌ریخت. چند بار با «مرتضی» تماس گرفت، اما گوشی‌اش خاموش بود. صفحه مشترک چت را جلویم می‌گذارد؛ «نگاه کنید، همه وعده وعید، از آینده حرف زدیم، قول و قرار گذاشتیم، حتی قرار بود برای من شغلی دست وپا کند؛ شغلی که حداقل از شرایط الان خلاص شوم. خیلی مهربان بود. هنوز باورم نمی‌شود، فکر می‌کنم اشتباهی شده است. چند باری هم که با هم پارک و گردش رفتیم تماس‌هایی داشت که جواب نمی‌داد و می‌گفت همکارانش هستند و ضرورت نمی‌بیند پاسخ دهد. اصلا مشکوک نشدم».
جان عزیزتان عکس واقعی بدهید!
روایت «سحر» داستانی تازه و قدیمی نیست؛ کافی است نگاهی به کانال‌های تلگرامی همسریابی داشته باشید. کلمه «همسریابی» را در بخش سرچ تلگرام جست‌وجو کنید تا ده‌ها کانال مختلف با نام‌های متنوع برایتان باز شود.
همسریابی از شهر‌های لرستان، شیراز، یاسوج و.... می‌توانید عضو شوید یا بدون عضویت با تک‌تک دختر‌ها و پسر‌هایی که در این کانال‌ها فرم عضویت و ثبت‌نامی دارند، گفتگو کرده و پیام دهید، دوست پیدا کنید، قرار ملاقات بگذارید و نوعی جدید از دوست‌یابی و برقراری ارتباط را تجربه کنید.
برای پیگیری سوژه کانال‌های همسریابی تلگرامی باید در کانال‌های متعدد عضو می‌شدم؛ کانال‌هایی با نام‌های متنوع که همگی چندین کا عضو دارند. بعد از چت‌کردن با یکی از ادمین‌ها، بر اساس قوانین از پیش تعیین‌شده‌شان، 40 هزار تومان برای عضویت و ارسال فرم ثبت‌نامی ازدواج واریز کردم. نام و نام‌خانوادگی، وضعیت تأهل، شغل، سن، انتظار از همسر آینده، مشخصات فردی، تمایل احتمالی برای زندگی با فردی که در گذشته همسر داشته و حضانت فرزندی را عهده‌دار است یا خیر و خانه و ماشین شخصی دارد، از جمله سؤالات دیگری بود که باید در این فرم پاسخ داده می‌شد. فرم شخصی‌ام بعد از واریز هزینه در کانال مربوطه قرار گرفت.
کمتر از نیم ساعت تقاضا برای آشنایی ثبت شد. در همین زمان فرم ازدواج متقاضیان دیگر برایم ارسال می‌شد و همان ابتدا هم اصرار فراوانی به ارسال عکس شخصی داشتند. قسم می‌دادند که حتما عکس واقعی ارسال شود. زمان ارسال فرم به مدیر کانال همسریابی اعلام کردم خبرنگار هستم و قرار است گزارشی درباره کانال‌های همسریابی دائم و موقت تهیه کنم.
این مدیر کانال اگرچه حاضر به انجام مصاحبه نشد، اما تأکید داشت به ارسال‌کنندگان فرم و متقاضیان توصیه می‌کند در صورت گذاشتن قرار حضوری با افراد، تنها بر سر قرار نروند و تا زمان حصول اطمینان از هویت اصلی و واقعی فرد، عکس شخصی برای کسی ارسال نکنند.
این مدیر ادعا می‌کرد خودش از طریق همین کانال‌ها با همسرش آشنا شده، ازدواج کرده و از زندگی‌اش راضی است و به همین خاطر اقدام به راه‌اندازی کانالی در این زمینه کرده تا علاوه بر کسب درآمد از این راه، دیگران هم از این شیوه برای همسریابی بهره‌مند شوند.
ازدواج موقت = بلاک و ریپورت
«حمید» 42ساله ادعا می‌کرد کارمند یک وزارتخانه است، قصد ازدواج دارد، صداقت و یکرنگی طرف مقابل برایش بسیار مهم است. نمی‌خواهد همسر آینده‌اش کار کند. قد و وزنش را اعلام می‌کند. حدودی از درآمد ماهانه‌اش می‌گوید و در فرم تأکید دارد قصد و تصمیمش از ازدواج جدی بوده و برای سرگرمی یا وقت‌گذرانی نیامده است. می‌گوید اگر کسی قصد جدی برای ازدواج دارد، پیام دهد در غیر این صورت مزاحم نشوند.
«ثریا» 29 سال دارد. ادمین و مدیر کانال، فرم ازدواجش را در گروه گذاشته و در فرم تأکید کرده اگر قصدتان ازدواج دائم است به چت‌ها پاسخ می‌دهد در غیر این صورت بلاک می‌کند. لیسانس شیمی دارد، جهیزیه‌اش کامل است، خانه یا ماشین شخصی ندارد، درخواست آشنایی تنها از شهر تهران را می‌پذیرد، برایش مهم است که سن همسر آینده‌اش از 36 سال بیشتر نباشد، برایش چهره اهمیت دارد و باید به دلش بنشیند، همسر امکان رهن منزل مناسب داشته باشد، مجرد باشد، سابقه ازدواج قبلی نداشته باشد، مهربان، خوش‌اخلاق، دست و‌دلباز باشد، اهل سیگار و مشروبات الکلی و رفیق‌بازی هم نباشد؛ از روی آیدی «ثریا» با او چت و صحبت می‌کنیم تا درباره افرادی که برای ازدواج به او پیام داده‌اند، سؤالاتی بپرسیم.
در فضای مجازی کارمند، در فضای حقیقی بی‌کار
«ثریا» می‌گوید: «تقریبا به سه کانال همسریابی فرم ثبت‌نام داده‌ا و هرکدام هم مبلغی حدود 60 هزار تومان برای ثبت و گذاشتن فرم در کانال دریافت کرده‌اند؛ یک کانال 80 هزار تومان، کانال دیگر 55 هزار تومان و هرکدام نرخ خودشان را داشتند. یک کانال فقط معرفی می‌کند و بقیه امکان چت‌کردن با متقاضیان را ندارند. تا به امروز هیچ نمونه خوبی که بخواهم برای ازدواج رویش حسابی باز کنم، پیدا نشده است. 99 درصدشان با اسامی اشتباه و دروغ خودشان را معرفی می‌کنند. عکسی که می‌دهند متفاوت است. نمونه‌هایی هم بوده که طرف مقابل صادقانه جلو آمده، اما به هر حال یکی از اطلاعاتش دروغ بوده. بی‌کار بوده، اما خودش را کارمند معرفی کرده است. یک نفر خودش را دکتر معرفی کرده بود، اما دستیار دندان‌پزشک بود و پیشنهاد‌های بی‌شرمانه‌ای می‌داد. یکی دیگر که برای آشنایی با خواهرم رفته بود، همان ابتدا خودش را مقیم انگلستان معرفی کرده بود درحالی‌که اصلا در تهران هم ساکن نبود و فقط برای وقت‌گذرانی و دوست‌یابی چت می‌کرد که شکر خدا خواهرم بعد از تحقیق و درست‌در‌نیامدن اطلاعاتش با واقعیت‌ها، خیلی زود رابطه را قطع کرد؛ البته خیلی هم اذیت شد. خیلی از ثبت‌نام‌کننده‌ها می‌خواهند در این فضا مخفی بمانند و اگر دقت کنید خودشان هم هیچ اعتمادی به این کانال‌ها ندارند، وگرنه چرا باید برای پنهان‌بودن هویتشان اصرار کنند؟».
تبلیغ کانال‌های همسریابی برای درآمد بیشتر
«ثریا» ادامه می‌دهد: «با خواستگاری از همین کانال‌ها دیدار کردم که در جلسه دوم درباره متارکه‌کردنش صحبت کرد درحالی‌که در ابتدا خودش را مجرد معرفی کرده بود. این آقا تصور می‌کرد که بعد از آشنایی می‌توانیم با این مسئله کنار بیاییم. فرزند دختری هم داشت. از اینکه از همان ابتدا صادق نبود به‌شدت دلخور شدم و جواب رد دادم. خلاصه اطلاعات ضدونقیض زیادی می‌دهند، من هم دوست ندارم سن‌و‌سالم بیشتر شود و می‌خواهم سروسامان بگیرم. حالا با اینکه دو سال است از طریق این کانال‌ها دنبال همسر مناسب می‌گردم، اما هنوز به جایی نرسیده‌ام و همچنان در حال هزینه‌کردن و ارسال فرم هستم. انگار این کار برایم عادت شده است».
علاوه بر دریافت پیام‌های متعدد از جانب افرادی که خودشان را خواستگار مجازی معرفی می‌کردند، پیام‌هایی هم از سوی مدیران کانال‌های همسریابی دیگر دریافت می‌کردم. پیام‌های متعدد تبلیغاتی مبنی بر معرفی کانال جدیدتری که از قدیمی‌ترین، پروپاقرص‌ترین، پرمخاطب‌ترین و پربازدید‌ترین کانال‌های مربوط به همسریابی است؛ گویا این کانال‌های تبلیغاتی برای تمام مخاطبان جدید و تازه‌کار کانال‌ها که فرم ثبت‌نامی ازدواج در پیج‌ها می‌گذارند، تبلیغات این‌چنینی ارسال می‌کنند تا با واریز مبلغ و ارسال یک فرم جدید، درآمدزایی کنند. مدیر یک گروه همسریابی پیجی را معرفی کرد که برای ارائه فرم عادی با ثبت در دو کانال، 65 هزار تومان، فرم ویژه 135 هزار تومان و سه بار تکرار رایگان و ثبت در پنج کانال در نظر گرفته شده است.
برای فرم موقت صیغه، هزینه 125 هزار تومانی و توزیع در سه کانال اعلام شد. قبل از تنظیم هر فرم هم باید مبالغ اعلام‌شده به شماره کارتی مشخص واریز می‌شد تا کار همسریابی از طریق تلگرام شروع شود. مشخصات فرم در این کانال مثل سایر کانال‌ها بود؛ با این تفاوت که چنانچه مزاحمتی از سوی یک کاربر یا خواستگار صورت گیرد، ریپورت می‌شود و به مدیر گزارش داده می‌شود که البته این اقدام هیچ ضمانتی برای تکرار مزاحمت نبوده و کاربر می‌تواند با تغییر آیدی یا تغییر سیم‌کارت و شماره همراه به مزاحمت ادامه دهد؛ چنانچه نمونه‌های بی‌شماری از این مزاحمت‌ها از سوی کاربران کانال‌ها گزارش شده است.
درخواست پول بلافاصله بعد از پیدا‌شدن خواستگار مجازی
«سهراب» دانشجوی کارشناسی‌ارشد رشته برق است که در یک کانال فرمی برای پیدا‌کردن همسر مناسب گذاشته است؛ 35ساله، با یک‌متر‌و 80 سانت قد و 86 کیلو وزن. خانه و ماشین هم دارد، ازدواج قبلی نداشته و ملاک و معیارش برای انتخاب همسر، سلامت جسم و روان، بلوغ روانی، شیک‌پوش، تابع و منعطف، با‌اخلاق، محجبه، شوهردوست، هنر همسرداری و... است. در انتهای فرم هم آیدی گذاشته تا فرد مناسبی با این معیار‌ها پیام دهد و دیدار‌ها یا ارتباط دوستی برای شناخت بیشتر فراهم شود.
در فضای چت، با «سهراب» مطرح می‌کنیم که پرونده‌ای در زمینه کانال‌های همسریابی داریم و نیاز است در این زمینه مصاحبه‌ای داشته باشد. او اعلام می‌کند «گرچه اعتماد زیادی به این کانال‌ها ندارد، اما نه تنها خودش بلکه پسرخاله، پسرعمو و تعداد زیادی از دوستانش هم عضو این کانال‌ها هستند. چند بار وقتی وارد آیدی صاحبان فرم‌های ازدواج شدم و تقاضای معرفی و دیدن عکس کردم، اگرچه عکس دادند، اما بعد از دیدار اولیه هیچ شباهتی به تصویر نداشتند و من با چهره دیگری روبه‌رو و شوکه شدم.
چند باری هم پیش‌آمد که قبل از معرفی کامل و گذاشتن قرار اولیه، شماره کارت دادند و تقاضای پول و مبلغ کردند. حتی دوستانم هم با این مسئله مواجه شدند و تجربه دارند که بعضی افراد تقاضای پول و حتی شارژ اعتباری تلفن کردند. شاید این کانال‌ها را به دوستانم پیشنهاد بدهم، اما واقعا راضی نمی‌شوم هیچ خانمی در این کانال‌ها ثبت‌نام کند.
به نظرم اصلا محل اعتبار نیستند، حتی تصور می‌کنم آقایان با نام جعلی دختران تقاضای پول می‌کنند؛ عموما اطلاعاتی که دختران در این فرم‌ها می‌دهند بسیار قابل‌اعتمادتر است. شنیدم که ازدواج‌ها و آشنایی‌های موفقی هم از دل آن‌ها بیرون آمده.
به هر حال همه چیز مجازی شده است؛ سفارش تاکسی، خرید کتاب، لباس، مواد غذایی و... همه‌چیز مجازی شده و الان فضا فضای مجازی و غیر‌حضوری است. پس رشد این کانال‌ها و انتخاب همسر از طریق فضای مجازی هم چندان عجیب و پیچیده نیست، اما باید فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی شود. همه جوان‌ها ظرفیت پذیرش این فضا را ندارند و نمی‌توانند اعتماد کنند، این مسئله کاملا طبیعی است، دوستانی دارم که هر روز چندین بار به این کانال‌ها سرک می‌کشند، ساعت‌ها منتظر می‌مانند و دائم تلگرامشان را چک می‌کنند تا شاید یک نفر متقاضی دوستی و گپ‌زدن برای تفریح و سرگرمی باشد.
به این کانال‌ها وابسته شده‌اند. هزینه هم داده‌اند، اما خب این کانال‌ها هست و هر روز هم تعدادشان بیشتر می‌شود. چند سال پیش شاید فقط چند ربات بود، اما حالا تعدادشان زیاد شده و جوان‌ها بیشتر از قبل از آن‌ها استقبال می‌کنند؛ مخصوصا زمان کرونا که کمتر بیرون می‌رفتیم، دانشگاه تعطیل بود و تمام امیدمان به همین فضای مجازی بود که بتوانیم سرگرم شویم. استقبال از فضای مجازی و کانال‌های همسریابی یا دوست‌یابی در زمان کرونا بیشتر شد».
در آرزوی ازدواج دائم!
«ساغر» هم حدود دو سال است که همراه با دوستش «مروارید» در این کانال‌های تلگرامی عضو هستند تا بتوانند شانس خودشان را برای یافتن همسر مناسب امتحان کنند. «مروارید» ازدواج ناموفق داشته است.
او وقتی در بخش مربوط به وضعیت تأهل اشاره می‌کند که یک بار از همسرش جدا شده است، سیل عظیمی از متقاضیان برای ازدواج موقت و صیغه به او در تلگرام پیشنهاد دوستی می‌دهند. مروارید می‌گوید: «بار‌ها وارد دایرکت شدند، پیشنهاد صیغه و عقد چندساعته و موقت دادند؛ حتی خیلی از کانال‌ها را دیدم که فقط برای ازدواج موقت ثبت‌نام کردند؛ درحالی‌که من در فرم ثبت‌نام هم تأکید کردم که فقط متقاضی ازدواج دائم هستم نه صیغه؛ گناه امثال من چیست که، چون یک بار تجربه شکست در ازدواج را داشته‌ام، نباید هیچ وقت ازدواج دائم کنم».
خواستگارنماها د ر کانال‌های همسریابی
«ساغر» هم که از اعضای دیرینه کانال‌های متنوع همسریابی است، به خبرنگار «شرق» می‌گوید: «من خیلی سال است که فرم داده‌ام؛ اما دیگر مطمئن هستم که در این فضا امکان انتخاب همسر وجود ندارد، خواستگار‌نما زیاد است. با کسی که وارد مذاکره می‌شوم، خیلی صریح و بی‌پرده درمورد مسائل جنسی صحبت می‌کنند. به آن‌ها تذکر هم که می‌دهم من را عقب‌مانده خطاب می‌کنند و می‌گویند که باید قبل از ازدواج درمورد تمام خواسته‌ها یا ویژگی‌های طرف مقابل اطلاعات داشته باشید. البته دروغ هم نمی‌گویند. خیلی از طلاق‌ها و مشکلات زناشویی برای این است که زن و شوهر‌ها با مسائل و خواسته‌های طرف مقابل آشنا نیستند.
دچار تضاد و تناقض شده‌ام. با مادرم صحبت کردم. در جریان است که عضو کانال‌های همسریابی هستم؛ اما خانواده بسیار سخت‌گیری دارم و در صورت آشنایی مو را از ماست بیرون می‌کشند، حتی احتمال مخالفت پدرم بسیار زیاد است؛ اما به هر حال این سبک از آشنایی از آشناشدن در کوچه و خیابان که آبرومندانه و منطقی‌تر است.
دوستان و هم‌کلاسی‌های دوران دانشگاه هم عضو این کانال‌ها هستند و هرکدام چند باری از جانب خواستگارنماها اذیت شده‌اند؛ اما مواردی هم بوده که برای آشنایی و دیدار اولیه رفته‌اند و قصد طرف مقابل جدی بوده؛ اما یا از ظاهر طرف مقابل خوش شان نیامده یا در بررسی‌های بعدی به تفاهم نرسیده‌اند. تمام پسر‌ها و تمام دختر‌ها هم برای سرگرمی عضو نشده‌اند. موارد زیادی هستند که واقعا تصمیم جدی برای سروسامان‌گرفتن و تشکیل خانواده دارند».
همسریابی به بهانه مهاجرت!
«مانیا» فقط دو ماه است که در یکی از کانال‌های همسریابی عضو است، آن‌هم کانالی که در آن افراد قصد مهاجرت به کشور‌های دیگر را دارند و با گذاشتن فرم از همسر مدنظر و انتخابی‌شان خواستگاری می‌کنند. مانیا فارغ‌التحصیل رشته گرافیک است. تمام آمال و آرزو‌های دست نیافتنی‌اش را در کشور دیگری جست‌وجو می‌کند؛ «یک‌سال‌و نیم است که از طریق این کانال‌ها دنبال شخصی هستم که قصد مهاجرت داشته باشد، دیگر نا‌امید شده‌ام؛ چون این وعده و وعیدی برای آقایان و حتی خانم‌ها شده که با این حربه می‌خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند. اصلا نمی‌خواهم قضاوت کنم و بگویم ارتباط با نیت و هدف شومی است. نه، اصلا؛ من با پسری آشنا شدم که فقط از این طریق می‌خواست تنهایی‌اش را پر کند. می‌گفت به هر شیوه‌ای متوسل شده، نتوانسته با یک جنس مخالف ارتباطی برقرار کند و در این شیوه دنبال یک همدم یا گوش شنواست.
معرفی خواستگار در ازای پرداخت 500 هزار تومان
علاوه بر کانال‌های همسریابی، ربات‌هایی هم در این زمینه راه‌اندازی شده است؛ ربات «س» یا ربات «ط» که در بخش معرفی هر کانال، آیاتی از قرآن به چشم می‌خورد. یکی از این ربات‌ها برای خانم‌ها رایگان است؛ ولی آقایان باید برای هر معرفی و آشنایی حدود 500، 600 هزار تومان هزینه اولیه واریز کنند و اگر اعیاد یا مناسبت خاصی باشد، از تخفیف‌های ناچیزی برخوردار می‌شوند.
در یکی از این کانال‌ها خانم 28ساله‌ای با دادن مشخصاتی مثل قد و وزن خود پنج میلیون تومان مهریه برای یک ماه مشخص کرده است. او از دریافت مهریه ساعتی خودداری کرده و اعلام کرده است که به دنبال رابطه پایدار شرعی و عاطفی است. تحصیلات عالیه دارد، شاغل است، از وجه اجتماعی بالایی برخوردار است. کانال هم برای معرفی این کاربر و کاربر‌های دیگر 499 هزار تومان در نظر گرفته است.
در این کانال امکان ساخت بنر، لینک اختصاصی و دعوت از دیگر دوستان هم در نظر گرفته شده است. عضویت در هریک از این کانال‌ها بسیار ساده است؛ کافی است با یک جست‌وجوی ساده، فهرست بلندبالایی از انواع کانال‌ها ظاهر شود که آیدی‌های زیادی معرفی می‌شوند و در دسترس جست‌وجو‌کنندگان قرار می‌گیرند یا حتی اگر مبلغی پرداخت و فرم مربوطه پر شود، این فرم از طرف ادمین در کانال‌های همسریابی متعددی توزیع می‌شود.
آن وقت دنیای تازه‌ای به روی متقاضیان ازدواج یا دوست‌یابی باز می‌شود؛ دنیایی سراسر ناشناخته، مبهم و البته خطرناک که اگر جوانی ناآگاه حتی از سر وقت‌گذرانی یا کنجکاوی وارد آن شود، با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شود و زندگی‌اش را دستخوش تغییر و تحولاتی خواهد کرد.
مشورت با روان‌شناسان حیاتی است
در‌عین‌حال برای بررسی موضوع همسریابی و ازدواج از طریق کانال‌های تلگرامی و فضای مجازی با «محمدرضا ایمانی» روان‌شناس و مدرس دانشگاه گفتگو کردیم تا این موضوع را از منظر یک مشاور خانواده که شرایط مراجعان متعددی را در این زمینه بررسی می‌کند، واکاوی کنیم.
این مشاور خانواده با اشاره به کارکرد‌های اصلی فضای مجازی تأکید می‌کند: «به واسطه تکنولوژی و روند‌های مختلف و رو به رشد آن که در شبکه‌های مجازی پدیدار شده است، یکی از وجه‌هایی که افراد می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، گپ بزنند، در حوزه کسب‌وکار تعامل داشته باشند و روابط گسترده‌ای برقرار کنند امکانات فضا‌های مجازی است.
در واقع همه ما سعی می‌کنیم خودمان را در بهترین و عالی‌ترین شکل ممکن معرفی کنیم و گاهی این معرفی‌ها براساس شاخصه‌هایی است که از برداشت‌مان نسبت به خود سرچشمه گرفته و با شاخصه‌های دیگری که ممکن است سایر افراد جامعه از ما برداشت کنند، تفاوت داشته باشد.
او با بیان اینکه در ازدواج یک ارتباط و تعامل دوسویه پدیدار می‌شود، ادامه می‌دهد: «انتخاب همسر مناسب و ازدواج که مهم‌ترین و اصلی‌ترین رکن زندگی است، زمانی محقق می‌شود که افراد از نظر حسی، عاطفی، عقلی و منطق در یک شرایط پایدار قرار داشته باشند، استقلال لازم را کسب کرده و قصد داشته باشند تا این جریان تکامل زندگی‌شان را با فرد دیگری به اشتراک گذاشته و مسیر زندگی را طراحی کنند؛ به‌همین‌دلیل شاید این ارتباط در فضای مجازی و آغاز آشناشدن بسیار خوشایند و قوی باشد؛ اما باید بررسی شود که این انتخاب تا چه اندازه آگاهانه، منطبق با نیاز‌ها و برنامه‌های آینده فرد برای زندگی است؛ بنابراین شاید بتوان شبکه‌های مجازی را برای یک آشنایی اولیه مناسب یا قابل تأیید دانست؛ اما در ادامه راه باید آگاهانه و منطقی رفتار کرد و برای رسیدن به نتیجه مطلوب بعد از هر آشنایی لازم است با یک مشاور و روان‌شناس آگاه مشورت کرد تا شاخص‌ها و خصوصیات رفتاری افراد مورد تحلیل قرار گرفته و ارزیابی دقیقی نسبت به زندگی، خواسته‌های خودمان و همسرمان صورت بگیرد».
مراجعه به مشاوران به دلیل اعتماد بی‌جا به کانال‌های همسریابی
«ایمانی» مدرس دانشگاه، جلسات مشاوره پیش از ازدواج به‌خصوص در صورت آشنایی طرفین در فضای مجازی را بسیار مهم ارزیابی کرده و می‌گوید: «جلسات مشاوره کمک می‌کند تا بدانیم با چه کسی و چه خصوصیت، انرژی، تلقی، باورداشت، اعتقاد و... قرار است ازدواج کنیم و در مسیر زندگی‌مان با چه فردی می‌خواهیم تعامل و همفکری داشته باشیم. به فرد مدنظر برای ازدواج در چه شرایط و فضایی باید اعتماد کرده و او را به‌عنوان همراه و هم‌مسیر زندگی‌مان بپذیریم؛ بنابراین ازدواج، جریانی آگاهانه و منطبق بر داشتن شناخت و آگاهی درست است و این شناخت توانایی سازگار‌کردن و آماده‌کردن با بسیاری از تنش‌ها، درگیری‌ها و نابسامانی‌ها را در روابط زوجین به‌خصوص در پنج سال ابتدایی زندگی فراهم ساخته و روابط را اصلاح خواهد کرد».
این مشاوره خانواده یادآور می‌شود: «فضایی که امروز برای بروز‌دادن و معرفی خودمان و برقراری ارتباط با دیگران استفاده می‌شود، منطبق بر آگاهی نیست و اطلاعات کافی در این زمینه نداریم که اگر ارتباطی در این فضا شکل بگیرد، چه خروجی، مسائل و مشکلاتی از نظر امنیت اجتماعی، اخلاقی، روانی و... می‌تواند برای‌مان ایجاد کند؛ مراجعانِ نگران زیادی به مطب‌ها مراجعه می‌کنند و با هراس می‌گویند که از پیج شخصی، تصاویر، داده‌ها و اطلاعات‌شان سوءاستفاده شده یا از شکل‌گرفتن ارتباط آسیب‌زا و تهدید‌آمیز در این فضا نگران هستند، با چالش‌های زیادی روبه‌رو شده و مهم‌تر از همه با بی‌اعتمادی، نگرانی عمیق، شرایط پراسترس و مشکلات بی‌شماری دست‌به‌گریبان شده‌اند».
ظرفیت پذیرش همسر مجازی را داریم؟
او درباره مواردی از ازدواج‌های انجام‌شده از طریق شبکه‌های مجازی که نتایج موفقی هم داشتند، تصریح می‌کند: «در این ازدواج موفق طرفین قبل از ازدواج به کمک مشاور و انجام تست و بررسی‌های روان‌شناسی، درک درستی از لایه‌های رفتاری خصوصیات و خلقیات یکدیگر به دست آورده و این شناخت کمک کرده تا آگاهانه در مسیر زندگی یکدیگر قرار گیرند؛ اما در موقعیت دیگر با افرادی روبه‌رو هستیم که صرفا در یک فضای تلگرامی یا اینستاگرامی با یکدیگر آشنا و ارتباط برقرار کردند.
نکته اول این است که آن‌ها به صورت دائم با بی‌اعتمادی روبه‌رو هستند که فرد مقابل خودش را از راه فضای مجازی عرضه کرده و بروز داده؛ پس افراد دیگری هم با او در ارتباط هستند.
باید بدانیم اگرچه بسیاری از ما خودمان را افرادی متجدد و امروزی نشان می‌دهیم، اما الگوی غالب فرهنگی ما همچنان الگویی سنتی و مبتنی بر برداشت‌های تاریخی است که بر اثر آن سوء‌ظن و سوء‌برداشت‌ها تشدید شده و در جریان زندگی بدبینی، نگرانی، شک و... سایه خواهد انداخت».
این مدرس دانشگاه می‌افزاید: «افراد درون‌گرا اگرچه درگیری‌های ذهنی زیادی خواهند داشت، اما آن را بروز نمی‌دهند و وقتی بروز می‌یابد که خشم، سنگینی، درگیری، زد‌و‌خورد و رفتار و فضای نامناسبی در زندگی و روابط زوجین ایجاد می‌کند و آن‌ها را از نظر فیزیکی و لفظی دچار مشکلات جدی خواهد کرد؛ به همین دلیل باید توجه کنیم تا چه اندازه به فضایی که از آن به‌عنوان پلتفرم برای دوست‌یابی و آشناشدن برای ازدواج انتخاب می‌کنیم، اعتماد داریم و به ما فرصت آگاهی درمورد خصوصیات رفتاری، شخصیت و ویژگی‌های فردی - اجتماعی فرد مدنظر را می‌دهد. چنانچه پذیرشی در مورد این فضا وجود ندارد، تحت تأثیر همان باورداشت‌های ذهن، سوءتفاهم و مشکلات بی‌شماری بروز پیدا می‌کند».
خانواده‌های مخالف با کانال‌های همسریابی
این مشاور خانواده امکان پذیرش ازدواج و آشنایی در فضای مجازی توسط خانواده‌ها را بسیار سخت می‌داند؛ «بعد از آشنایی، پسر و دختر قرار است خانواده‌ها را در جریان نحوه آشنایی‌شان قرار دهند و پدر‌ها و مادر‌ها همچنان به این مسئله موضع منفی و سنگینی دارند و حتی در صورت پذیرش، باعث دخالت، نگرانی، ناراحتی و واکنش‌های منفی زیادی می‌شود و روی روابط شکل‌گرفته تأثیر منفی خواهد داشت».
«ایمانی»، روان‌شناس، با اشاره به تأثیر خانواده‌ها در انتخاب زوج مناسب برای جوانان تأکید می‌کند: «قبول داریم که خیلی از جوانان نمی‌خواهند خانواده برای انتخاب همسر تصمیمی بگیرد، اما باید بدانیم که ما در کشورمان و در خانواده‌ها سابقه تاریخی مهم و دیرینه‌ای داریم که افراد تحت تأثیر شناخت و اعتماد خانواده‌ها ازدواج می‌کنند که این شناخت و اعتماد یک امتیاز بزرگ محسوب می‌شود و زمانی که ازدواج در این لایه اتفاق بیفتد، بسیاری از باورداشت‌ها، نگرانی‌ها، سوءتفاهم و مسائل مبهم دیگر رفع می‌شود و تنها مسائل اساسی‌تری مثل اینکه چرا قصد ازدواج دارند، قرار است در ازدواج به چه چیزی برسند و قرار است در زندگی چه سهمی را بر عهده بگیرند و... شفاف می‌شود. این افراد اگر بتوانند جلوی دخالت یا دلسوزی خانواده را در مسیر زندگی‌شان بگیرند، یک هم‌افزایی شکل خواهد گرفت که به تعامل، دوستی عمیق و دل‌بستگی در زندگی ختم می‌شود که نتایج مثبتی دارد، اما حالا جوانان می‌خواهند در مسیر ازدواج به‌تنهایی و مستقل به جمع‌بندی و انتخاب نهایی دست بزنند».
دیدگاه متفاوت پسر و دختر به روابط جنسی
او ادامه می‌دهد: «بسیاری از مواقع جوانان تحت تأثیر فرهنگ غربی می‌خواهند بعد از برقراری رابطه جنسی و در صورت رضایت از رابطه ازدواج کنند که این اقدام خطری بزرگ و جدی محسوب می‌شود. به‌عنوان نمونه وقتی یک دختر به یک پسر علاقه‌مند می‌شود و به او در جریان زندگی اعتماد می‌کند، ولی پسر در نقطه آغاز یک آشنایی به مسائل جنسی فکر می‌کند در حالی که دختر، پسر مورد نظر خود را باور می‌کند و در نقطه پایانی و بعد از طی‌شدن مراحل و مراسم ازدواج به رابطه جنسی با او فکر می‌کند، به همین دلیل حس علاقه‌مندی و دل‌بستگی شدیدی در دختر اتفاق می‌افتد که گاهی این حس و حال در پسر وجود نخواهد داشت.
این دختر به‌عنوان یک فرد آسیب‌دیده تحت تأثیر فشار‌های روانی بسیار شدید قرار داشته و واکنش‌های متفاوتی از خودش نشان خواهد داد؛ روی‌آوردن به اعتیاد، سیگار، مشروبات الکلی و دست‌زدن به بازی خطرناکی که در نتیجه آن با افراد متعددی اقدام به برقراری ارتباط می‌کند.
تنهایی، افسردگی، خودکشی و رفتار‌های پرخاشگرانه از دیگر تبعات این ماجراست. پس به پسر و دختر هر دو توصیه می‌کنیم که اگر تصمیم به آشنایی در فضای مجازی دارند، متعهدانه و با شناخت و آگاهی اقدام کرده و با ورود به این فضا از مشاوران متخصص در جریان دوستی و آشنایی بهره‌مند شوند تا رفتارهایشان در این فضا تعدیل شده و عقلانی شود».
ابهام دختر و پسر درباره جنس مخالفشان در ایران
این مدرس دانشگاه از نظام آموزشی کشور نیز انتقاد می‌کند؛ «متأسفانه فضا‌های آشنایی در کشور ما تحت تأثیر نظام آموزشی، نظام کسب‌وکار و... همچنان با اختلالات جدی روبه‌رو است. پسر و دختر تحت شرایط بسیار محدود امکان شناخت جنس مخالف برایشان فراهم نیست و امکان شناخت عمیق یکدیگر برایشان وجود ندارد. نبود فضا و امکانات مناسب برای آشنایی جوانان و انتخاب همسر مناسب باعث شده خروجی و نتیجه نهایی آشنایی‌های رخ‌داده در فضای مجازی، میهمانی‌ها، پارتی‌ها و... بسیار منفی باشد.
«ایمانی» وجود کانال‌ها و شبکه‌های همسریابی را همراه با آسیب‌های فراوان اجتماعی می‌داند؛ «شبکه‌های همسریابی موجود به دو شکل در کشور ما فعالیت دارند؛ اولین مسئله این است که افرادی که به‌دنبال ازدواج دائم هستند، پناهی را برای خودشان متصور می‌شوند که از این طریق خودشان را معرفی کرده و با یک فرد ارتباط برقرار می‌کنند و به جریان یک ازدواج که توأم با تردید و نگرانی‌های فراوانی است فکر می‌کنند.
در شرایط دوم که به‌صورت گسترده از آن سوءاستفاده می‌شود، صیغه و ازدواج موقت است، درحالی که در فرهنگ و باورداشت‌های مذهبی ما این امکان وجود ندارد که به شکل فعلی انجام شود. ازدواج یک دختر در فرهنگ و دین ما شرایطی دارد.
ازدواج به اجازه، ولی نیاز دارد تا از دختران محافظت کرده و از میزان آسیب‌پذیری آن‌ها در جامعه بکاهد. افرادی هستند که به هر دلیلی در زندگی موفق نبوده‌اند، طلاق گرفته‌اند، همسرشان را از دست داده‌اند، به روابط زناشویی، عاطفی، ازدواج و حمایت نیاز دارند که شرایط آن‌ها هم برای ازدواج موقت مشخص است و نباید تحت عنوان صیغه و ازدواج موقت از آن سوءاستفاده کنند».
تفریح و وقت‌گذرانی با عضویت در کانال‌های همسریابی
وی اضافه می‌کند: «فضای مجازی برای انتخاب همسر یا دوست، فضایی غبارآلود و عجیب است که در آن سوء‌استفاده‌های فراوانی هم از سوی دختران و هم از جانب پسران اعمال می‌شود. شرط و شروط‌های غیرعادی و غیراخلاقی گذاشته می‌شود، بهره‌برداری و سوء‌استفاده‌های مالی می‌شود، رفتار‌های ناشایستی از سوی دختران و پسران دیده می‌شود که آسیب روانی و روحی آن در کوتاه‌مدت قابل مشاهده است؛ بسیاری از افراد برای تفریح یا وقت‌گذرانی یا طبق یک عادت خارج از قاعده و کنترل‌نشده رابطه‌ای را شروع می‌کنند.
خیلی از آن‌ها افرادی هستند که شاید در آینده قصد ازدواج داشته باشند، اما برقراری رابطه حسی یا عاطفی یا پیشنهاد دوستی با افراد متعدد فرد را در زندگی زناشویی دچار چالش‌های عمیقی می‌کند که تأثیر منفی آن بسیار زیاد است، به‌طوری‌که از نظر ذهنی پذیرای همسر خودش نبوده و دچار تعرض و مشکلات فراوان می‌شود».
تقاضای بالای ازدواج سفید در کانال‌های همسریابی
«ایمانی»، مشاور خانواده یادآور می‌شود: «اگرچه فضای مجازی و گروه‌های مختلف در قالب کانال‌های گسترده با این نگاه و رویکرد شکل گرفته‌اند که به خانواده‌ها اطلاعات و آگاهی داده و از آن‌ها محافظت کنند، اما در مجموع فضای مجازی محیطی مناسب و مساعد برای دوست‌یابی، ازدواج و مسائل مهم زندگی نیست و ظرفیت فرهنگی - آموزشی استفاده از آن در جامعه ایجاد نشده است. انجام ازدواج سفید یکی دیگر از اهدافی است که این روز‌ها جوانان از آن استقبال و آن را اقدامی عادی ارزیابی می‌کنند، چنانچه در کانال‌های همسریابی نیز تقاضا برای این ازدواج بسیار زیاد است».
این روان‌شناس، ازدواج سفید یا روابط غیرمسئولانه را ازدواج سیاه قلمداد می‌کند؛ «وقتی دو نفر متعهدانه، مسئولانه همراه با احترام به ارزش‌های والای خانواده، وارد چرخه و مقدمات ازدواج می‌شوند، تلاش می‌کنند مطابق با چارچوب‌ها و عاقلانه رفتار کنند، از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شوند و حمایت خانواده را داشته باشند، اما اگر در ازدواج سفید با مشکلی روبه‌رو شوند امکان حمایت قانونی و دینی از آن‌ها وجود ندارد. افراد در این رابطه می‌توانند به راحتی از یکدیگر جدا شوند ضمن آنکه آسیب‌های ناشی از این رابطه بسیار عمیق خواهد بود؛ چراکه افراد به هرحال از نظر حسی - عاطفی نسبت به یکدیگر علاقه‌مندی، وابستگی و دل‌بستگی پیدا کرده‌اند و شکست این رابطه ناراحتی، نگرانی و مشکلات روحی و روانی شدیدی ایجاد خواهد کرد.
به همین دلیل توصیه می‌کنیم که دختر و پسر هر دو با هوشمندی و منطق و آگاهی وارد رابطه شوند. چارچوب‌های زناشویی در همه‌جای دنیا تأیید شده است؛ چراکه در آن یک رفتار مسئولانه تحت حمایت و پشتیبانی عرف و قوانین جامعه شکل می‌گیرد و خروجی آن رفتار در جامعه مورد تحسین و تشویق واقع می‌شود؛ اما در ازدواج سفید آسیب‌هایی از نظر حسی و روانی وارد می‌شود که آینده فرد را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این فرد با برقراری ارتباط با فرد دیگری یا ازدواج، همیشه با ترس و دلهره، بی‌اعتمادی و نگرانی عمیق روبه‌رو بوده و به آینده، شعور، جایگاه، باور، ارزش‌ها و نگرش‌های فرد آسیب‌های فراوانی وارد می‌شود».
آسیب مالی در مردان و آسیب روحی در زنان
وی تأکید می‌کند: «نگاه سوءاستفاده کنندگان در فضای مجازی که بسیار روبه‌گسترش بوده در دو سوی ماجرا دختران و پسران را تهدید می‌کند. از نظر مالی مردان و از نظر جسمی و عاطفی زنان را دچار تهدید و آسیب جدی می‌کند.
در نتیجه وقتی در یک جامعه بذر بی‌اعتمادی و ناراحتی کاشته می‌شود، ثمره مفیدی برداشت نخواهد شد؛ ما برای زندگی در یک جامعه مطلوب و سالم و داشتن یک زندگی بسامان باید به نگرش‌ها و باور‌های یکدیگر احترام بگذاریم.
روابط خارج از قاعده نه در کشور ما و نه در هیچ‌جای دنیا پذیرفته نیست و مرجعی برای چالش‌های فراوان اجتماعی است. ما می‌توانیم با داشتن آگاهی، رفتار مسئولانه نسبت به دیگران و اعمال نگرش‌های درست، نه تنها از خودمان و باورهایمان صیانت کنیم، بلکه دیگران را هم در معرض آسیب قرار ندهیم».
«ایمانی»، مشاور خانواده، با اشاره به خلأ‌های آموزشی تصریح می‌کند: «وقتی علت و عامل اصلی طلاق‌ها بررسی می‌شود، طلاق عاطفی در صدر عوامل است. چنانچه مطابق با آخرین آمار مرکز زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در دوران آقای روحانی اعلام شده است که 75 درصد طلاق‌ها عاطفی و تحت تأثیر موضوعات عاطفی - روانی بوده و ناشی از نزاع، خشونت اعتیاد یا بدرفتاری و... نبوده است.
ما روابط جنسی را نمی‌شناسیم و درک درستی از آن نداریم. نمی‌دانیم از رابطه جنسی چه توقعاتی داریم و فقط می‌دانیم که این نیاز وجود دارد و به روش‌هایی بروز می‌یابد. این ناآگاهی به سیستم آموزشی موجود برمی‌گردد که شناخت و آگاهی مؤثری در هیچ سنی به افراد داده نشده است.
بچه‌ها با آگاهی نسبت به بدن خودشان آشنا نمی‌شوند که مرد و زن چه ویژگی‌های بدنی یا فیزیکی دارند. با خصوصیات، ویژگی، مسائل روحی - روانی هرکدام آشنا نیستند. در دوران مدرسه دختر و پسر از همدیگر به‌صورت مجزا تحصیل کرده‌اند و زمانی‌که وارد دانشگاه می‌شوند تازه جنس مخالف را می‌بینند و بر اساس همان کنجکاوی، عدم آگاهی و نبود شناخت به یکدیگر علاقه‌مند می‌شوند و در جریان همین علاقه‌مندی‌ها روابط سالم یا حتی ناسالم میانشان شکل خواهد گرفت که منجر به ازدواج یا روابط خارج از ازدواج می‌شود که در هر دو صورت، نظام آموزشی فعلی باید بررسی و اصلاح شود».
ضرورت مشورت با سکس‌تراپیست قبل از ازدواج
وی می‌افزاید: «ناآگاهی افراد از چیستی و ماهیت روابط جنسی و زناشویی مشکلات را روزافزون کرده است. افراد آگاهانه وارد روابط نمی‌شوند، نمی‌دانند چه چیزی می‌خواهند، چطور به آرامش می‌رسند و چطور می‌توانند حال خوبی داشته باشند و متأسفانه ذهنشان تحت تأثیر فضای موجود شبکه‌های اجتماعی، فیلم‌های پورن و تحت تأثیر القائات و تبلیغاتشان شکل می‌گیرد و تصور می‌کنند رابطه جنسی همان تصاویر و تبلیغات است، درحالی‌که رابطه جنسی این القائات نیست و بر اساس خصوصیات فیزیولوژیک و روانی هر فرد متفاوت است.
به همین دلیل مراجعانی را که برای انجام مشاوره‌های پیش از ازدواج به ما و مطب‌های روان‌شناسی مراجعه می‌کنند، به سکس‌تراپیست‌ها ارجاع می‌دهیم تا هم سلامت قوای جنسی آن‌ها بررسی شده و هم به آن‌ها آموزش داده شود که بر اساس چه فرمول و به چه شکل می‌توانند نیاز جنسی شان را به صورت سالم و صحیح برآورده کنند و در ادامه روابط زناشویی پایدار و درستی داشته باشند نه آنکه بعد از ازدواج متوجه وجود مشکلاتی در طرف مقابل شوند و راه برگشت برایشان دشوار باشد.
در بسیاری از موارد دیده شده است که طرفین از نظر مردانگی یا زنانگی با مشکلاتی روبه‌رو هستند، رفتار‌های پرخاشگرانه، بدرفتاری، خشونت و عصبانیت‌هایی دارند که می‌توانند به زندگی زناشویی آسیب جدی وارد کنند. در مواقعی نیز که افراد زندگی‌شان را در این شرایط ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند پایداری‌اش را برقرار کنند، منجر به خیانت و روابط متعدد خارج از چارچوب زناشویی خواهد شد که در هر حالت چالش‌های زیادی پدید خواهد آورد».
«ایمانی» همچنین تصریح می‌کند: «ما با دوستی و رابطه‌های شکل‌گرفته در دنیای مجازی، میهمانی‌های شبانه، پارتی‌ها و... برنده نخواهیم بود و به هدف درستی نمی‌رسیم. این روابط بی‌هدف هم به خودمان و هم به روح و روان طرف مقابل، جامعه و نسل آینده و گذشته آسیب خواهد زد.
منطقی‌تر آن است که با هر فردی به واسطه هر پلتفرمی که آشنا می‌شویم، چارچوب درستی از دوستی و ارتباطات خود را تعریف کنیم. انتظارات خود را به صورت شفاف بیان کنیم، تعریف درست و منطقی از خودمان، همسر آینده‌مان و رابطه‌مان داشته باشیم و مهم‌تر از همه در ادامه راه از روان‌شناسان و متخصصان برای شناخت بیشتر و عمیق‌تر مشاوره بخواهیم. خانواده‌ها را در جریان قرار دهیم و مطلع کنیم و از کمک مشاوران و به‌خصوص سکس‌تراپیست‌ها غافل نشویم تا در یک بستر مناسب، درست و شایسته ازدواج کنیم و زندگی پایداری تشکیل دهیم».
از میان اخبار