سه‌شنبه 14 مرداد 1404

از پیروزی انقلاب تا امروز؛ چرا خصوصی‌سازی در ایران به بن‌بست رسید؟

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
از پیروزی انقلاب تا امروز؛ چرا خصوصی‌سازی در ایران به بن‌بست رسید؟

دنیای اقتصاد: واگذاری مالکیت یا حتی مدیریت، اگر در بستری غیررقابتی باقی بماند، راه به جایی نمی‌برد. آزادسازی اقتصادی، مقدم بر خصوصی‌سازی است؛ یعنی باید ابتدا فضا برای رقابت آزاد، حذف قیمت‌گذاری دستوری، کاهش مداخلات دولتی و شفاف‌سازی ساختارها فراهم شود و سپس به واگذاری‌ها اندیشید.

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ خصوصی‌سازی؛ واژه‌ای که بیش از سه دهه است محور اصلی سیاست‌های اقتصادی ایران بوده، اما واقعیت پشت این واژه، داستانی پرپیچ و خم و پرچالش است که کمتر به شکل عمیق و انتقادی به آن پرداخته شده است. قصه‌ای که اگر بخواهیم ساده‌اش کنیم، روایت گذار از اقتصاد دولتی سنگین و ناکارآمد به سوی آزادسازی و بهره‌وری است؛ اما حقیقت فراتر از این تصویر ساده است.

در حالی‌که رئیس‌جمهور بار دیگر بر ضرورت بازنگری در مدل خصوصی‌سازی تأکید کرده و از لزوم واگذاری مدیریت همراه با نظارت سخن گفته است، اما مسأله‌ای بنیادین نادیده گرفته شده: مسأله اصلی نه نوع واگذاری، که فضای اقتصادی حاکم بر کشور است. تجربه‌های جهانی و داخلی نشان می‌دهند که بدون آزادسازی اقتصاد، خصوصی‌سازی واقعی ممکن نیست.

واگذاری مالکیت یا حتی مدیریت، اگر در بستری غیررقابتی باقی بماند، راه به جایی نمی‌برد. آزادسازی اقتصادی، مقدم بر خصوصی‌سازی است؛ یعنی باید ابتدا فضا برای رقابت آزاد، حذف قیمت‌گذاری دستوری، کاهش مداخلات دولتی و شفاف‌سازی ساختارها فراهم شود، و سپس به واگذاری‌ها اندیشید.

در غیر این صورت، حتی با مدل‌های به‌ظاهر اصلاح‌شده، خصوصی‌سازی چیزی جز انتقال ناکارآمدی از دولت به نهادهای غیردولتی نخواهد بود.