از ژاپن تا انستیتو پاستور تهران؛ ماجرای بازگشت یک دانشمند ایرانی

عاطفه علیپور؛ عضو هیئت علمی انیستیتو پاستور تهران و مدیرعامل شرکت دانش بنیان حکیمان افق پارس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: من بیش از 7 سال است که پس از 11 سال اقامت در ژاپن، به ایران بازگشتم. پس از بازگشت، شرکت را تأسیس کردیم که مرتبط با رشته تخصصی من، یعنی بیوتکنولوژی، فعالیت می‌کند. من دکترای بیوتکنولوژی را از یکی از دانشگاه‌های ژاپن دریافت کرده‌ام و در قالب طرح جذب نخبگان برتر بنیاد ملی نخبگان به ایران بازگشتم.

وی گفت: در ابتدا ترجیح‌مان این بود که فعالیت در قالب یک شرکت خصوصی را پیش بگیریم. شرکت ما در دوران شیوع کرونا بسیار فعال عمل کرد. پیش از آن در زمینه تولید مواد ضدعفونی‌کننده کار می‌کردیم، اما در ابتدای کرونا با کمبودهایی مواجه شدیم که به مرور آن‌ها را جبران کردیم. بعدها بر روی کیت ها و سوآپ های نمونه گیری محیط های کشت کار کردیم.

علیپور تصریح کرد: در سال 1399، شرکت ما به عنوان یکی از چهار طرح ملی برتر شناخته شد و از سوی معاونت وقت علمی ریاست‌جمهوری مورد تقدیر قرار گرفت. شرکت ما از اولین مجموعه‌هایی بود که در حوزه تشخیص و نمونه‌گیری کرونا فعالیت جدی داشت و به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو شناخته شد.

وی گفت: پس از پایان کرونا، به سمت توسعه محصولات دارویی و مکمل‌های گیاهی حرکت کردیم. به‌طور مشخص، یکی از محصولات ما که موفق به دریافت چندین گرنت و جایزه در جشنواره‌ها شده، اگزوزومی طبیعی برای رشد مو و تقویت پوست است.

مدیرعامل این مجموعه دانش بنیان ادامه داد: همچنین، یکی دیگر از کوکتل‌های ما مکمل‌های مربوط به کاهش کلسترول و قند خون است که اکنون در حال دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو هستیم و امیدواریم به‌زودی نهایی شود.

وی تصریح کرد: درباره نحوه آشنایی با بنیاد ملی نخبگان باید بگویم که این موضوع به دوره حضور ما در ژاپن بازمی‌گردد. ما در آن زمان در انجمن‌های علمی ایرانیان مقیم ژاپن فعال بودیم. این انجمن‌ها سالانه کنفرانس‌هایی با حضور دانشجویان و محققان ایرانی برگزار می‌کردند که گاهی در داخل سفارت ایران و گاهی خارج از آن برگزار می‌شد و مسئولان سفارت نیز حضور داشتند.

علیپور خاطرنشان کرد: در آن دوران طرحی برای جذب نخبگان ایرانی شاغل در 100 دانشگاه برتر جهان مطرح شد. دکتر ستاری به عنوان معاون علمی رئیس‌جمهور، طی سفری که به ژاپن داشتند، از نخبگان برای بازگشت به کشور دعوت کردند. من شخصاً خیلی اوایل تمایل چندانی به بازگشت نداشتم، اما همسرم بر این تصمیم تأکید داشت و واقعاً بازگشت به ایران برای ما نوعی تولد دوباره بود، هرچند اوایل بسیار سخت گذشت.

وی گفت: در یک سال اول، در قالب طرح جذب بنیاد ملی نخبگان ماندیم، ولی به لحاظ روانی و فرهنگی، تطبیق با شرایط داخلی دشوار بود. همسرم معتقد بود که بازگشت به کشور می‌تواند مفیدتر باشد، چرا که اگر ما در یک کشور پیشرفته یک قدم برداریم، شاید اهمیت خاصی نداشته باشد، اما در ایران همین یک قدم می‌تواند اثرگذار باشد.

مدیر این مجموعه دانش بنیان گفت: کسانی که حتی پنج سال از ایران دور بوده‌اند، چه در کشورهای هم‌فرهنگ مانند ترکیه و چه در کشورهای دیگر وقتی بازمی‌گردند، با شوک فرهنگی و اجتماعی مواجه می‌شوند. من به دکتر ستاری هم گفتم که بازگشت نخبگان نیاز به حمایت‌های ساختاری، فرهنگی و روانی دارد.

وی گفت: من از طریق بنیاد ملی نخبگان به وزارت بهداشت معرفی شدم و در نهایت در مرکز نیبیو (از زیرمجموعه‌های انستیتو رازی) مشغول به کار شدم. خدماتی که آنجا دریافت کردم منجر به پذیرش من به عنوان هیئت علمی شد.

وی گفت: باید بگویم تنها بخشی از ساختارهای دولتی که برخورد مناسبی با نخبگان بازگشته داشتند، همین بخش بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی بود. برخلاف ادارات دیگر که برخوردهای فرسایشی و غیرتخصصی دارند و افراد را مانند توپ فوتبال به این‌سو و آن‌سو پاس می‌دهند، این نهاد رفتار متفاوت، حرفه‌ای و انسانی داشت. افراد جوان، دنیا‌دیده و حرفه‌ای در آنجا مشغول به کار هستند و با بازگشتگان بسیار محترمانه و متناسب با موقعیت علمی‌شان برخورد می‌کنند.