استاد بازی ها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانه ای
روز بیست ودوم، شنبه، 27 اکتبر1973 در ساعت حدود 3 بامداد، «اتاق وضعیت» کاخ سفید پیامی از حافظ اسماعیل دریافت کرد که در آن مصر با پیشنهاد اسرائیل برای گفت وگوهای نظامی مستقیم موافقت کرد. اسماعیل پیشنهاد داد که بین سرلشکرها، عالی ترین افسران ارتش، ملاقاتی برگزار شود. مکان آن در کیلومتر 101جاده قاهره - سوئز خواهد بود. جلسه باید ساعت15 به وقت محلی برای بحث درباره اجرای قطعنامه های 338 و...
همان‌طور که کیسینجر نوشت: «ما به اهداف اساسی خود دست یافته بودیم: ما شرایط را برای یک پیشرفت دیپلماتیک ایجاد کرده بودیم. ما امنیت دوستانمان را تایید کرده بودیم. ما مانع از پیروزی تسلیحات شوروی شده بودیم. ما رابطه خود را با کشورهای کلیدی عربی حفظ کرده بودیم و مبنایی برای نقش مسلط در دیپلماسی پساجنگ ایجاد کردیم. و ما همه این ها را در بحبوحه شدیدترین بحران داخلی قانون اساسی یک قرن انجام دادیم.» در حالی که کیسینجر به طور موجهی از فضایل جسارت دیپلماتیک خود تمجید می کرد اما این هم به بهایی آمده بود.
او به تلفات انسانی جنگ که می شد از آن اجتناب کرد اشاره‌ای نکرد البته اگر همان دیپلماسی ای که به آن پایان داده بود برای غیرضروری کردن شیوع آن به کار گرفته می شد و اکنون او [کیسینجر] باید با پیامدهای اقتصادی تحریم نفتی اعراب دست وپنجه نرم می کرد؛ تحریم هایی که اگر جنگ نبود، به کار گرفته نمی شد. او اشاره نکرد که چگونه به نقض آتش بس توسط اسرائیل که آن را با برژنف به مذاکره گذاشته بود، چراغ سبز نشان داده است؛ مساله‌ای که باعث ایجاد بحران میان ابرقدرت هایی شده بود که ممکن بود پایان بسیار بدی داشته باشد و سابقه خطرناکی وجود داشت که او و سایر مشاوران نیکسون با بر عهده گرفتن اختیارات قانون اساسی فرماندهی کل قوا در بحرانی که ممکن بود جنگ هسته ای را تسریع کند، ایجاد کرده بودند.
با وجود این، کیسینجر در صدر قرار گرفت و اول شد. ظرف چهار سال، او از سمت مشاور امنیت ملی به وزیر امور خارجه «رئیس جمهور در امور سیاست خارجی» تبدیل شد، چنانکه برخی در رسانه ها اکنون به او به عنوان «شاهکار خارق العاده» اشاره می‌کنند. او کارآمدیِ حمایت از دیپلماسی بحران خود را با تهدید نیروی آمریکا و استفاده از نیروی اسرائیل نشان داده بود. او نشان داده بود که ایالات متحده با وجود بحران در داخل که رئیس جمهور را ناتوان کرده، می‌تواند به طور موثر در خارج از کشور عمل کند و او به هدف راهبردی بلندمدت اولیه خود در خاورمیانه یعنی کنار زدن اتحاد جماهیر شوروی به عنوان بازیگر خارجی مسلط دست یافته بود.
او از جنگ یوم کیپور با وضعیت خوب بیرون آمده بود. بااین حال، روابط شخصی او با مایر و کابینه اسرائیل متحمل رویارویی آسیب زا در پایان بازی آتش بس شده بود. او [کیسینجر] برای ایجاد یک رابطه اعتماد‌آمیز با آنها [اسرائیلی ها] تلاش های قابل توجهی انجام داده بود. اما در این بحران آنها از دستکاری های او دلخور بودند. اسرائیلی ها فراموش نمی کنند که او [کیسینجر] پیروزی بر ارتش سوم مصر را از آنها ربود، هرچند در تمام مدت، برخی با اکراه اعتراف می‌کنند که او با ممانعت از تحقیر اولین رهبر عرب که می خواست با اسرائیل صلح کند، به آنها [اسرائیلی ها] خدمت کرده است.
این بحران همچنین یک تجربه آموزنده مهم برای کیسینجر بود، که هنوز در راه و روش‌های خاورمیانه تازه کار بود. او نگرش خود را در مورد ضعف اساسی موقعیت شوروی در جهان عرب و توانایی خود برای برقراری نفوذ آمریکا در آنجا به هزینه شوروی به کرسی نشانده بود. او کشف کرده بود که حرکت دادن سیاستمداران اسرائیل، باسیاست های پیچیده ائتلافی آنها، چقدر دشوار و خشمگینانه است، حتی زمانی که آشکارا به نفع آنها باشد. او از فریبکاری، نبوغ و انعطاف انور سادات، شریک جدید مصری خود در ایجاد صلح، قدردانی کرده بود. سادات قالب رفتار مورد انتظار را شکسته بود و احترام و تحسین کیسینجر را به خود جلب کرده بود و خود را به عنوان یک همراه قابل اعتماد و البته غیرقابل پیش‌بینی برای سفری که می خواستند با هم آغاز کنند، نشان می داد: سادات در پی صلح، کیسینجر در تعقیب نظم جدید آمریکایی؛ نظمی که او می خواست نسبت به سلفش پایدارتر، صلح آمیزتر و بادوام تر باشد.
فصل 8/ دوزخ گلدا
یکشنبه، 28 اکتبر 1973، سینا. در ساعات اولیه صبح، یک سکون آرام در بیابان وجود دارد، زمانی که دما معمولا به زیر 45 درجه فارنهایت می‌رسد و ستارگان بیرون می آیند تا ماسه های صحرا را با یک نور ملایم و درخشان روشن کنند. سکوت ژنرال «آرل یاریو» را فراگرفت، وقتی او در نزدیکی تابلویی ایستاده بود که کیلومتر 110 را در بزرگراه قاهره به شهر سوئز نشان می داد و لحظه ای نادر از تنهایی را برای او فراهم می کرد تا به شرایطش فکر کند. او وظیفه غبطه انگیز را که نخست وزیر به او محول کرده بود، انجام داده بود تا میزان دستاوردهای مصر در روزهای اولیه جنگ را برای اسرائیلی ها و جهان توضیح دهد.
اکنون مایر ماموریتی نه چندان سنگین را به او [ژنرال یاریو] محول کرده بود تا به عنوان رئیس اسرائیلی در مذاکرات ارتش با ارتش که کیسینجر به ابتکار مایر به مصر پیشنهاد کرده بود، خدمت کند. او با دلی پراندوه اما باز به این میعادگاه جدید نزدیک شد. اوایل همان روز، او خط مقدم را گشت و با سربازانی صحبت کرده بود که خود را از همان پرسش های سختی که سلسله مراتب با بازگشت به داخل با آن روبه‌رو بود رها کرده بودند: چگونه غافلگیر شده بودند؟ چرا آنها این قدر بد آماده بودند؟ چه کسی باید پاسخگوی کشته شدن این همه از افراد باشد؟ و مهم‌ترین پرسش: چه زمانی آنها برمی گردند؟ یاریو مسوولیت این امر را احساس کرد که اطمینان دهد دیدار با همتای مصری اش امکان انتقال از آتش بس به مذاکرات سیاسی را فراهم می‌کند.
او قسم خورد که هر اختلاف نظری که داشته باشند، اما سوءتفاهم پیش نخواهد آمد. او مصمم بود که «در اصلِ موضوع قاطع و در رفتار مؤدب باشد.» ژنرال محمد عبد الغنی الجمسی در 52سالگی هم سن یاریو بود. او یک افسر مصری قدبلند، لاغر و راست قامت با خط موی عقب رفته، بینی گرد و سبیل های سیاه پرپشت، بیشتر شبیه شخصیت های یک کتاب طنز «تن تن» بود تا رئیس عملیات نیروهای مسلح مصر.
--> اخبار مرتبط