اعمال شب و روز اول ماه ربیع الاول چیست؟

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، پس از پشت سر گذاشتن ماه‌های غم و اندوه و عزاداری سیدالشهدا (ع)، ماه ربیع‌الاول به معنای بهار اول، از جمله ماه‌های پربرکتی است که هر روز و یا شب آن مبارک و پر فضیلت است. این ماه به برای وقایعی که در آن رخ داده است اهمیت بسیاری برای مسلمانان دارد، در این ماه وجود مقدس پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع) ولایت یافتند. ولایت پیامبر اکرم خود سرآغاز تمام برکاتی است که خداوند متعال برای آحاد بشریت مقدر فرمود. یکی از اتفاقات این ماه، "لیله المبیت" است که در نخستین شب از ماه ربیع الاول رخداد. در این شب پیامبر با گریختن از گزند دشمنان به مکه هجرت کرد و حضرت علی (ع) در بستر پیامبر خوابید.

به مناسبت حلول ماه ربیع الاول آداب و اعمال مخصوص شب و روز اول این ماه که به طور مشترک در کتب «زاد المعاد»، «مفاتیح الجنان» و «اقبال الاعمال» آمده است که در ادامه می‌توانید اعمال سفارش شده است را مشاهده کنید.

مهمترین اعمال سفارش شده در شب و روز اول ربیع الاول

غسل غسل کردن و پوشیدن لباس پاکیزه در این روز و روز‌های مهم دیگر ماه ربیع الاول توصیه شده است.

روزه روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیر مومنان از گزند کفار و مشرکان در اول ربیع الاول یکی از اععمال مستحبی ماه ربیع الاول است.

زیارت پیامبر (ص) و امام علی (ع) علما در این روز زیارتی را ذکر نکرده اند، اما زیارت پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) در این روز مناسب است چرا که خدوند جان این دو بزرگوار را از شر کافران حفظ نمود. مرحوم «سید بن طاووس»، دعایی را برای این روز در کتاب اقبال نقل کرده است. اللهم لا اله الا انت، یا ذا الطول والقو، والحول والعز، سبحانک ما أعظم وحدانیتک، وأقدم صمدیتک، وأوحد الهیتک، وأبین ربوبیتک، وأظهر جلالک، وأشرف بهاء آلائک وأبهی کمال صنائعک (1)، وأعظمک فی کبریائک، وأقدمک فی سلطانک، وأنورک فی أرض، وسمائک، وأقدم ملکت، وأدوم عزک، وأکرم عفوک، وأوسع حلمک، وأغمض علمک، وأنفذ قدرتک، وأحوط قربک. أسألک بنورک القدیم، وأسمائک التی کونت بها کل شئ، أن تصلی.

زیارت امام عسکری و امام زمان (ع) شیخ طوسی رحمه الله در مصباح گفته است که در روز اول این ماه امام حسن عسکری (ع) به عالم بقا رحلت نمود و حضرت مهدی (عج) به مقام امامت رسیدند، بنابراین زیارت آن دو امام عالی مقام در این روز نیز مناسب است. خواندن دعای اول ماه ربیع الاول در کتاب «المختصر من المنتخب» دعای اول ماه ربیع الاول به این صورت است:

اللهم لا اله الا أنت یا ذا الطول و القو و الحول و العز خداوندا، معبودی جز تو نیست،‌ای بخشنده و نیرومند و دگرگون کننده و سربلند. سبحانک ما أعظم وحدانیتک و أقدم صمدانیتک و أوحد الهیتک پاکی تو و چقدر یگانگی تو عظیم و بی نیازی ات دیرینه و معبودیتت یگانه و أبین ربوبیتک و أظهر جلالک و أشرف بهاء آلائک و أبهی کمال صنائعک [کرم بها صنائعک] و أعظمک فی کبریائک و پروردگاری ات روشن و جلالت آشکار و زیبایی نعمت هایت والا و کمال ساخته‌های تو زیبا [ارزشمند] و بزرگمنشی ات باعظمت و أقدمک فی سلطانک و أنورک فی أرضک و سمائک و أقدم ملکک و أدوم عزک و سلطه ات دیرینه است و چقدر در زمین و آسمان نورانی هستی و فرمانروایی ات دیرینه و عزتت جاودانه و أکرم عفوک و أوسع حلمک و أغمض علمک و أنفذ قدرتک و أحوط قربک و گذشتت کریمانه و بردباری ات گسترده و دانشت همراه با اغماض و قدرتت نافذ و نزدیکی ات محیط و فراگیر است! أسألک بنورک القدیم و أسمائک التی کونت بها کل شیء أن تصلی علی محمد و [علی] آل محمد به نور دیرینه‌ی تو و به آن اسم هایت که همه‌ی اشیا را با آن پدید آوردی، از تو خواستارم که بر محمد و آل محمد درود فرستی. کما صلیت و بارکت و رحمت و ترحمت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم چنان که درود، برکت، رحمت و مهربانی خود را بر حضرت ابراهیم و خاندان او فرستادی. انک حمید مجید و أن تأخذ بناصیتی الی موافقتک و تنظر الی برأفتک و رحمتک به راستی که تو ستوده و بلندپایه‌ای و این که [موی] پیشانی مرا بگیری و به سوی موافقت با خود بکشانی و با نظر رأفت و رحمت به من بنگری و ترزقنی الحج الی بیتک الحرام و أن تجمع بین روحی و أرواح أنبیائک و رسلک و حج خانه‌ی محترمت را روزی ام کنی و روح من و ارواح پیامبران و فرستادگانت را در یکجا گرد هم آوری و توصل المن بالمن و المزید بالمزید و الخیر بالبرکات و الاحسان بالاحسان و بخشش خود را به بخشش دیگر و افزونی ات را به افزونی دیگر و خیرت را به برکاتت و نیکی ات را به نیکی دیگر بپیوندی. کما تفردت بخلق ما صنعت و علی ما ابتدعت و حکمت و رحمت چنان که ساخته هایت را به تنهایی و براساس نوآفرینی، حکمت و رحمتت خلق کردی. فأنت الذی لا تنازع فی المقدور و أنت مالک العز و النور بنابراین، تویی خدایی که کسی نمی‌تواند در آنچه تقدیر کرده ای، با تو ستیزه کند و تویی مالک عزت و نور وسعت کل شیء رحم و علما (سوره غافر، آیه 7) و أنت القائم الدائم المهیمن القدیر که رحمت و آگاهی ات همه‌ی اشیا را فراگرفته است و تویی خداوند پایدار، جاودانه، نگاه بان چیره و توانمند. الهی لم أزل سائلا مسکینا فقیرا الیک معبودا، من همواره درخواست کننده، بیچاره و نیازمند درگاه تو بوده ام. فاجعل جمیع أمری [أموری] موصولا بثق الاعتماد علیک و حسن الرجوع الیک پس همه‌ی امورم را به اطمینان اعتماد بر خود و بازگشت نیک به درگاهت و الرضا بقدرک و الیقین بک و التفویض الیک و خشنودی به مقدراتت و یقین به خود و واگذاری امور بر خود، بپیوند. سبحانک لا علم لنا الا ما علمتنا انک أنت العلیم الحکیم (سوره البقره، آیه 32) پاکی تو و جز آنچه را که به ما آموخته‌ای نمی‌دانیم و تو آگاه و حکیمی. سبحانه بل له ما فی السماوات و الأرض کل له قانتون (سوره البقره، آیه 116) منزه و پاک است خدا، آری همه‌ی آنچه در آسمان‌ها و زمین هستند، فرمانبر اویند. سبحانک فقنا عذاب النار (سوره آل عمران، آیه 191) پاکی تو‌ای خدا، پس ما را از عذاب آتش جهنم نگاه دار. سبحانک تبت الیک و أنا أول المؤمنین (سوره اعراف، آیه 143) پاکی تو و من به درگاهت توبه نمودم و اولین مؤمن هستم. سبحانک أنت ولینا من دونهم (سوره سبا، آیه 41) پاکی تو‌ای خدا و تو خود سرپرست ما از میان همه‌ی آنان [آفریده ها] هستی. سبحان الله رب العالمین (سوره نمل، آیه 8) منزه و پاک استخدا پروردگار جهانیان سبحان الله و ما أنا من المشرکین (سوره یوسف، آیه 108) منزه و پاک است آن خدایی که و من هرگز از مشرکان نیستم سبحان الله عما یشرکون (سوره طور، آیه 43) منزه و پاک است آن خدایی که از آنچه شریک او قرار می‌دهند سبحان الذی أسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الأقصی الذی بارکنا حوله لنریه من آیاتنا انه هو السمیع البصیر (سوره اسراء، آیه 1) منزه و پاک است آن خدایی که شبی بنده اش [محمد (ص)] را از مسجدالحرام به مسجد الاقصی که پیرامونش را برکت دادیم، سیر و حرکت داد، تا بخشی از نشانه های عظمت و قدرت خود را به او نشان دهیم؛ یقینا او شنوا و داناست. سبحان الله حین تمسون و حین تصبحون و له الحمد فی السماوات و الأرض و عشیا و حین تظهرون یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحی الأرض بعد موتها و کذلک تخرجون (سوره روم، آیه 17-19) منزه و پاک است خدا هنگامی که شام و صبح می‌کنید و ستایش خدا را در آسمان‌ها و زمین و به هنگام شامگاه و آن گاه که ظهر می‌کنید. زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می‌کشد و زمین را بعد از مرگ، زنده می‌گرداند و شما نیز [در قیامت] این چنین بیرون آورده می‌شوید.» سبحانه و تعالی عما یشرکون (سوره یونس، آیه 18) خداوند پاک و متعالی است از آنچه شریک او قرار می‌دهند سبحانه و تعالی عما یقولون علوا کبیرا (سوره اسراء، آیه 43) پاک و بسیار منزه و متعالی است خدا از آنچه درباره‌ی او می‌گویند. سبحان ربنا ان کان وعد ربنا لمفعولا (سوره اسراء، آیه 108) منزه و پاک است پروردگار ما و وعده‌ی او حتما به وقوع خواهد پیوست سبحان الذی بیده ملکوت کل شیء و الیه ترجعون (سوره یس، آیه 83) منزه و پاک است خدایی که ملکوت هر چیز به دست او است و شما به سوی او بازگردانده می‌شوید. سبحانه بل عباد مکرمون (سوره انبیاء، آیه 26) منزه و پاک است خدا و [فرشتگان] بندگان گرامی هستند سبحانه هو الله الواحد القهار (سوره زمر، آیه 4) منزه و پاک است خدای یگانه و چیره سبحان ربنا انا کنا ظالمین (سوره قلم، آیه 29) گفتند: پروردگارا! تو را به پاکی می‌ستاییم، مسلما ما ستمکار بوده ایم. سبحان ربک رب العز عما یصفون (سوره صافات، آیه 180) پروردگارت که دارای عزت است از آنچه او را به آن توصیف می‌کنند، منزه است. و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین (سوره صافات، آیه 180-182) و درود بر فرستاده شدگان و ستایش خدا را که پروردگار جهانیان است. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عرفنا برک هذا الشهر و یمنه و ارزقنا خیره و اصرف عنا شره و اجعلنا فیه من الفائزین برحمتک یا أرحم الراحمین خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و ما را با برکت و فرخندگی این ماه آشنا گردان و خیر آن را روزی مان کن، و از شر آن بازدار و از رستگاران در آن قرار ده، به رحمتت‌ای مهربان‌ترین مهربانان.