افت چشمگیر ذخایر سدهای کرج و طالقان

به گزارش مشرق، محمد جهانشاهی، مدیر منابع آب شهرستان کرج در گفت‌وگویی از کرج عنوان کرد: وضعیت بارندگی در ایستگاه‌های مختلف استان البرز از ابتدای سال آبی 1403 (مهرماه 1403) تاکنون نسبت به سال گذشته و همچنین نسبت به دوره آماری بلندمدت، کاهش قابل توجهی داشته است.

وی افزود: میزان بارندگی در ایستگاه «نساء» تاکنون 452 میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته که 650 میلی‌متر ثبت شده، حدود 30 درصد کاهش داشته است. در ایستگاه «سیرا» نیز بارندگی از 483 میلی‌متر به 350 میلی‌متر کاهش یافته و در سد کرج از 375 میلی‌متر به 193 میلی‌متر رسیده است.

مدیر منابع آب شهرستان کرج ادامه داد: ایستگاه «بیلکان» نیز با ثبت 128 میلی‌متر بارندگی، افت شدیدی را نسبت به رقم 272 میلی‌متر سال گذشته تجربه کرده است. در مجموع حدود 40 درصد نسبت به سال گذشته و 42 درصد نسبت به میانگین دوره آماری بلندمدت کاهش بارندگی داریم.

جهانشاهی با اشاره به تاثیر مستقیم این کاهش بر ذخایر سدهای اصلی استان البرز اذعان کرد: سد کرج برای پر بودن به 179 میلیون مترمکعب آب نیاز دارد، اما اکنون تنها 62 میلیون مترمکعب آب در پشت این سد ذخیره شده در حالی که در مدت مشابه سال گذشته، این میزان 158 میلیون مترمکعب بود.

مدیر منابع آب شهرستان کرج با اشاره به اینکه یعنی میزان پر بودن مخزن از 88 درصد در سال گذشته به 35 درصد کاهش یافته است، مطرح کرد: حجم نرمال مخزن سد طالقان 420 میلیون مترمکعب بوده که در حال حاضر تنها 213 میلیون مترمکعب آب در آن ذخیره شده است.

وی اضافه کرد: در حالی که در همین زمان در سال گذشته حجم ذخیره آب در این سد 370 میلیون مترمکعب بود؛ این به معنای کاهش 33 درصدی پر بودن سد طالقان نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. در مجموع می توان گفت منابع آبی استان 50 درصد افت پیدا کرده است.

جهانشاهی تأکید کرد: تنها راهکار فعلی، مدیریت مصرف و کنترل برداشت‌های غیرمجاز به‌ویژه در بخش کشاورزی است. وزارت نیرو از اواخر سال گذشته با پیش‌بینی بحران آبی، اقداماتی نظیر محدودیت در کف‌شکنی چاه‌ها و سپس ممنوعیت کامل آن را در دستور کار قرار داده است.

مدیر منابع آب شهرستان کرج هشدار داد: با ادامه این روند، وضعیت منابع آبی استان در ماه‌های آینده نگران‌کننده‌تر خواهد شد و همراهی مردم و مسئولان در صرفه‌جویی و مدیریت مصرف آب ضروری است. با توجه به تشدید بحران آبی در استان البرز، وضعیت منابع سطحی به‌شدت نگران‌کننده است.

وی با اشاره به اینکه با ادامه روند مصرف کنونی، سد کرج تا کمتر از 45 روز دیگر از مدار بهره‌برداری خارج خواهد شد، خاطرنشان کرد: شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در سال گذشته اقدامات گسترده‌ای را در زمینه مقابله با برداشت‌های غیرمجاز انجام داده است.

مدیر منابع آب شهرستان کرج بیان کرد: بیش از یک هزار و 200 حلقه چاه غیرمجاز در سطح استان شناسایی و مسدود شده که از این تعداد، 209 حلقه در شهرستان کرج بوده است. همچنین تعداد زیادی از پمپ‌ها و دستگاه‌های برداشت غیرمجاز در حاشیه رودخانه کرج توقیف و جمع‌آوری شده‌اند.

جهانشاهی گفت: در سال گذشته، با نصب کنتور هوشمند بر روی حدود 350 حلقه چاه مجاز، کنترل برداشت آب به‌صورت جدی در دستور کار قرار گرفت. از اواسط خردادماه 1404 نیز محدودسازی و انسداد انهار منشعب از رودخانه کرج با همکاری دهیاری‌ها و بخشداری‌ها آغاز شد.

وی با اشاره به کاهش شدید ذخایر سد کرج افزود: اکنون تنها 60 میلیون مترمکعب آب پشت سد کرج باقی مانده و با مصرف روزانه یک میلیون مترمکعب در پایین‌دست، تا 40 تا 45 روز آینده سطح آب به میزان حجم مرده خواهد رسید، یعنی دیگر امکان بهره‌برداری از آب برای مصارف شرب وجود نخواهد داشت.

مدیر منابع آب شهرستان کرج از اقدامات انجام‌شده برای مدیریت سیلاب و جمع‌آوری آب‌های سطحی خبر داد و عنوان کرد: در منطقه سیمین‌دشت و حوالی شهرک وحدت، پنج بند ذخیره‌ای موسوم به ترکین‌ستای 1 تا 5 با هدف تغذیه مصنوعی سفره‌های زیرزمینی احداث شده‌اند.

جهانشاهی با اشاره به اینکه این بندها در زمان سیلاب، مازاد آب رودخانه را در خود ذخیره و به‌تدریج وارد منابع آب زیرزمینی می‌کنند، مهم‌ترین راهکار عبور از بحران فعلی را بازچرخانی آب و تصفیه فاضلاب دانست و افزود: استان البرز سالانه حدود 360 میلیون مترمکعب آب شرب مصرف می‌کند.

مدیر منابع آب شهرستان کرج اضافه کرد: اما راندمان واقعی تنها 10 تا 15 درصد است؛ یعنی نزدیک به 300 میلیون مترمکعب آب به‌صورت فاضلاب از دست می‌رود که می‌تواند با سرمایه‌گذاری در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب دوباره برای کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار گیرد.

وی از تلاش‌های وزارت نیرو برای توسعه شبکه‌های تصفیه و انتقال پساب خبر داد و گفت: طبق تفاهم‌نامه‌ای با وزارت نیرو، 30 تا 50 میلیون مترمکعب پساب از تهران به استان البرز منتقل خواهد شد که مطالعات آن در حال انجام است و می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز صنایع استان را تأمین کند.

جهانشاهی خاطرنشان کرد: شهرداری کرج در دو سال گذشته قدم‌های خوبی برداشته و با احداث پنج ایستگاه تصفیه فاضلاب، از پساب تولیدشده برای آبیاری فضای سبز شهری استفاده می‌کند، اما حجم فعلی پاسخگوی نیازها نیست و باید با سرمایه‌گذاری بیشتر، از آب خاکستری به عنوان منبع جایگزین بهره برد.

مدیر منابع آب شهرستان کرج در پایان هشدار داد: اگر اقدامات اساسی برای مدیریت منابع و بازیافت آب انجام نشود، در آینده‌ای نه‌چندان دور، بحران آب موجب مهاجرت گسترده مردم از استان‌های پرجمعیت مانند البرز خواهد شد.