افشاگری تکان‌دهنده از همکاری مخفیانه گوگل و آمازون با اسرائیل
نتایج تحقیق مشترک دو رسانه بین‌المللی از همکاری مخفیانه آمازون و گوگل با اسرائیل برای کشتارها در غزه پرده برداشته است.
تحقیق مشترکی از روزنامه بریتانیایی گاردین و مجله اسرائیلی - فلسطینی پلاس 972 نشان می‌دهد که دو شرکت بزرگ فناوری آمریکایی یعنی گوگل و آمازون به کنترل‌های بسیار غیرمعمول و سختگیرانه‌ای که اسرائیل در قرارداد سال 2021 با آنها گذاشته، تن داده‌اند.
این قرارداد به ارزش یک میلیارد و دویست میلیون دلار، با نام پروژه نیمبوس شناخته می‌شود. در این پروژه، گوگل و آمازون خدمات پیشرفته هوش مصنوعی و ذخیره‌سازی ابری را به اسرائیل ارائه می‌دهند.
اسرائیل این کنترل‌ها را از پیش در قرارداد گنجانده بود تا در برابر مشکلات حقوقی احتمالی، به ویژه درباره استفاده از این فناوری در مناطق اشغالی کرانه باختری و نوار غزه، آماده باشد.
اسناد وزارت دارایی اسرائیل دو کنترل اصلی را فاش کرده‌اند: اول: گوگل و آمازون حق ندارند استفاده اسرائیل از خدماتشان را محدود کنند، حتی اگر این استفاده با قوانین و شرایط خود شرکت‌ها در تضاد باشد.
مثلاً ماه گذشته شرکت مایکروسافت دسترسی ارتش اسرائیل به برخی خدمات ابری خود را قطع کرد، چون از این خدمات برای ذخیره حجم عظیمی از مکالمات تلفنی رهگیری‌شده فلسطینی‌ها استفاده می‌شد. اما قرارداد نیمبوس چنین اجازه‌ای به گوگل و آمازون نمی‌دهد.
دوم: اگر دادگاهی در کشور خارجی دستور دهد که داده‌های اسرائیل ذخیره‌شده در سرورهای این شرکت‌ها تحویل داده شود، گوگل و آمازون باید به صورت مخفیانه و فوری به اسرائیل اطلاع دهند. این کار عملاً تعهد قانونی شرکت‌ها به دادگاه را دور می‌زند و به اسرائیل فرصت می‌دهد واکنش مناسب نشان دهد.
روش مخفی هشدار دادن: مکانیسم «چشمک‌زنی»
اسرائیل نگران قوانینی مثل قانون ابری آمریکا در سال 2018 بود. این قانون به مقامات آمریکایی اجازه می‌دهد شرکت‌های آمریکایی را مجبور کنند داده‌ها را تحویل دهند، حتی اگر سرورها خارج از آمریکا باشند. قوانین اتحادیه اروپا هم شرکت‌ها را ملزم می‌کند نقض حقوق بشر در فعالیت‌های جهانی‌شان را بررسی کنند.
برای دور زدن دستورهای محرمانه دادگاه‌ها که شرکت‌ها را از افشای درخواست منع می‌کند، اسرائیل روشی مخفی به نام «چشمک‌زنی» طراحی کرده است. در این روش، گوگل و آمازون با انتقال پول به ارز اسرائیلی یعنی شِکِل جدید به دولت اسرائیل، کشور درخواست‌کننده را کدگذاری می‌کنند. این پرداخت‌ها باید ظرف 24 ساعت پس از تحویل داده‌ها انجام شود و مبلغ بر اساس کد تلفن بین‌المللی کشور تعیین می‌شود:
برای آمریکا (کد +1): هزار شِکِل (حدود 270 دلار)
برای ایتالیا (کد +39): سه هزار و نهصد شِکِل (حدود 1050 دلار)
اگر کشور مشخص نباشد یا افشا ممنوع باشد، مبلغ ثابت صد هزار شِکِل (حدود 27 هزار دلار) پرداخت می‌شود. این پرداخت‌ها در ظاهر جبران خسارت هستند، اما در واقع سیگنال مخفی برای هشدار به اسرائیل محسوب می‌شوند. کارشناسان حقوقی این روش را بسیار غیرعادی و احتمالاً غیرقانونی می‌دانند.
نقش پروژه نیمبوس در جنگ غزه
پروژه نیمبوس در سال 2021 آغاز شد و گوگل و آمازون در سال‌های 2022 و 2023 مراکز داده در اسرائیل راه‌اندازی کردند. ابتدا قرار بود فقط داده‌های غیرمحرمانه دولتی را پوشش دهد، اما به سرعت گسترش یافت و به واحدهای ارتش اسرائیل، حتی بخش‌های اطلاعاتی محرمانه، خدمات داد.
گزارش پلاس 972 در ماه اوت فاش کرد که این خدمات به ارتش اسرائیل کمک کرده تا عملیات ترور و حملات هوایی مرگبار را در جنگ غزه اجرا کند.
جنگ غزه که برخی سازمان‌های حقوق بشری و کمیسیون سازمان ملل آن را نسل‌کشی نامیده‌اند، با کمک سیستم ذخیره‌سازی ابری آمازون به نام سرویس وب آمازون، امکان نگهداری اطلاعات جاسوسی درباره تقریباً همه ساکنان غزه را فراهم کرده است. یک فرمانده ارتش اسرائیل سال گذشته گفته بود خدمات ابری و هوش مصنوعی این شرکت‌ها «کارایی عملیاتی بسیار بالایی» در غزه ایجاد کرده است.
این تحقیق را یووال ابراهام، روزنامه‌نگار اسرائیلی، انجام داده که پیش‌تر فاش کرده بود یک واحد ویژه در اطلاعات نظامی اسرائیل برای توجیه کشتن خبرنگاران ایجاد شده است.
گوگل و آمازون به انتقادهای کارکنان و سرمایه‌گذاران درباره نقش نیمبوس در درگیری غزه پاسخ نداده‌اند، اما گوگل ادعا کرده که در فعالیت غیرقانونی دخیل نیست.
این افشاگری بحث‌های تازه‌ای درباره اخلاق در فناوری و حقوق بشر ایجاد کرده و ممکن است فشار بر شرکت‌های بزرگ برای قطع همکاری با دولت‌ها را بیشتر کند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.