اقوام جزء حوزه‌های مهجور است / نیازمند احیاء جشنواره روستا هستیم
سال ها قبل جشنواره ای به نام فیلم روستا در 15 مهر روز ملی روستا برگزار میشد. این جشنواره موجب رونق و توسعه فرهنگ و هنر مرز و بوم کشورمان شده بود که پس از مدتی فعالیتش با وقفه مواجه شد. برخی از سینماگران معتقدند جشنواره فیلم روستا که متولی آن وزارت جهاد و سازندگی بود رویداد مهمی بود که فراموش شد. از این رو به گفت‌وگو با نور محمد عاشوری نسب نویسنده و کارگردان سینما پرداختیم.
نور محمد عاشوری نسب نویسنده و کارگردان سینما و فعال فرهنگی گفت: از اوایل انقلاب اسلامی تا اواخر دهه هفتاد در تقویم جشنواره های سینمایی کشور جشنواره ای به نام جشنواره فیلم روستا وجود داشت. این جشنواره موضوعی را هر ساله وزارت جهاد سازندگی برگزار می‌کرد؛ البته این رویداد بزرگ فرهنگی و هنری غیر از سینما بخش های دیگری هم شامل تئاتر، موسیقی، شعر، آیین های بومی محلی، قصه و... نیز داشت. آن جشنواره تا حدودی رسالت اجتماعی داشت که هنرمندان را برای پرداختن به فرهنگ و هنر اقوام تشویق کند؛ اما پس از آن دیگر متولی نداشت و مهجور است.
وی ادامه داد: تا جایی که خاطرم هست جشنواره روستا دو هدف عمده را دنبال می‌کرد. یکی جلب توجه جامعه به موضوعات اساسی روستا و روستایی با بهره‌گیری از ظرفیت هنر و هنرمندان و دیگری ارج نهادن به هنرمندان و فرهیختگان روستایی. اثربخشی این جشنواره در حدی بود که در آن شرایط وضعیت رسانه های کشور که به گستردگی امروز نبود این جشنواره با نگاه ترویجی تلاش قابل تحسینی در تقویت جایگاه و شخصیت روستا و روستایی داشت تا آنجا که موفق شد در یک فرایند فرهنگی واژه روستا را جایگزین ده و دهاتی نماید. جشنواره روستا در کشف و شکوفایی استعداد‌های هنری نیز تاثیرگذار بود آنچنان که بسیاری از هنرمندان بزرگ کشور در رشته های گوناگون هنری به یک شکلی توسط این جشنواره فرصت دیده شدن و مجال آفرینش‌های هنری پیدا کردند. به عنوان نمونه بنده برای نخستین بار از طریق همین جشنواره با فیلم و سینما ابتدا آشنا، سپس علاقمند و در ادامه ورود پیدا کردم.
وی افزود: معاونت ترویج و مشارکت های مردمی وزارت جهاد سازندگی یک مجله ای به نام جهاد روستا منتشر می‌کرد که به هر دهستانی چند نسخه از آن ارسال میشد. حدود سال هفتاد بود که فراخوان جشنواره فیلم روستا در آن مجله را مطالعه کردم. آن جشنواره بخش فیلمنامه نیز داشت که هشت سال بعد یعنی در سال هفتاد و هشت با فیلمنامه کاسه ای به رنگ انار در جشنواره شرکت نمودم و موفق شدم برنده جایزه بهترین فیلمنامه بشوم. این اتفاق نقطه عطفی برای ورود من به سینمای حرفه ای شد ، چرا که بعد از این جشنواره فیلمنامه کاسه ای به رنگ انار در شورای فیلمنامه بنیاد سینمایی فارابی مورد توجه واقع شد و به تصویب رسید. همین جشنواره سبب آشنایی و جدی گرفته شدن من توسط فیلمسازان صاحب نام و مطرح شد تا آنجا که چند سال بعد با تمام دشواری های فیلمسازی آن زمان موفق شدم نخستین فیلم بلند خود را با کمک عوامل حرفه ای سینما در سن 21 سالگی تهیه و تولید نمایم.
موج مهاجرت از روستاها معضل بزرگ حاشیه نشینی شهرها است
عاشوری نسب نویسنده و کارگردان سینما بیان کرد: این اتفاق برای فیلمسازان دیگری نیز افتاده بود. امروز که متاسفانه هیچ نام و نشانی از آن جشنواره مهم و خوب کشور نیست بسیار ناراحتم که چرا چنین فرصت ارزشمندی از هنرمندان و جوانان این کشور گرفته شده است. امروز موج مهاجرت از روستاها، معضل بزرگ حاشیه نشینی شهرها و منسوخ شدن صنایع دستی و مشکلات تولیدات روستایی بیداد می‌کند کشور بیش از گذشته به وجود این رویدادهای ارزشمند نیاز دارد تا جایی که می‌دانم حدود 52 نهاد دولتی دخیل در امور روستایی هستند ولی با این وجود بسیاری از مسائل مهم روستا و روستایی همچون فرهنگ و هنر روستا مهجور مانده و در بی توجهی محض قرار دارد.
وی ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته مثل آلمان و ایتالیا در قالب طرح هایی مثل تولد دوباره به احیای تولید و زندگی در روستا های خالی از سکنه با مشارکت بخش خصوصی پرداخته اند و سهم قابل توجهی از ایجاد اشتغال و تولید را با کمترین منابع از طریق پتانسیل های روستا ها اجرایی می‌کنند. توسعه کشاورزی، صنایع دستی و گردشگری روستایی به تنهایی می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی شود.
فراموشی جشنواره روستا به دلیل ضعف‌های مدیریتی و نبود استراتژی درست
عاشوری نسب گفت: در موضوعات مهم فرهنگی و اجتماعی مثل تحکیم بنیان نهاد خانواده، جوانی جمعیت، تقویت فرهنگ کار و تلاش، ترویج سنت های پسندیده اجتماعی و بسیاری از نیازها و ضرورت های ملی با بهره‌گیری از منابع و ظرفیت‌های بکر روستا و فرهنگ های بومی می‌توان بسیار موفق تر عمل کرد و اثربخش بود. در خصوص دلیل فراموشی این جشنواره مهم اطلاعات دقیقی ندارم ولی هر چه هست ریشه در ضعف‌های مدیریتی و نبود استراتژی درست دارد. این اتفاق بعد از ادغام وزارت جهاد سازندگی با وزارت کشاورزی افتاد. ابتدا جشنواره فیلم روستا در حد حضور کمرنگ در بخش تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر بسنده شد و امروز حتی خبری چند خطی در حد سرچ در گوگل هم ندارد.
وی ادامه داد: جشنواره‌های متفرقه و منطقه ای زیادی طی این سال‌ها با نام روستا برگزار شده ولی هیچ نسبتی با جشنواره فیلم روستای آن سال‌ها ندارد و اکثر آن‌ها نیز بعد یک یا چند دوره کم فروغ ادامه پیدا نکرده است. همچنین به عنوان مدیر مربوطه باید بگویم سکوی نمایشی فیلمیز که با هدف حمایت از فرهنگ هنر و زبان‌های مادری اقوام ایرانی راه اندازی شده است؛ بخاطر نسبت بسیار نزدیکی که روستا و سینما دارد آمادگی این را دارد که جشنواره فیلم روستا را با مشارکت نهاد های دستندرکار بازیابی و برگزار نماید.
وی افزود: ما طی این سال‌ها بخاطر علاقه ای که به مسائل روستا داریم در فرصت ها و مناسب های مختلف به اندازه بضاعت اندک خود تلاش کردیم قدمی را از سر تکلیف برداریم مثل راه انداری خبرگزاری روستا با حدود ده سال پیش و برگزاری جام روستا و ساخت چند فیلم داستانی و مستند با موضوعات روستایی و... که برخی از آن‌ها به جهت عدم همکاری و توجه مدیران ذیربط دیده نشد و آنطور که باید تداوم پیدا نکرد. روستا مهد فرهنگ و هنر این مرز و بوم است و خیلی از چیزها ی مهم ریشه در روستا دارد. باید فراموش نکنیم که درخت روی ریشه اش می روید
وی بیان کرد: اگر توجه کنید اخیرا چند فیلم خوب و درجه یک، هم سریال و هم فیلم درباره اقوام تولید شده است. حدود دو دهه بود که اقوام فراموش شده بودند؛ در صورتی که از نظر جذابیت و جامعه آماری و ضرورت ملی کشور اقوام جزء حوزه‌های مهجور است، مانند سینمای کودک. لذا بهتر است جشنواره روستا احیا شود.
خبرنگار: زهرا بالاور