امنیت غذایی ایران، قربانی خشکسالی و موج گرما

به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، بر پایه گزارش‌های رسمی و نظر کارشناسان، تغییرات اقلیمی با ایجاد موج‌های گرمای غیرمنتظره، وقوع خشکسالی‌های مکرر، کاهش منابع آبی و حمله آفات، چالش‌های تازه‌ای را متوجه کشاورزان و تأمین‌کنندگان غذا در کشور کرده است.

کاهش بارندگی و بحران منابع آبی

مطالعات مرکز ملی اقلیم و خشک‌سالی نشان می‌دهد متوسط بارندگی‌های سالانه کشور طی دو دهه گذشته کاهش چشمگیری داشته و در بسیاری مناطق کلیدی کشاورزی، کمبود بارش و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی شرایط تولید را دشوار کرده است. این مسئله به خشک شدن هزاران هکتار اراضی کشاورزی و کاهش تولید گندم، برنج و سایر محصولات اساسی انجامیده است.

روند افزایش دما و تاثیر بر عملکرد محصولات

داده‌های هواشناسی حاکی از افزایش میانگین دمای سالانه در اکثر نقاط کشور است. موج‌های گرمای زودهنگام و طولانی‌تر شدن فصل گرما، باعث کاهش بازده بسیاری از محصولات زراعی و باغی شده؛ از جمله گندم، جو، ذرت و مرکبات که به دمای متعادل حساس هستند. همچنین، افزایش دما باعث تشدید تبخیر آب و کاهش راندمان آبیاری می‌شود.

افزایش وقوع آفات و بیماری‌ها

کارشناسان کشاورزی هشدار داده‌اند که تغییرات اقلیمی زمینه رشد و شیوع بیشتر آفات و بیماری ها را در مزارع و باغات ایران ایجاد کرده است. برای مثال، آفات مهاجر مانند ملخ صحرایی و افزایش بیماری‌های قارچی، زیان وسیعی به مزارع و تولیدات باغی وارد می‌کنند که علاوه بر کاهش محصول، هزینه‌های مقابله و سمپاشی را نیز بالا می‌برد.

تهدید جدی امنیت غذایی و معیشت روستایی

استمرار این روند می‌تواند به کاهش تولید داخلی محصولات اساسی و افزایش واردات مواد غذایی منجر شود و امنیت غذایی کشور را با تهدید رو‌به‌رو سازد. این وضعیت، معیشت روستاییان و خانوارهای وابسته به کشاورزی را به شدت آسیب‌پذیر کرده و مهاجرت روستاییان به شهرها را تسریع می‌کند؛ که خود موجب چالش‌های اجتماعی جدید خواهد شد.

راهکارها و توصیه‌های کارشناسان

تحلیلگران حوزه کشاورزی بر لزوم اقدامات فوری و میان‌مدت تاکید می‌کنند؛ از جمله:

• سرمایه‌گذاری در توسعه آبیاری نوین و کاهش هدررفت آب
• تغییر الگوی کشت به نفع محصولات مقاوم به خشکی و گرما
• حمایت‌های بیمه‌ای از کشاورزان در مقابل خسارات بلایای اقلیمی
• ارتقای دانش فنی و ترویج نوآوری در مدیریت مزرعه
• همکاری منطقه‌ای در دیپلماسی آب و مدیریت منابع مشترک

به گزارش اکونیوز، کارشناسان معتقدند اگر سازوکارهای نوین و سیاست‌های سازگار با شرایط اقلیمی جدید در کشاورزی کشور اجرایی نشود، امنیت غذایی ایران با ریسک‌های جدی و بلندمدت مواجه خواهد بود.