امیرعبداللهیان: کنگره باید درباره تعهدات آمریکا به برجام «بیانیه سیاسی» صادر کند
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: کنگره باید در خصوص تعهدات واشنگتن به برجام، بیانیه سیاسی صادر کند.
خبرگزاری میزان - حسین امیر عبداللهیان در گفت‌و گوی اختصاصی روزنامه فایننشیال تایمز که امروز منتشر شد، گفت: ما در دولت جدید چند هفته‌ای است که گفت‌و گو‌ها را شروع کرده‌ایم. آنچه که برای ما در مذاکرات وین مهم است لغو تحریم‌های یک جانبه آمریکا و بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات برجامی خود است.
وی ادامه داد: من فکر می‌کنم یک تفاوت اساسی بین هیئت جمهوری اسلامی ایران و طرف‌های غربی وجود دارد و آن این است که هیئت جمهوری اسلامی ایران با ابتکار عمل و جدیت و با یک برنامه مدون از ابتدای مذاکرات اخیر وین در میز مذاکره حضور پیدا کرد. از جمله مشکلاتی که ما در این مدت با آن مواجه هستیم این است که طرف مقابل فاقد یک ابتکار عمل جدی است.
رییس دستگاه دیپلماسی گفت: حتی گاهی اوقات ما دچار تردید می‌شویم که آیا واقعاً طرف‌های غربی به دنبال رسیدن به یک توافق هستند؟ آیا واقعاً طرف‌های غربی به دنبال این هستند که تحریم‌های ایران بر مبنای برجام و قطعنامه 2231 از میان برداشته شود یا آن که آن‌ها فقط یک نگرانی دارند و نگرانی‌شان نیز برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران است و در این چارچوب فقط می‌خواهند نگرانی خود را برطرف کنند.
امیرعبدالهیان بیان کرد: حتی ما بار‌ها در مذاکرات به آن‌ها اعلام کرده‌ایم که اگر می‌خواهید نگرانی شما از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران برطرف شود، شما هم باید نگرانی ما را در حوزه تحریم‌هایی که در برجام قرار بود از میان برداشته شود، برطرف کنید. در این چارچوب اتفاق دیگری هم رخ داد و آن اینکه راب مالی نماینده ایالات متحده آمریکا از طریق تبادل non-paper به مذاکرات پیوست.
وزیرامور خارجه گفت: طرف آمریکایی بار‌ها به ما اعلام کرد که رئیس جمهور آمریکا حسن نیت دارد و همچنین اینکه آن‌ها به دنبال یک توافق هستند و برای رسیدن به این توافق وقت زیادی هم ندارند. ما هم به آن‌ها گفتیم و این جمله را باز هم تکرار می‌کنیم که ما هم به دنبال یک توافق خوب هستیم.
وی اظهار کرد: ما هم از توافق خوب در کوتاه‌ترین زمان استقبال می‌کنیم، اما این توافق باید دربردارنده حقوق مردم ایران باشد. این توافق خوب از نظر ما باید همه تحریم‌هایی که در سال 2015 برای برداشته شدن آن‌ها توافق صورت گرفت و به JCPOA موسوم شد را شامل شود.
رییس دستگاه دیپلماسی افزود: امروز که ما داریم با هم صحبت می‌کنیم پیشرفت‌هایی در مذاکرات حاصل شده، اما همه آنچه را که باید ذیل برجام به آن برسیم محقق نشده است. آن بخشی که مربوط به تعهدات طرف ایرانی است، مثل یک فرمول ریاضی روشن است. کاملا مشخص هست که ما چه اقداماتی را باید انجام دهیم و چگونه این اقدامات ما راستی‌آزمایی خواهد شد. این امر از طریق IAEA خواهد بود لذا طرف مقابل می‌تواند نگرانی نداشته باشد، ولی ما همچنان نگرانیم.
وی ادامه داد: اول از همه نگران تضمین هستیم. طرف آمریکایی هنوز تضمین محکمی را به ما ارائه نمی‌دهد. حتی بر خلاف حقوق بین الملل آقای راب مالی اعلام می‌کند که ما نمی‌توانیم متعهد شویم که دولت بعدی آمریکا بر تعهداتی که ما خود را ملزم به اجرای آن می‌دانیم، باقی بماند. شما می‌دانید این خلاف حقوق بین الملل است. این مغایر با حقوق مسلم درج شده در متون شناخته شده حقوقی بین المللی است.
امیرعبدالهیان خاطرنشان کرد: بر مبنای حقوق بین‌الملل حتی اگر در یک کشور یک دولت شورشی یا کودتا بر سر کار بیاید، آن دولت موظف است به تعهدات بین المللی دولت و دولت‌های قبلی آن کشور پایبند باشد؛ لذا اصلاً برای ما قابل قبول نیست که طرف آمریکایی بگوید توافقی با شما می‌کنیم که اعتبار آن حداکثر تا پایان کار این دولت است.
وزیر امورخارجه گفت: آن‌ها می‌گویند حتی برای اعتبار آن تا پایان کار این دولت هم یک‌سری شروط، حاشیه‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد. اما با همه این‌ها ما در میز مذاکره پیشرفت‌هایی داشته‌ایم و امیدوار هستم این پیشرفت‌ها منجر به یک توافق خوب شود. برای رسیدن به این توافق خوب، واقع‌بینی طرف غربی می‌تواند تعیین کننده باشد.
وی افزود: ما حتماً علاقمند هستیم که مذاکرات‌مان منجر به لغو کامل تحریم‌ها شود، اما در یک نگاه واقع بینانه چارچوب تحریم‌هایی که در این دور از مذاکرات، موسوم به مذاکرات وین، برای لغو هدفگذاری شده و کشور‌های 1+4 و نماینده اتحادیه اروپا بر آن تمرکز و تاکید دارند این است که تحریم‌هایی که در برجام و سند برجامی سال 2015 باید لغو می‌شد، همگی از میان برداشته شود.
امیرعبدالهیان تاکید کرد: ضمنا تمام تحریم‌هایی که به صورت یک جانبه در دوره ترامپ علیه اشخاص و نهاد‌هایی در جمهوری اسلامی ایران وضع شده است نیز باید از میان برداشته شود.
وزیر امورخارجه گفت: در مذاکراتی که تا الآن با طرف‌های مقابل در وین داشتیم، آن‌ها در مورد تحریم‌های دوران ترامپ فقط لغو آن بخش از تحریم‌ها را می‌پذیرند که نفع اقتصادی ما را از برجام با مشکل مواجه می‌کند. این همه‌ی آن چیزی نیست که ما به دنبالش هستیم. این که ترامپ ذیل برخی ادعا‌ها مثل برنامه موشکی ایران، مباحث منطقه‌ای یا بحث‌های حقوق بشری به طور یکجانبه، ظالمانه و نادرست، اشخاص حقیقی و حقوقی را در ایران مورد تحریم قرار داده قابل قبول نیست و طبیعی است وقتی که ما در تعهدات هسته‌ای خودمان در مورد هر آنچه به تولید اضافی اورانیوم غنی شده و دستگاه‌های سانتریفیوژ مربوط است توافق می‌کنیم که با آن چه کنیم، انتظار داریم که تکلیف زیاده روی‌های دولت آمریکا در دوره ترامپ هم روشن شود. این هم یکی از چالش‌هایی است که الان در میز مذاکرات وین وجود دارد.
امیرعبدالهیان باب یان اینکه تضمین یکی از بحث‌ها و چالش‌های جدی ما در میز مذاکره است، عنوان کرد: ما معتقد هستیم که طرف‌های مقابل باید چند تضمین را به ما بدهند. این تضمین‌ها را باید طرف آمریکایی و سه کشور اروپایی به صورت قوی در مقابل جمهوری اسلامی ایران به نمایش بگذارند. سطح اول تضمین‌ها تضمین سیاسی است. به ما گفته می‌شود که اظهاراتی که آقای جو بایدن در اجلاس اخیر G7 داشته و تعهد خود را در آنجا اعلام کرده است، می‌تواند یک تضمین سیاسی قوی باشد.
وی ادامه داد: اساسا در افکار عمومی ملت ایران به دلیل خروج آمریکایی‌ها از برجام و بدقولی طرف‌های غربی سخن رئیس یک کشور آن همه ایالات متحده آمریکا به عنوان تضمین، پذیرفتنی نیست.
رییس دستگاه دیپلماسی گفت: من هفته گذشته در پارلمان حدود دو ساعت و نیم راجع به مذاکرات وین در مقابل نمایندگان مردم باید پاسخ می‌دادم. در آنجا نمایندگان مردم به من می‌گفتند که اصلا تعهد آقای جو بایدن که همچنان روش‌های نادرست ترامپ را درخصوص اعمال تحریم‌ها علیه ملت ایران دنبال می‌کند، نمی‌تواند یک تعهد قوی باشد، اما به هرحال تضمین سیاسی یک سطح از تضمینی است که طرف آمریکایی باید بدهد و راجع به جزئیات آن گفتوگوها در وین به عمل آمده است.
وزیر امورخارجه با بیان اینکه تضمین حقوقی و قانونی نیز برای ما مهم است، اظهار کرد: طرف آمریکایی از طریق واسطه اتحادیه اروپا به ما در non-paperها و پیام‌هایی که ارسال می‌کند، تأکید می‌کند که به هیچ وجه قادر نیست این توافق را در کنگره به تصویب برساند. برای ما تضمین قانونی طرف آمریکایی و طرف غربی هم مهم است.
وی افزود: من حتی به همکارم آقای دکتر باقری گفتم در مذاکرات می‌توانند به طرف‌های غربی بگویند اگر نمی‌توانید به صورت قانون در مجلس خود این توافق را به تصویب برسانید، حداقل پارلمان کشورتان یا رئیس پارلمان‌های کشور‌هایی که طرف مذاکرات برجامی ما هستند می‌توانند در یک بیانیه سیاسی پایبندی خود را به این توافق و به بازگشت به اجرای توافق برجام اعلام کنند.
وزیر امورخارجه عنوان کرد: به هر حال در موضوع تضمین حقوقی هم طرف‌های مقابل و آمریکا و سه کشور اروپایی ابتکار مشخصی را ندارند. در خصوص تضمین اقتصادی هم آن‌ها می‌گویند اگر دولت بعدی روی کار بیاید ما تضمینی را در این رابطه نداریم. ما امیدوار هستیم که واقع بینانه برخورد کنند. چراکه ما به سطح جدی از تضمین‌ها نیاز داریم.
وی افزود: من در جلسه هفته گذشته در پارلمان دیدم که برخی از نمایندگان مجلس ما یک ایده‌ای را دنبال می‌کنند که می‌بایست مجلس، قانونی را تصویب کند که این بار اگر هریک از طرفین برجام از تعهدات خود خارج شدند، ما بتوانیم بر اساس یک مدل از مکانیسم ماشه بلافاصله به غنی‌سازی برگردیم آن هم در هر سطحی که مجلس، دولت را به آن موظف خواهد کرد. این امر می‌تواند پیچیدگی‌هایی را ایجاد کند؛ لذا به نفع طرف‌های مقابل است که در موضوع تضمین، واقع‌بینانه عمل کنند و بر مبنای حقوق بین الملل ابتکارات و اقداماتی را روی میز قرار دهند.
امیرعبدالهیان گفت: آمریکایی‌ها پیام‌های زیادی را به ما می‌دهند برای اینکه با ما مستقیماً گفتگو کنند. آخرین پاسخ ما به آمریکایی‌ها و واسطه‌هایی که آمده بودند این بود که هرگونه گفتگو، تماس و مذاکره با امریکا برای دولت من هزینه بسیار سنگینی خواهد داشت.
رییس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: ما حاضر نیستیم بدون این که یک چشم انداز روشن و قوی برای رسیدن به یک توافق خوب با تضمین پایدار در مقابل مان قرار داشته باشد، وارد پروسه مذاکره مستقیم با آمریکا شویم. ما از طریق واسطه‌ها به آمریکایی‌ها گفتیم که اگر نیت واقعی دارید، قبل از هرگونه گفتگو و تماسی می‌بایست چند اقدام عملی بر روی زمین انجام دهید آن هم چند ابتکار عملی و محسوس. مثلا بخشی از پول‌های بلوکه شده ما نزد بانک‌های خارجی، آزاد شود و یا این که بخش‌هایی از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال می‌شود، با یک فرمان اجرایی رئیس‌جمهور صرفاً به نشانه حسن نیت لغو شود تا ما باور کنیم که حرف‌هایی که آمریکایی‌ها می‌زنند قابلیت اجرا دارد و آن‌ها برای اجرای آن اراده جدی دارند. ضمنا این میز مذاکره است که مشخص می‌کند تصمیمات بعدی ما چه سمت و سویی را داشته باشد. اما در مجموع ما خوشبین هستیم. طرف‌های مقابل تلاش می‌کنند با وارد کردن شوک و با دیپلماسی بازی با زمان ما را محدود کنند و بگویند شما در حال از دست دادن زمان هستید و باید هر چه زودتر به توافق برسید، ولی ما معتقدیم که تا به نقطه خوب نرسیم و تا از در دسترس بودن یک توافق خوب اطمینان حاصل نکنیم، مذاکرات باید ادامه پیدا کند.
وزیر امورخارجه اظهار داشت: این که چه زمانی به این توافق خوب خواهیم رسید، بستگی به طرف مقابل دارد. این آمریکا است که مسئول اصلی این فضای تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران است و آمریکا باید در عمل نشان دهد که آیا واقعاً به دنبال رسیدن به یک توافق خوب و مرضی الطرفین که منافع جمهوری اسلامی ایران را از برجام به طور کامل تأمین کند هست یا خیر.