این عروسک دنیا را یک تنه بهم ریخت / بوسه مرگ یا...؟
اقتصادنیوز: ممکن است آیندگان 13 اکتبر را به‌عنوان نقطه اوج عروسک لبوبو ثبت کنند.
به گزارش اقتصادنیوز، چین با وجود همه تلاش‌هایش برای نفوذ در غرب تا پیش از سال 2024 کم‌ترین موفقیتی به دست نیاورده بود. ظهور عروسک‌های لبوبو اما معادلات را بهم زد. در یک چشم بهم زدن، سلبریتی‌ها و اهالی فناوری لبوبو را پسندید و عروسک چینی را به لباس و کیف و میز خود اضافه کردند. این اولین صادرات فرهنگی بوده که چین در آن بدون صرف هزینه‌ای هنگفت از سوی دولت موفق عمل کرده است.
اولین صادرات فرهنگی چین
فارن پالیسی در گزارشی نوشت: ممکن است آیندگان 13 اکتبر را به‌عنوان نقطه اوج عروسک لبوبو ثبت کنند. در نمایشگاهی در شانگهای که دهمین سالگرد این اسباب‌بازی را جشن گرفته بود، تیم کوک، مدیرعامل اپل، با یک عروسک سفارشی که امضای او با پیراهن یقه‌اسکی سیاه و عینک را به تصویر می‌کشید، برای دوربین‌ها ژست گرفت. او به چاینا دیلی گفت: این عروسک را درست روی میزم خواهم گذاشت. رهبران شرکت پاپ مارت، شرکت چینی تولیدکننده این عروسک‌ها، از جهش قیمت سهام در پی این رویداد خرسند شدند. اما این موفقیت ظاهرا کوتاه‌مدت است. در شبکه‌های اجتماعی چین، اشتیاق کوک با تمسخر دریافت شد: عروسک او «تیم‌بوبو» و «لکوکو» لقب گرفت. و در غرب، تأیید یک مدیر فناوری سالخورده احتمالا بیش از آنکه محرک فروش باشد، بوسه مرگ است.
بااین‌حال، حتی اگر لبوبو به سرنوشت تلخی دچار شود، شایسته بیش از یک پانوشت در تاریخ اسباب‌بازی است. این موجود با چشمان درشت و لبخند تا حدی آزاردهنده، به چیزی دست یافته که رهبران چین مدت‌ها آرزوی آن را داشتند: نفوذ واقعی و خودجوش در آگاهی فرهنگی غرب.
لبوبو ممکن است اولین تجلی واقعی قدرت نرم چین در عصر مدرن باشد. محبوبیت آن در اروپا و ایالات متحده، که به‌صورت ویروسی و ارگانیک و نه از طریق حمایت دولتی به دست آمده، دقیقا از همان نوع موفقیتی است که مقامات و دانشگاهیان چینی دهه‌ها تلاش کرده‌اند تا به آن دست یابند.
برای سال‌ها، اندیشکده‌ها و مؤسسات دانشگاهی چین قدرت نرم را مانند مسئله‌ای ریاضی که باید حل شود، در نظر گرفته‌اند. آنها نظریه‌های جوزف نای را مطالعه کرده، فرمول‌های هالیوود را تجزیه‌وتحلیل و تسلط جهانی کی‌پاپ را بررسی کرده‌اند. نتایج به‌طور قابل پیش‌بینی ناامیدکننده بوده است. موسسات کنفوسیوس، که برای ترویج زبان و فرهنگ چینی طراحی شده بودند، به جای آن به کانون سوءظن درباره دخالت سیاسی تبدیل شده‌اند. فیلم‌های تحت حمایت دولت با بودجه‌های هشت و نه رقمی در بازارهای غربی شکست خورده‌اند. موفق‌ترین صادرات فرهنگی این کشور، یعنی تیک‌تاک با پنهان کردن خاستگاه خود، با فاصله از پکن عمل کردن و اجتناب از محتوای چینی در فیدهای غربی موفق شده است.
هشدارهایی که جدی گرفته شدند؛ اما...
ناکامی در محافل سیاسی چین مشهود و مستند است. وانگ هونینگ، که اکنون عضو دفتر سیاسی و به‌عنوان ایدئولوگ اصلی رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ شناخته می‌شود، اولین کسی بود که تفکر قدرت نرم را به نهادهای سیاسی چین معرفی کرد. در سال 1993، تنها سه سال پس از مقاله تاثیرگذار نای درباره قدرت نرم در همین مجله، وانگ مقاله‌ای با عنوان فرهنگ به‌عنوان قدرت ملی: قدرت نرم در ژورنال فودان منتشر کرد. او استدلال کرد که فرهنگ به‌عنوان پایه قدرت نرم عمل می‌کند و توانایی تاثیرگذاری بر دیگر کشورها و جمعیت‌ها را دارد. سال بعد، او هشدار داد که در دوران پس از جنگ سرد، تعارض فرهنگی از فشار نظامی به‌عنوان بزرگ‌ترین تهدید برای حاکمیت پیشی گرفته و خاطرنشان کرد که کشورهای غربی به‌طور فزاینده‌ای از قدرت فرهنگی خود برای محدود کردن یا تأثیرگذاری بر امور جهانی استفاده می‌کنند.
رهبری چین این هشدارها را جدی گرفت. در هفدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین در سال 2007، هو جینتائو، رئیس‌جمهور وقت، اعلام کرد که احیای بزرگ ملت چین قطعا با شکوفایی فرهنگ چینی همراه خواهد بود. او گفت که پکن باید فرهنگ را به‌عنوان بخشی از قدرت نرم کشورمان تقویت کند. او تعهد داد که سنت‌های والای فرهنگ چینی را بیش‌ازپیش ترویج کند و تبادلات فرهنگی بین‌المللی را تقویت کند تا تأثیر فرهنگ چینی در سراسر جهان افزایش یابد.
این دستورات سطح بالا تلاش‌های گسترده‌ای را از سوی دیپلمات‌ها و اندیشکده‌های چینی به راه انداخت. بسیاری به‌طور اجتناب‌ناپذیر به نمونه کره جنوبی نگاه کردند، که با سریال‌های تلویزیونی و کی‌پاپ قدرت نرم نامتناسبی را به نمایش گذاشته بود. نویسنده مقاله‌ای در سال 2024 با عنوان تحلیل موسیقی پاپ کره‌ای: روشنگری برای موسیقی پاپ چینی اشاره کرد که در حال حاضر، دانشمندان چینی آگاه به نیاز به یادگیری از روش‌های موفق موج کره‌ای هستند.
چگونه ممکن بود که کره جنوبی، با کسری از منابع و جمعیت چین، کی‌پاپ و سریال‌های کره‌ای را به پدیده‌های جهانی تبدیل کند؟ چگونه کشوری با 52 میلیون نفر می‌توانست اشتیاق فرهنگی بیشتری نسبت به تمدنی با 1.4 میلیارد نفر ایجاد کند؟
نکته اصلی چیست؟
دانشمندان و مقامات نکته اساسی را از دست داده بودند: جذابیت فرهنگی اصیل نمی‌تواند توسط کمیته ساخته شود یا از بالا دستور داده شود. ایجاد قدرت نرم صرفاً مسئله یافتن الگوریتم مناسب و تخصیص منابع کافی نیست.
به لبوبو برگردیم. این شخصیت خلق‌شده توسط هنرمند هنگ‌کنگی کاسینگ لانگبه‌نحوی به کالای کلکسیونی ضروری سال‌های 2024 و 2025 تبدیل شده است. طنز ماجرا این است که یک ستاره کی‌پاپ این روند را آغاز کرد: در آوریل 2024، لیسا از بلک‌پینک در حالی دیده شد که نسخه بزرگی از این اسباب‌بازی را در آغوش گرفته بود و جاکلیدی‌های لبوبو از کیف لویی ویتون او آویزان بودند. این موضوع موجی از تأیید سلبریتی‌ها در غرب را به راه انداخت: ریحانا، دوا لیپا و کیم کارداشیان لابوبوهای خود را به نمایش گذاشتند؛ دیوید بکهام یکی از دخترش، هارپر، گرفت؛ مدونا تولد 67 سالگی‌اش را با کیک غول‌پیکر لابوبو جشن گرفت؛ لیدی گاگا یک عروسک سفارشی دریافت کرد و لیزو ترانه‌ای درباره لابوبوی خود نوشت؛ طراح مد مارک جیکوبز یک قاب ایرپادز لابوبو عرضه کرد و عروسک چینی جهان را گرفت.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
