بازار مسکن در 1404؛ چه سناریویی محتمل‌تر است؟
بخش مسکن در هر کشوری از جمله حوزه های مهم و راهبردی است که توجهات ویژه‌ای را می طلبد. مسکن جزو نیازهای اصلی و اولیه انسان ها است و درست به همین دلیل، تامین بودن یا نبودن آن، می تواند حامل بروندادهای مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی امنیتی برای کشورها و ملت های گوناگون باشد.
بازار مسکن ایران نیز در سال های اخیر با فراز و فرودهای قابل توجهی رو به رو بوده و میانگین قیمتی هر متر مربع مسکن در تهران به عنوان پایتخت کشورمان از 103 میلیون تومان نیز فراتر رفته است. موضوعی که طبیعتا بر بازار مسکن در دیگر شهرها و مناطق کشورمان نیز اثرگذاری مستقیم خواهد داشت. در سال گذشته و بر پایه گزارشهای مختلف این نکته بارها مورد اشاره قرار گرفته که گرانی مسکن سبب شده تا دستِ طیف های قابل توجهی از مردم ایران از خرید خانه، کوتاه شود. در عین حال، در بازار اجاره نیز بخش زیادی از سبد هزینه خانوارها به پرداخت اجاره بها اختصاص یافته است به نحوی که در استان هایی نظیر البرز و قم، افراد با اضافه شدن هزینه های مسکن فقیر شده اند.
با این همه، بسیاری به طور خاص این سوال را مطرح می کنند که آینده بازار مسکن در سال 1404 چگونه خواهد بود؟
انتظار می رود رکود در بازار مسکن همچون سال 1403، در سال 1404 نیز ادامه یابد. در این وضعیت، قیمت مسکن با توجه به افزایش قیمت ارز و بالارفتن هزینه های ساخت خانه، افزایش می یابد اما به دلیل جاماندن قابل توجه سطح دستمزدها و درآمد مردم از تورم عمومی کشور و به طور خاص تورم مسکن، قدرت خرید طیف‌های قابل توجهی از مردم ایران در حوزه خرید مسکن آب رفته و این بدان معناست که بخش تقاضا در بازار مسکن تا حد زیادی تضعیف شده است.
موضوعی که نمود خود را در قالب کاهش محسوس میزان معاملات مسکن در اغلب ماه های سال 1403 در کلانشهری نظیر تهران به نمایش گذاشت. از این رو، انتظار می رود که بازار مسکن ایران در سال 1404 نیز همچنان درگیر رکود باشد.
نکته دوم اینکه اگر حوزه حکمرانی مسکن تدابیر جدی را برای حمایت از خریداران و یا سازندگان مسکن نیندیشد، انتظار می رود که بخش مسکن به نحوی جدی‌تر وارد فاز بحران شود. کسری بیش از 7 میلیون واحد مسکونی در ایران و کاهش میزان ساخت سالیانه مسکن به حدودا 300 هزار واحد، همین حالا نیز سبب شده تا توازن منطقی در بازار مسکن ایران برقرار نباشد.
موضوعی که خود نقشی مهم در گران‌شدن مسکن بازی کرده است. در عین حال، برخی گزارش ها حاکی از این است که بعضی انبوه سازان به دلیل رکود در بازار مسکن و کاهش دامنه سودشان و البته خوابِ بالای سرمایه خود، ترجیح می‌دهند که مهاجرت کنند و به دیگر کشورها نظیر ترکیه و یا کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بروند و در آنجا فعالیت های خود را ادامه دهند.
حال اگر حدی از جذابیت به بازار مسکن ایران از سوی بخش حکمرانی این بازار تزریق نشود و قدرت خرید مردم نیز تقویت نشود، هیچ بعید نیست که شرایط نامساعد کنونی خود به یک آرزو تبدیل شود و سناریوهای به مراتب وخیم‌تری در بازار مسکن ایران نمایان شوند. نکته ای که حامل بروندادهای منفی در حکمرانی نیز خواهد بود.