بازار کار در حال حرکت به سمت قبل از شیوع کرونا

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با وجودی که ویروس کرونا بسیاری از کسب و کار‌ها را به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل در آورد و هزینه‌های سنگینی به اقتصاد دنیا و ایران وارد و بازار کار را با بحران روبرو کرد، اما ارائه راهکار‌ها و تسهیلات، حمایت از کسب و کار‌های آسیب دیده و رونق فعالیت‌های اینترنتی و مجازی گویای حرکت به سمت رونق اشتغال است. بر اساس آمار‌های مرکز آمار ایران، شاهد رونق بازار کسب و کار هستیم، این درحالی است که برای رسیدن به وضعیت اشتغال قبل از شرایط کرونا مدت زمان مشخصی نیاز است؛ بررسی نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در بهار 1400 گویای آن است که بازار کار ایران در حال حرکت به سمت قبل از شیوع کرونا است. بر اساس طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران، بررسی نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت) جمعیت 15 ساله و بیش‌تر در بهار 1400 نشان می‌دهد که 41.4 درصد جمعیت در سن کار (15 ساله و بیش‌تر) از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. همچنین این نتایج نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین مردان و زنان به ترتیب برابر 69.1 درصد و 13.7 درصد است. بررسی روند تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور نشان می‌دهد که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار1399)، 0.4 درصد افزایش داشته است که خود نشان دهنده بازگشت بخشی از نیروی کار به بازار کار است، اما هنوز با نرخ مشارکت اقتصادی در بهار 1398 (قبل از شیوع بیماری) که 44.7 درصد بوده است فاصله مشهودی دارد. بر اساس این آمار، وقتی به لحاظ جمعیتی تغییرات این شاخص مورد بررسی قرار می‌گیرد مشاهده می‌شود که در فصل بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود 500 هزار نفر به بازار کار وارد شده‌اند، اما قابل تامل است که جمعیت فعال در بهار 1400 نسبت به بهار 1398 هنوز حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر کمتر است. بررسی نسبت اشتغال جمعیت 15 ساله و بیش‌تر در بهار 1400، بیانگر آن است که 37.7 درصد از جمعیت در سن کار (15 ساله و بیش‌تر) شاغل بوده‌اند. ارزیابی این شاخص گویای آن است که هر چند در بهار 1400 نسبت به بهار 1399، بازار اشتغال از رونق بیشتری برخوردار بوده، اما هنوز به پویایی بهار 1398 بازنگشته است بدین نحو که در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته بیش از 700 هزار نفر به جمعیت شاغل افزوده شده و نسبت اشتغال به میزان 0.8 درصد افزایش یافته است، اما نسبت اشتغال در بهار 1400 به میزان 2.1 درصد نسبت به بهار 1398 کمتر است. نتایج پژوهش مرکز آمار نشان می‌دهد ارزیابی جمعیت شاغل به تفکیک گروه‌های عمده فعالیت بیانگر آن است که بخش خدمات با 48.8 درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده و بخش‌های صنعت با 33.2 و کشاورزی با 17.9 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. براساس این پژوهش‌ها، بررسی نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که 8.8 درصد از جمعیت فعال، بیکار بوده‌اند. بر اساس این نتایج، نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیش‌تر بوده است. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری کل کشور نشان می‌دهد که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1399)، 0.1 درصد کاهش داشته است. برنامه اشتغال دوره گذار از کرونا و دوره پساکرونا، بسته سیاستی توسعه کارآفرینی و همچنین چارچوب برنامه صیانت از اشتغال در کشور از جمله موضوعاتی بود که در یکی از جلسه‌های شورای عالی اشتغال برای توسعه اشتغال مولد با توجه به تحقق شعار سال در پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید، مطرح و مورد بررسی قرار گرفت شورای عالی اشتغال بالاترین مرجع سیاستگذاری برنامه‌های بازار کار است که با هدف بررسی عرضه و تقاضای بازار کار و چگونگی ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های تصمیم گیر و موثر بر عرضه و تقاضای بازار کار، اشتغال و بیکاری و همچنین نظارت و پیگیری بر چگونگی تحقق اهداف کمی و کیفی اشتغال در برنامه‌های مصوب فعال است. دولت در سال‌های اخیر با محوریت وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، رویکرد‌های جدیدی را برای توسعه کسب و کار و اشتغال دنبال کرد و این وزارت با همکاری و مشارکت دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های حمایتی، با اجرای برنامه‌های متعدد و متنوع از جمله حمایت از توسعه کسب و کار‌های اشتغال‌زا در بخش‌های مختلف اقتصادی در مناطق شهری و روستایی، اجرای برنامه‌های فعال بازار کار برای جذب نیروی کار جدید و اشتغال پذیری افراد بیکار به ویژه جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی (مانند معافیت حق بیمه سهم کارفرما و پرداخت یارانه دستمزد، حمایت از مشاغل خرد اقشار خاص و آسیب‌پذیر) و... زمینه ایجاد بیش از 500 هزار نفر فرصت جدید شغلی را در سال 99 فراهم کرده است. اوج پیامد‌های و تاثیرات کرونا بر اقتصاد و کسب و کار در سال 1399 باعث شد که دولت در کنار حمایت‌های حقوقی و بیمه‌ای و مالیاتی، به فکر ارائه تسهیلات نیز باشد که در همین راستا دولت بالغ بر 23.5 هزار میلیارد تومان منابع تسهیلاتی با نرخ سود 12 درصد برای کسب و کار‌های به شدت آسیب دیده پیش‌بینی کرده بود که بیش از 513 هزار فقره ثبت نام برای دریافت تسهیلات 13.7 هزار میلیارد تومان برای حفظ و صیانت از اشتغال 954 هزار نفر در این واحد‌ها اقدام شد. از دیگر اقدامات در حوزه اشتغال، عملکرد ایجاد اشتغال رسته‌های اشتغال‌زا موضوع تبصره 18 قانون بودجه و فرصت ایجاد اشتغال برای 24 هزار و 667 نفر در شرکت‌های دانش بنیان مربوط به اعتبارات تبصره 4 قانون بودجه بود. رونق اشتغال در زورآزمایی با کرونا بازگشت 550 هزار شاغل به چرخه کار «حاتم شاکرمی» معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: در 2 سال گذشته بیش از 800 هزار شغل در کشور از دست رفت، اما با تداوم همکاری کارفرمایان و کارآفرینان، در کمتر از سه ماه امسال 550 هزار شاغل به چرخه کار بازگشتند. بر اساس اعلام «عیسی منصوری» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اکنون 25 میلیون نفر اطلاعات شغلی خود را در سامانه ملی اشتغال و کسب‌وکار ثبت کرده‌اند که از این تعداد برای 9 میلیون کد شغلی صادر شد. همچنین اطلاعات 4.5 میلیون بنگاه در سامانه ملی اشتغال و کسب و کار ثبت شده است که این بنگاه‌ها در حوزه‌های مختلف شغلی هستند. «اصغر نورالله زاده» مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید طی هشت سال گذشته 853 هزار فقره تسهیلات با اعتبار 11 هزار میلیارد تومان پرداخت شده که در مجموع 540 هزار فرصت شغلی جدید ایجاد شده است. به گفته این مقام مسول، صندوق کارآفرینی امید در این مدت یک میلیون و 70 هزار فقره تسهیلات با اعتبار بیش از 13 هزار میلیارد تومان پرداخت کرده که بخشی مربوط به ایجاد اشتغال و بخشی تثبیت اشتغال بوده و تنها چهار درصد ضریب خطا داشته است. همچنین آمار سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد که تا پایان مهرماه سال گذشته، حدود 35 هزار میلیارد تومان نیز برای حمایت از افراد آسیب‌پذیر، شامل خانوار‌ها و بنگاه‌های آسیب‌دیده از بحران کرونا، پرداخت شده است. اقدامات دولت‌ها در کنار حمایت‌های حقوقی و بیمه‌ای و مالیاتی، ارائه تسهیلات باعث شده است تا انگیزه مردم به سمت بازار‌های کار افزایش یابد و با شیوع ویروس کرونایی گرایش از مشاغل سنتی به سمت مشاغل نوین و فناوری در بستر فضای مجازی و کسب و کار‌های اینترنتی افزایش یابد و این امر را در رشد آمار اشتغال می‌بینیم.