بازگشت باران به 4 استان؛ آیا نجاتی برای هوای خفه تهران در راه است؟
پاییز 1404 برای بخش بزرگی از کشور با یکی از خشک‌ترین شروع‌های دهه اخیر همراه شد؛ کاهش معنی‌دار بارش‌ها در مهر و آبان، نه‌تنها ذخایر آبی سدها را در سطحی نگران‌کننده قرار داده، بلکه نگرانی گسترده‌ای در میان کارشناسان و حتی مردم عادی ایجاد کرده است. در بسیاری از استان‌ها، بارش‌ها بین 30 تا 60 درصد کمتر از میانگین درازمدت گزارش شده و همین موضوع احتمال تداوم خشکسالی هیدرولوژیک را به شدت...
تداوم این عدم‌بارش، پیامدهای چندلایه‌ای دارد که تنها به موضوع کمبود آب آشامیدنی محدود نمی‌شود. کاهش بارش‌ها، جریان رودخانه‌ها را ضعیف‌تر کرده و ذخایر آب زیرزمینی که سال‌هاست تحت فشار اضافه برداشت قرار دارند، فرصت تغذیه مجدد پیدا نمی‌کنند.
این وضعیت، نگرانی جدی درباره آینده چاه‌ها، کیفیت آب شرب و حتی فرونشست زمین ایجاد کرده است؛ پدیده‌ای که در شهرهای بزرگی مانند تهران، اصفهان و کرمان به مرز بحران رسیده. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر این الگو در زمستان نیز ادامه یابد، احتمال جیره‌بندی آب در برخی استان‌ها دور از ذهن نخواهد بود.
از نظر اقلیمی، تأخیر در بارندگی‌های پاییزی اثر مستقیم بر کشاورزی گذاشته است. بسیاری از کشاورزان که باید کشت‌های پاییزه خود را آغاز می‌کردند، به‌دلیل خشکی زمین‌ها و نبود رطوبت خاک، یا شروع کشت را به تعویق انداخته‌اند یا سطح زیرکشت را کاهش داده‌اند. این اتفاق می‌تواند به کاهش تولید محصولات استراتژیک مانند گندم و جو منجر شود و فشار بیشتری بر امنیت غذایی کشور وارد کند. هزینه کشت هم به‌دلیل نیاز به آبیاری بیشتر افزایش یافته و این موضوع برای کشاورزان خُرد که سرمایه محدودی دارند، نگران‌کننده است.
کاهش بارش‌ها تأثیر مستقیمی بر کیفیت هوا نیز گذاشته است. نبود نزولات جوی مانع شست‌وشوی هوا شده و این مسئله به تشدید آلودگی در کلان‌شهرها انجامیده است. در سال‌هایی که بارندگی‌ها به‌موقع اتفاق افتاده، هوای اواسط پاییز با اولین موج بارش‌ها پاک‌تر می‌شد، اما در پاییز 1404 این پاکسازی طبیعی رخ نداد. همین شرایط، دوره‌های آلودگی را طولانی‌تر کرده و میزان آلاینده‌ها را در سطح ناسالم ثابت نگه داشته است. این چرخه معیوب، فشار بیشتری بر سلامت شهروندان، به‌خصوص گروه‌های حساس وارد کرده است.
مجموعه این عوامل، نگرانی‌هایی جدی درباره ماه‌های آینده ایجاد می‌کند. متخصصان اقلیم تأکید می‌کنند که کاهش بارش در پاییز لزوماً به‌معنی سالی کاملاً خشک نیست، اما وقتی شاخص‌ها هم‌زمان از کمبود بارش، افزایش دما و تشدید مصرف آب خبر می‌دهند، زنگ هشدار زودتر از گذشته به صدا درمی‌آید. در چنین دوره‌هایی، سیاست‌گذاری دقیق، مدیریت مصرف آب، شفافیت در اطلاع‌رسانی و برنامه‌ریزی برای سناریوهای بحرانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. شهروندان نیز بیش از هر زمان دیگری به‌دنبال این هستند که بدانند پاییز کم‌بارش امسال، آغازگر یک خشکسالی تازه است یا تغییرات جوی در زمستان بخشی از این کمبود را جبران خواهد کرد.
فعالیت سامانه بارشی جدید در 4 استان از روز چهارشنبه
یک مسئول هواشناسی گفت: از بعدازظهر روز چهارشنبه در استان کردستان و جنوب آذربایجان غربی و روز پنجشنبه در برخی نقاط استان مازندران و گلستان افزایش ابر و احتمال بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود.
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی کشور با تشریح آخرین وضعیت جوی کشور گفت: تا پایان این هفته در اغلب استان‌ها جوی آرام و پایدار حاکم است و همین شرایط موجب افزایش غلظت آلاینده‌های جوی، کاهش کیفیت هوا و تداوم شاخص آلودگی هوا در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها در شهرهای پرجمعیت و صنعتی خواهد شد.
وی افزود: طی سه روز آینده، در صورت عدم مهار منابع آلاینده ثابت و متحرک در مناطق پرتردد و صنعتی، احتمال رسیدن شاخص آلودگی به آستانه «بسیار ناسالم» و حتی خطرناک دور از انتظار نیست.
هشدار آلودگی هوا
ضیائیان بیان کرد: از بعدازظهر روز چهارشنبه (5 آذر) در استان کردستان و جنوب آذربایجان غربی و روز پنجشنبه (6 آذر) در برخی نقاط استان‌های مازندران و گلستان افزایش ابر و احتمال بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود.
وی با اشاره به وضعیت جوی پایتخت گفت: آسمان تهران امروز (4 آذر) صاف و غبارآلود خواهد بود و به‌تدریج افزایش ابر با حداقل دمای 6 و حداکثر دمای 17 درجه سانتی‌گراد پیش‌بینی می‌شود.
این مقام مسئول هواشناسی تصریح کرد: بر پایه واکاوی الگوهای همدیدی و بررسی نقشه‌های پیش‌یابی، طی پنج روز آینده آسمان استان تهران صاف تا کمی ابری خواهد بود و گاهی وزش باد ملایم انتظار می‌رود.
به گفته رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا؛ پیرو هشدار سطح نارنجی آلودگی هوا و با تداوم پایداری و سکون نسبی جو و نبود وزش باد مؤثر در استان تهران، به‌ویژه در مناطق پرتردد شهری، تشدید انباشت آلاینده‌ها، کاهش کیفیت هوا، افزایش محسوس غلظت آلاینده‌های جوی و گاهی کاهش دید مورد انتظار است.
ضیائیان در پایان خاطرنشان کرد: از فردا (چهارشنبه، 5 آذر) تا روز یکشنبه (9 آذر) روند تدریجی کاهش دما در کشور، به‌ویژه در نواحی شمالی پیش‌بینی می‌شود.
