بازگشت 182 هزار خانه خالی به چرخه بازار مسکن کشور

بر اساس تبصره 1 ماده 54 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مشهور به قانون مالیات بر خانه‌های خالی که در آذر ماه سال 1400 در مجلس اصلاح شد، وزارت راه و شهرسازی ملزم به اجرایی شدن امکان خوداظهاری سرپرستان خانوار اعم از مالک و مستأجر در سامانه املاک و اسکان کشور ظرف 2 ماه از زمان ابلاغ شده بود که این سقف زمانی به دلیل آغاز شدن فعالیت سامانه از 19 فروردین امسال، در 19 خرداد ماه سال 1400 به اتمام می‌رسید.

از نقاط قوت قانون اصلاح مالیات بر خانه‌های خالی در آذر ماه 1399، معطل نشدن این قانون به خوداظهاری در سامانه املاک و اسکان برای اخذ مالیات از مالکان واحدهای مسکونی خالی از سکنه است و بنابراین سازمان امور مالیاتی با همکاری وزارت راه و شهرسازی که اطلاعات خانه‌های خالی از سکنه را به این سازمان ارائه می‌دهد، می‌تواند اقدام به اخذ مالیات از مالکان این واحدها کند.

در همین رابطه ابوالفضل نوروزی مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: یکی از برنامه ها و اهداف اصلی برای راه اندازی سامانه املاک و اسکان شناسایی خانه‌های خالی بود که تا به امروز 120 هزار خانه خالی شناسایی شده و به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی شده است‌. اخذ این مالیات توسط دولت با رویکرد تنظیم‌گری (نه درآمد زایی) و با هدف مقابله با محتکرین مسکن (اشخاصی که تعداد زیادی از خانه‌های در اختیار خود را خالی نگه داشته‌اند) و به تبع آن افزایش عرضه واحدهای مسکونی خالی صورت می پذیرد.

ثبت 400 میلیون رکورد اطلاعاتی در سامانه ملی املاک و اسکان

همچنین وزارت راه و شهرسازی برای تکمیل سامانه ملی املاک و اسکان کشور 400 میلیون رکورد اطلاعاتی را در سامانه مورد بررسی قرار داد.

طبق آخرین آمارهای که وزارت راه وشهرسازی اعلام کرده است تعداد خوداظهاری در سامانه ملی املاک و اسکان نیز حاکی از مراجعه 9 میلیون و 865 هزار و 407 نفر سرپرست خانوار است. همچنین تعداد کل شماره ملی‌های دارای اقامتگاه مشخص به تعداد 74 میلیون و 853 هزار و 212 نفر، اقامتگاه خوداظهاری شده به تعداد 6 میلیون و 291 هزار و 646 سکونت و تعداد مالکیت شناسایی شده نیز شامل 14 میلیون و 209 هزار و 77 نفر است.

یکی از دلایل سوداگری در بازار امروز مسکن 2.5میلیون خانه خالی است که در کشور وجود دارد. این خانه‌ها بیشترین تاثیر خود را بر روی قیمت بازار اجاره‌بها دارند و شرایطی را برای مستاجرها ساخته‌اند که آن‌ها هر ساله کوچ به خانه‌های کوچکتر و مناطق پایین‌تر را باید داشته باشند.

سامانه املاک و اسکان به منظور شناسایی خانه‌های خالی و مبارزه با احتکار مسکن پایه‌ریزی شد. مقرر شد تا دولت در کنار 15 دستگاه حکومتی اطلاعات مورد نیاز را استخراج و بر روی سامانه بارگزاری کند. اقدامی که پس از 9 سال به دلیل همکاری نکردن برخی دستگاه‌ها مانند سازمان ثبت و توانیر هنوز کارایی خود را نشان نداده است.

شناسایی 120 هزار خانه خالی علی‌رغم عدم همکاری سازمان‌ها

ابوالفضل نوروزی مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی پیش از این در خصوص شناسایی خانه‌های خالی با استفاده از سامانه املاک و اسکان گفت: اولین اقدامی که باید توسط دولت برای عرضه دوباره خانه‌های خالی انجام شود، شناسایی آن‌ها است. در همین راستا دولت از مردم خواست تا اطلاعات ملکی خود را بر روی سامانه املاک بارگزاری کنند. خوداظهاری املاک توسط مالک‌ها با کُندترین روش ممکن در حال انجام است. بر این اساس دستگاه هایی از قبیل آموزش و پرورش و بانک مرکزی وارد میدان شدند تا با اجرای دستورالعمل‌هایی این اطلاعات را ثبت کنند.

نوروزی درباره نتیجه اقداماتی که دستگاه‌ها در کنار خود اظهاری مردم برای شناسایی خانه‌های خالی انجام داده‌اند، گفت: بر اساس ارزیابی‌های انجام شده بیش از 120 هزار خانه خالی محرز شناسایی شد که با معرفی این واحدها به سازمان امور مالیاتی برای تمامی مالکان آنها برگه تشخیص صادر شده است و فرآیند مالیات ستانی از این واحدها آغاز خواهد شد.

182هزار واحد خانه خالی به چرخه بازار برگشت

مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی درباره چگونگی روند شناسایی این واحدها ادامه داد: با شناسایی اولیه از خانه‌های خالی 9 میلیون پیامک به مالکان واحدهای خالی شناسایی شده ارسال شد.

نوروزی با بیان اینکه با تلاش‌های وزارت راه و شهرسازی با تمام افرادی که بیش از 3 خانه در اختیار داشتند تماس گرفته شد گفت: در همین راستا، با بیش از 300 شرکت حقوقی که گزارش خانه خالی از آنها داشتیم نامه‌نگاری انجام شد و تذکرات لازم به این شرکت‌ها داده شد.

براساس این گزارش در همین راستا می شود نتیجه گرفت که دولت توانسته با همان مقدار کم امکانات اقدامات خوبی برای بازگرداندن خانه‌های خالی به چرخه بازار انجام دهد. به نحوی که با راهکارهای اتخاذ شده توسط وزارت راه و شهرسازی منجر به آن شد تا 182 هزار واحد مسکونی که در مرحله اول در سامانه املاک و اسکان خالی شناسایی شده بود به بازار مسکن در قالب اجاره و یا خرید عرضه شود.

در همین زمینه غلامی کارشناس سیاست گذاری مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه دولت با رویکرد تنظیم‌گری بازار مسکن از خانه‌های خالی مالیات اخذ می‌کند، گفت: اخذ مالیات توسط دولت با رویکرد تنظیم‌گری است نه درآمدزایی و با هدف مقابله با محتکران مسکن و افزایش عرضه واحدهای مسکونی خالی انجام می‌شود. با این اقدام می‌توان 10 درصد خانه‌های خالی کشور را به روشی مناسب و شبیه به دیگر کشورهای جهان برای اسکان افراد آماده کرد. با انجام این کار دولت می‌تواند با یک برنامه کوتاه مدت در بازار اجاره‌بها تاثیر گذاشته و برای اقدام به برنامه بلند مدت که همان ساخت و عرضه خانه است، برنامه‌ریزی کند.

همچنین پیش از این هادی عباسی معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی دی ماه سال گذشته گفته بود که 6 میلیون خانواده مستاجر در کشور داریم که تا 10 سال آینده 12 میلیون زوج جوان در کشور نیز به این تعداد افزوده خواهد شد.

براساس این گزارش در فروردین سال 1400 سامانه املاک و اسکان به منظور شناسایی خانه‌های خالی راه‌اندازی شد. تیر ماه 1401 نیز با نامه ابلاغی معاون اول رئیس‌جمهور ارائه خدمات توسط همه دستگاه‌ها به افرادی که کد یکتا سامانه املاک و اسکان را ندارند، ممنوع شد. بنابراین 15 دستگاه باید به سامانه املاک و اسکان متصل می‌شدند.

همچنین علی خضریان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در این برنامه از همکاری نکردن سازمان ثبت و توانیر با دولت در بارگزاری اطلاعات بر روی سامانه املاک و اسکان گلایه کرد. این نماینده تهران از ساماندهی تبلیغات سکوهای اینترنتی نیز گفت که دیگر قیمت‌سازی توسط بنگاه‌های املاک انجام نشود.

خبرنگار: محبوبه کباری