بازی زمین‌لرزه دروغین با روان مردم
«مهرداد حلوایی» دبیر اسبق کمیته دفع آفات شهری و صنعتی شهرداری تهران در مورد وقوع زلزله جدی در تهران اعلام کرده بود: «اگر زلزله‌ای جدی در تهران به وقوع بپیوندد، موش‌ها در زیر زمین، زیر آوار ماندگان را تا رسیدن نیرو‌های امدادی می‌خورند و زنده نخواهند گذاشت.» این ادعای وحشتناک و تکان‌دهنده چند وقت بعد توسط «اسماعیل کهرم» مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست تایید شد.
تهران با وسعتی بیش از سیزده کیلومتر مربع در شمال ایران و در جنوب بخش مرکزی رشته کوه البرز واقع شده است. بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ایران با آسمانی پر از دود و هوایی نسبتا آلوده با تعداد بسیار زیادی ساختمان که بی‌دلیل کنار هم ساخته شده‌اند و اتوبان‌هایی که از شمال به جنوب و از شرق به غرب آن را محصور کرده‌اند. این چهره زار و نزار با ساختمان‌هایی سر به فلک کشیده و 16 هزار ساختمان ناایمن روی سیصد و پنجاه گسل واقع شده‌اند. گسل‌های اصلی و فعال هم طبق نقشه در مناطق 1 تا 5، 13، 15، 20 و 22 قرار دارند.
به گزارش اعتماد، 3 اردیبهشت ماه جاری «فرانک هوگربیتس» کارشناس هلندی که پیش‌تر زلزله 7.8 ریشتری ترکیه را پیش‌بینی کرده بود، سراغ ایران آمد و در توییتی نسبت به وقوع زلزله‌ای قدرتمند در ایران بین روز‌های 29 تا 30 آوریل (9 و 10 اردیبهشت) هشدار داد، اما پیش‌بینی وقوع زلزله این کارشناس در روز‌های نهم و دهم اردیبهشت در ایران درست از آب درنیامد و حالا دیگر زلزله‌ای در کار نیست. «اعتماد» پس از گذشت دو روز از واکنش‌های بعضی افراد در محله‌های مختلف تهران در مورد پیش‌بینی وقوع زلزله گزارش می‌دهد.
نفر اول
برخی ساکنان تهران ترسیدند و برخی دیگر نه. مثل همان صاحب مغازه‌ای در محله‌ای از تهران. چهل و هفت، هشت ساله به نظر می‌رسید. قدی متوسط با ظاهری یغور داشت. شانه‌هایش پهن و موهایش هنوز سیاه بود، فک چهار گوش و حالت با اعتماد به نفس صورتش رنگی از دوران جوانی سالمش داشت. در مورد زلزله‌ای که قرار بود ایران را بلرزاند به «اعتماد» گفت: «دور از جان، بهتر، زلزله بیاید... همه‌مان از گرانی و خرج و مخارج بالا راحت می‌شویم.»
نفر دوم و سوم
پارک آزادگان در دل اتوبان رسالت قرار گرفته. چهارصد، پانصد متر آن طرف‌تر از در اصلی پارک زن و مردی مسن روی نیمکت نشسته بودند. پیرمرد کمی جدی‌تر از همسرش بود. شاید به خاطر تصادفی که چند وقت پیش با یک موتوسیکلت داشت حالا باید با چوب زیربغل راه می‌رفت. پیرمرد می‌گفت؛ پاهایش از پنج جا شکسته بود و زخم روی پاهایش هنوز باقی مانده. وقتی او حرف می‌زد، پیرزن ساکت و به روبه‌رو خیره شده بود. شاید داشت به حرف‌های تکراری همسرش فکر می‌کرد که با سوالم درخصوص زلزله حرفش را قطع کردم. پیرمرد سریع در جواب سوالم گفت: «واحد ما در طبقه سوم است و آسانسور ندارد. راستش من و همسرم ترسیده بودیم. همه‌اش به این فکر می‌کردیم که اگر زلزله بیاید چطور از سه طبقه پایین برویم.» پیرزن اول به همسرش نگاه کرد و بعد روبه من گفت: «اگر هم زلزله می‌آمد، فوقش می‌مردیم. دختر و پسرم ایران زندگی نمی‌کنند. ما هم عمرمان را کردیم. از وقتی هم کرونا آمده، تمام تفریح ما آمدن به این پارک شده.»
نفر چهارم و پنجم
کنار خیابان ایستاده بود و داشت سیگار روشن می‌کرد. پسرک نوجوانی بود که حدود هفده، هجده سال داشت. سوالم درباره زلزله او را گیج کرد ولی چند ثانیه بعد، واکنشش به سوالم پوزخند بود. بعد هم سریع گفت: «تجربه چنین چیزی را نداشتم، ولی باید وحشتناک باشد.» او مجدد پوزخند زد و گفت: «زلزله قابل پیش‌بینی نیست.»
کمی جلوتر در انتهای خیابان زنی حدودا پنجاه ساله با چند کیسه خرید نزدیک شد. او در پاسخ به سوالاتم گفت: «وقتی خبر را شنیدیم زیاد نترسیدیم، اما احتمال دادیم شاید زلزله بیاید. برای همین تمام کارت ملی‌ها و طلا‌ها را داخل یک کیف قرار دادم و از جمعه شب گذاشتم جلوی در ورودی خانه‌مان تا اگر زلزله آمد فقط کیف را برداریم و فرار کنیم.» او در ادامه گفت: «شنیدیم اگر زلزله بیاید کل تهران ویران می‌شود.»
امکان وقوع زلزله شدید در تهران میان سال‌های 1403 تا 1409 وجود دارد
زمین لرزه احتمالی تهران یا احتمال وقوع زلزله در تهران به پیش‌بینی‌های منابع دانشگاهی و منابع رسمی دولتی و خبرگزاری‌ها مبنی بر احتمال وقوع یک زمین لرزه برجسته در تهران اشاره دارد. مطالعه‌ای در سال 1397 نشان داده که امکان وقوع زلزله‌ای شدید در تهران میان سال‌های 1403 تا 1409 خورشیدی وجود دارد. رشد شهری در تهران به شکل نادرست انجام شده و حدود 8 میلیون نفر از جمعیت تهران در ناحیه بسیار خطرناک قرار دارند. یک پژوهش زمین‌شناسی پیش‌بینی می‌کند که زلزله‌ای با بزرگی حدود 7 ریشتر در تهران بیش از 600 هزار خانه را ویران می‌کند و علاوه بر این بیش از یک میلیون نفر از جمعیت تهران را کشته و حدود چهار میلیون و سیصد هزار نفر را زخمی می‌کند.
«مهرداد حلوایی» دبیر اسبق کمیته دفع آفات شهری و صنعتی شهرداری تهران در مورد وقوع زلزله جدی در تهران اعلام کرده بود: «اگر زلزله‌ای جدی در تهران به وقوع بپیوندد، موش‌ها در زیر زمین، زیر آوار ماندگان را تا رسیدن نیرو‌های امدادی می‌خورند و زنده نخواهند گذاشت.» این ادعای وحشتناک و تکان‌دهنده چند وقت بعد توسط «اسماعیل کهرم» مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست تایید شد.
طبق محاسبات «علی درویش‌زاده» زمین‌شناس؛ دوره وقوع زلزله برای تهران 150 سال است درحالی که از وقوع آخرین زمین‌لرزه بزرگ آن چندین دهه گذشته. این تاخیر به این معنی است که زمین‌لرزه بعدی، احتمالا شدت و بزرگی بیشتری خواهد داشت. انرژی زمین در حال جمع شدن در گسل‌هاست و زلزله بعدی تهران قابلیت وقوع تا 7.5 ریشتر را دارد. در سال 1380 آژانس بین‌المللی مطالعات زلزله ژاپن (جایکا) برمبنای مطالعه وضعیت زمین، خاک، عرض خیابان‌ها، تعداد طبقات ساختمان‌ها، جمعیت تهران، شیب تهران و موارد بسیاری از این دست، دو گزارش ارایه داد که براساس آن گسل شمال تهران توانمندی وقوع زلزله تا 5/7 ریشتر و گسل جنوبی قدرت زلزله تا 7 ریشتر را دارد.
این گزارش همچنین تعداد تلفات را محاسبه کرده بود و پیش‌بینی می‌کرد که زلزله تهران چندصد هزار کشته و دوبرابر آن زخمی به همراه خواهد داشت. مهم‌ترین عاملی که می‌تواند به تشدید عمق فاجعه بینجامد این است که مسوولان مربوطه حتی توانایی کنترل برف در تهران را نیز ندارند و همچنین تجربه قبلی در زلزله‌های خوی، کرمانشاه و سرپل‌ذهاب و... می‌تواند این مورد را تایید کند و بعضی از آن‌ها حتی تا الان نیز در چادر زندگی می‌کنند. به گفته محمودرضا دلاوری، مدیر کارگروه سیستم‌های اطلاعات مکانی پردیس فنی دانشگاه تهران؛ وقوع زلزله در تهران حتمی است و طبق تحقیقات زلزله دارای یک دوره بازگشت است که طبق برآورد‌ها هر 150 سال یک بار یک زلزله بزرگ رخ می‌دهد و باتوجه به اینکه از بزرگ‌ترین زلزله در تهران چند دهه گذشته، باید خود را برای وقوع زلزله بزرگ در کلان‌شهر‌ها آماده کنیم.»
نوربخش غلامی، استاد دانشگاه تهران و زمین‌شناس، در سال 1389 پیش‌بینی کرد که طی چند سال آینده زلزله‌ای با مقیاس 7 ریشتر در تهران رخ می‌دهد که نتیجه آن فاجعه‌ای مخرب‌تر از بم خواهد بود و بحرانی ایجاد می‌شود که شاید در هیچ جای دنیا مشابه آن اتفاق نیفتاده باشد. به هر حال تهران گسل‌های فراوانی دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها در شمال و جنوب تهران فعال است و هر آن احتمال دارد مثل انفجار یک بمب، تهران روی هوا برود.
از میان اخبار