بحران سیل، بحران اطلاع رسانی / دود فیلترینگ در چشم مردم

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - با تقویت اطلاع رسانی، می توان از خسارت سیل و دیگر بلایای قابل پیش بینی کاست.

یکی از این موارد، نقص حضور دستگاه های مسوول در شبکه های اجتماعی به ویژه تلگرام، اینستاگرام و توییتر و بهره گیری از این ابزارهای نوین و کارآمد اطلاع رسانی است. دود فیلتر توییتر و تلگرام و در نتیجه دستور منع حضور دستگاه های رسمی و دولتی در آنها به چشم مردم و دولت می رود.

تاکنون دهها نفر در سیلاب مناطق مختلف ایران کشته و مفقودی شده اند. یکی از مسائلی که در این باره مطرح می شود اطلاع رسانی قبل از سیل و حوادث مشابه و واکنش مردم به پیش بینی و هشدارها در این باره است.

افرادی که دچار خسارت جانی شده اند معمولا یا از موضوع سیل اطلاع نداشتند یا اطلاع داشتند اما آن را دست کم گرفته اند یا اطلاع رسانی به شکلی انجام شده بود که افراد خطر و هشدار را جدی نگرفتند یا اطلاع رسانی به خوبی انجام و هشدار خطر، منتقل شده بود اما آنها باور نکردند.

در همه این موارد به نظر می رسد یکی از مهمترین مشکلات، مربوط به اطلاع رسانی است و با تقویت و اصلاح این بخش، به عنوان یکی از کم هزینه ترین اما تخصصی، می توان از حجم خسارت ها کم کرد.

1- عدم حضور سازمان های حاکمیتی در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها

توییتر و تلگرام در ایران فیلتر هستند. در نتیجه، اگرچه مقامات در این دو فعال هستند اما از فعالیت سازمان های دولتی و عمومی و خدماتی در توییتر و تلگرام به دلیل فیلتر بودن آنها جلوگیری می شود. این اتفاق بدی است زیرا همزمان دستگاه های مسوول و مردم را از اطلاع رسانی و خدمات رسانی مناسب، محروم می کند و حتی به روند اطلاع رسانی آسیب می زند.

برخلاف چند ده سال قبل، با وجود فراگیری موبایل و اینترنت موبایلی و شبکه های اجتماعی، امکان اطلاع رسانی مویرگی و شخصی وجود دارد اما نهادهای مسوول و خدماتی، از این امکان خوب اطلاع رسانی در رسانه های شبکه های اجتماعی و پیام رسان فیلتر شده و نشده استفاده نمی کنند.

این روند به ضرر مردم و سازمان های خدمت رسان است.

2- عدم اطلاع رسانی قوی هشدار سازمان های حاکمیتی

اطلاع رسانی و هشداردهی دستگاه های مسوول از جمله سازمان هواشناسی و فرمانداری و شهرداری و... درباره بروز بلایای طبیعی، آنچنان نیست که مردم را به واکنش وادارد یا آنها را واقعا و به طور جدی متوجه خطر کند. اینکه خبر پیش بینی هوای ابری آفتابی و پیش بینی سیل و طوفان، در یک قالب و سطح و محتوا، تولید و منتشر و اطلاع رسانی شوند واکنش مناسب را در مخاطب ایجاد نمی کند. دراین زمینه، نهادهای مسوول باید به دنبال تجدیدنظر و اصلاح و تقویت اطلاع رسانی باشند. به عنوان مثال بخش خبری 14 امروز صداوسیما، هشدار پیش بینی سیل در جنوب ایران را در دقیققه 11 خبر و چندمین خبر و با اولویت پایین اعلام کرد در حالی که این خبر، باید اولین خبر و با لحن هشدار و خطر باشد. طرز بیان این خبر توسط گوینده و شکل تنظیم و محتوای آن به شکلی بود انگار خبر از هوای ابری تا قسمتی آفتابی می داد.

3- ضعف رسانه ها رسانه ها نیز از همین ضعف رنج می برند. یعنی به خبرهای مربوط به پیش بینی خطرات طبیعی به میزان لازم و کارآمد و تاثیرگذاری نمی پردازند. ما نیازمند رسانه ها و خبرنگاران حرفه ای و قدرتمندتری هستیم. علاوه بر این وقتی انحصار رادیو و تلویزیون در دست صداوسیماست و بخش خصوصی از این حوزه منع می شود در اطلاع رسانی محلی نیز دچار مشکل می شویم در حالی که هر شهر و منطقه ای می تواند رادیو یا تلویزیون خصوصی خود را داشته باشد که با عملکرد حرفه ای و جلب توجه و اعتماد اهالی منطقه، هشدارهای لازم را منتقل کند.

4- ویرانی اعتماد عمومی عملکرد دولت های قبلی و فعلی، ضربه های اساسی و ویران کننده ای به اعتماد عمومی و جایگاه اطلاع رسانی رسمی نزد افکار عمومی زده است. از داستان ناراست گویی و پنهان کاری مسوولین درباره عدم افزایش قیمت بنزین و افزایش ناگهانی و بدون اعلام قبلی آن تا داستان کرونا و واکسن و پیش بینی نادرست میزان تورم تغییرات اخیر اقتصادی و متروپل و عبدالباقی و.... بدون داشتن اعتماد عمومی و با وجود تردید افکار عمومی دربرابر مسوولان، کار سخت می شود.

5- اطلاع رسانی، علم است اطلاع رسانی، علم و تخصص است اما اکثر مسوولان نه تنها خود درکی درستی از آن ندارند و همه چیز را در قالب تبلیغات می بینند بلکه تلاش می کنند با لج بازی و شیوه ها و تفکرات سنتی و عصرحجری، ماشین اطلاع رسانی را به حرکت درآورند که نتیجه ای جز شکست و خسارت در انتظار آن نیست.

ببینید | چرا سیل امامزاده داوود تهرانی‌ها را غافلگیر کرد؟ پاسخ در کفش‌های شهردار تهران

ببینید | صحنه ای عجیب از سیل: باغی که در چند ثانیه غیب شد