بحران نفتکش ها | اقتصاد روسیه فلج می شود؟

اقتصاد روسیه تاحدودی مبتنی بر نفت است و بیکاری نفتکش های این کشور می تواند در آینده آسیب بزرگی به اقتصاد روسیه بزند.

از آب‌های سرد دریای بالتیک روسیه تا سواحل اقیانوس آرام ولادی‌وستوک، ده‌ها نفتکش روسیه که سابق بر این نفت مسکو را حمل می‌کردند، اکنون خالی و بی‌تحرک هستند.

این کشتی‌ها پس از آغاز تحریم‌های آمریکا، انگلیس و اروپا در اکتبر سال 2023، غیرفعال شدند. برخی از این نفتکش‌ها به دلیل نقض سقف قیمت گروه هفت برای صادرات نفت روسیه و برخی دیگر به دلیل اینکه به شرکت نفتکش دولتی سوفکامفلوت تعلق داشتند، تحریم شدند. یک دسته دیگر هم به دلیل ریسک محیط زیستی، در لیست سیاه قرار گرفتند.

این کشتی‌های غیرفعال نشان می‌دهند که اقدامات خصمانه غرب، بی‌تاثیر نبوده و می‌تواند حمل نفت روسیه را مختل کند. تقریبا همه 53 کشتی که از اکتبر سال 2023 هدف تحریم قرار گرفته‌اند، از آن زمان، محموله‌ای را حمل نکرده‌اند. شمار معدودی که محموله‌ای را بارگیری کردند هم تلاش کردند فعالیت‌های متعاقب خود را پنهان کنند و به خاموش کردن سیستم‌های ردیاب خود و انتقال کشتی به کشتی متوسل شدند.

اما این حقیقت که نرخ حمل محموله کاهش پیدا کرده است، گویای این واقعیت است که تحریم‌ها، فعالیت نفتکش‌ها را مختل کرده‌اند اما واقعا هزینه‌های روسیه برای محموله‌ها را بالا نبرده اند.

نخستین نهادی که علیه ناوگان نفتکش روسیه دست به اقدام زد، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا بود. این نهاد پس از اقدام علیه کشتی‌ها در اکتبر، هفت کشتی دیگر را تا پایان سال گذشته تحریم کرد و 32 کشتی را هم امسال تحریم کرده است اما یک کشتی را از لیست تحریم خارج کرد.

نخستین کشتی‌هایی که تحریم شدند، نفتکش‌هایی بودد که از خدمات آمریکایی استفاده کرده بودند تا نفت روسیه که بالاتر از قیمت 60 دلار تعیین شده توسط گروه هفت فروخته شده بودند را حمل کنند. سپس در فوریه، مدت کوتاهی پس از دومین سالگرد حمله نظامی روسیه به اوکراین، 14 کشتی متعلق به شرکت سوفکامفلوت هم تحریم شدند.

انگلیس هم پا پیش گذاشت و در 13 ژوئن، چهار کشتی را هدف تحریم قرار داد تا فعالیت‌های ناوگان به اصطلاح سایه را محدود کند. این ناوگان با فعالیت در خارج از حوزه‌های قضایی غربی، تحریم‌ها را دور می‌زند.

این تحریم‌ها به منزله تغییر تاکتیک غرب بود، چرا که برای اولین بار، کشتی‌ها به دلیل تعلق به ناوگان سایه، هدف تحریم قرار گرفتند.

اتحادیه اروپا آخرین طرف غربی بود که دست به اقدام زد و دو هفته پس از انگلیس، در 25 ژوئن، 13 نفتکش را هدف تحریم قرار داد. این بلوک هم کشتی‌های ناوگان شبح را هدف قرار داد.

داده‌های رصد کشتی که توسط بلومبرگ جمع آوری شده است نشان می‌دهد در مجموع، 41 کشتی از 53 کشتی، به عنوان کشتی‌های حمل نفت و محصولات نفتی طبقه بندی شده‌اند که معادل حدود 7.5 درصد از ناوگان کشتی‌هایی است که از ابتدای سال 2023، مشغول بارگیری نفت روسیه بوده اند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، کشتی‌های غیرفعال روسی در چندین نقطه در سراسر جهان شامل دریای بالتیک، دریای سیاه، اقیانوس آرام، چین و کره جنوبی تجمع کرده اند.