بدهی 149 میلیارد مترمکعبی به آب زیرزمینی کشور؛ 4 سال گرم در پیش است

اصفهان - رئیس موسسه تحقیقات آب کشور با اشاره به بدهی 149 میلیارد متر مکعبی به مخازن آب زیرزمینی ایران، گفت: هم اینک 428 دشت از 609 دشت کشور در وضعیت بحرانی قرار دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا کاویان‌پور صبح یکشنبه در آئین افتتاح نخستین مدرسه فصلی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با اشاره به داده‌های جهانی درخصوص تأثیرات گرمایش زمین و وضعیت بحرانی منابع آبی کشور اظهار کرد: دمای کره زمین در سال 2024 به رکورد تاریخی 1.5 درجه سانتی‌گراد رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2029، دمای جهانی بین 1.2 تا 1.5 درجه بالاتر از دوره 1850-1900 باشد که این امر چهار سال آینده را به گرم‌ترین سال‌های تاریخ زمین تبدیل خواهد کرد.

وی با استناد به گزارش سازمان هواشناسی جهانی افزود: از دهه 1980، شتاب افزایش دما در جهان و ایران شدت گرفته و در سال 2023، جهان به آستانه 1.5 درجه‌ای که برای پایان قرن پیش‌بینی شده بود، رسیده است و بر همین اساس کشورمان در افق 2100 ممکن است افزایش دمایی بین سه تا 6 درجه سلسیوس را تجربه کند.

رئیس مرکز تحقیقات آب کشور با بیان اینکه ایران از سال 2000 میلادی شاهد افزایش دما بوده و در سال 2024 دمای زمستان در استان اصفهان یک درجه افزایش یافته است، گفت: در تابستان و بهار گذشته نیز دمای این استان به طور میانگین 1.3 درجه بالاتر از میانگین تاریخی بوده است.

کاهش 40 درصدی بارش‌ها و افزایش 20 درصدی تبخیر

کاویان پور با اشاره به کاهش 40 درصدی بارش‌ها در سال آبی جاری تا 15 خرداد ماه، ابراز کرد: ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارد و کاهش بارش‌ها همراه با افزایش 20 درصدی تبخیر، منابع آبی کشور را به شدت تحت فشار قرار داده است.

به گفته وی، این وضعیت در حوضه‌های آبی کلیدی مانند کارون، کرخه و زاینده‌رود مشهود است که علاوه بر تأمین آب، تولید انرژی برق‌آبی را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند.

کاهش شدید تراز دریای خزر

کاویان‌پور به وضعیت دریای خزر اشاره کرد و گفت: تراز آب دریای خزر به حداقل میزان در سال‌های اخیر رسیده و پیش‌بینی می‌شود طی سه تا چهار سال آینده، بنادر، شیلات و تأسیسات آب‌شیرین‌کن مناطق شمالی با مشکلات جدی مواجه شوند.

رئیس مرکز تحقیقات آب کشور همچنین به حادثه سد کرج در سال 1401 اشاره کرد که در آن، بارش سنگین و رانش زمین باعث انسداد دهانه خروجی سد شد و تأمین آب 25 درصد جمعیت تهران را مختل کرد.

فرونشست 2 هزار کیلومتر از مناطق شهری اصفهان

کاویان پور در ادامه به بحران فرونشست زمین در اصفهان اشاره کرد و افزود: بر اساس آخرین آمارها اضافه‌برداشت آب زیرزمینی در اصفهان به 600 میلیون متر مکعب و افت آبخوان‌ها به 17 تا 20 سانتی‌متری رسیده و این امر منجر به فرونشست سه هزار کیلومتر مربع از اراضی و 2 هزار کیلومتر مربع از مناطق شهری شده است.

وی اضافه کرد: فرونشست زمین در شهر اصفهان حتی به خانه‌های مسکونی آسیب زده و ترک‌های سالانه نیازمند ترمیم هستند.

تنها 37 درصد آب قابل استحصال کشور امکان برداشت دارد

رئیس مؤسسه تحقیقات آب کشور با اشاره به برداشت 92 درصدی از منابع آب قابل استحصال کشور، گفت: از 400 میلیارد متر مکعب آب ورودی به کشور، تنها 37 درصد به آب قابل برداشت تبدیل می‌شود که این میزان به دلیل برداشت بی‌رویه، تعادل منابع آبی را بر هم زده است.

کاویان‌پور افزود: تولیدات کشاورزی از 35 میلیون تن در سال 1362 به 100 تا 110 میلیون تن رسیده اما 50 درصد این تولیدات در بخش‌هایی غیرمرتبط با امنیت غذایی صرف می‌شود.

کاهش 47 درصدی یخچال‌های زاگرس

رئیس مؤسسه تحقیقات آب کشور به کاهش یخچال‌های طبیعی در مناطق زاگرس و البرز اشاره کرد و گفت: 47 درصد از یخچال‌های زاگرس از جمله زردکوه طی دهه‌های اخیر کاهش یافته‌اند.

وی همچنین به بدهی 149 میلیارد متر مکعبی به مخازن آب زیرزمینی طی 60 سال گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: این وضعیت 428 دشت از 609 دشت کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است.

کاویان‌پور با اشاره به موج مهاجرت ناشی از تنش آبی، خواستار مدیریت یکپارچه منابع آبی از طریق شورای عالی آب شد و تأکید کرد: بخش کشاورزی که بیش از 80 درصد منابع آبی را مصرف می‌کند باید بهره‌وری خود را افزایش دهد ضمن اینکه همکاری همه بخش‌ها و مشارکت مردم برای جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی ضروری است.

وزارت نیرو به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی بحران آب باشد

وی با بیان اینکه وزارت نیرو به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی بحران آب باشد و نیاز به همکاری همه بخش‌ها و مشارکت مردم است، از نسل جوان خواست تا با آینده‌پژوهی و استفاده از روش‌های نوین، به مدیریت پایدار منابع آبی کمک کنند تا از فاجعه زیست‌محیطی جلوگیری شود.

رئیس مؤسسه تحقیقات آب کشور بر لزوم ایجاد پل ارتباطی بین صنعت و دانشگاه تأکید کرد و گفت: مدارس فصلی با هدف توانمندسازی دانشجویان و انتقال تجارب به نسل جوان برگزار می‌شود.

کاویان پور با اشاره به فشارهای تبلیغاتی علیه نسل جوان مبنی بر ناکارآمدی کشور در حل مسائل، بر ضرورت آگاهی‌بخشی به جوانان درباره پیشرفت‌های صنعت آب و برق تأکید کرد و گفت: دولت سیزدهم طرح راویان پیشرفت را اجرا کرد که نسل جوان با دستاوردهای بزرگ و ارزشمند حوزه آب و برق آشنا شوند.

وی افزود: این برنامه با حمایت وزیر نیرو و معاونت آب وزارتخانه به یک دستورالعمل تبدیل شده تا از طریق مدارس فصلی، ارتباط بین صنعت و دانشگاه تقویت شود، دانشجویان توانمند شوند و گفتمانی بین کارشناسان و دانشجویان شکل گیرد.

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین مدرسه فصلی (بهاره) شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با محوریت مدیریت بهم پیوسته منابع آب با حضور دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های مرتبط با حوزه آب از سراسر کشور صبح یکشنبه افتتاح شد. این دوره آموزشی به مدت چهار روز به میزبانی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان برگزار می‌شود.