برای حل چالش کهنه ارتباط صنعت و دانشگاه چه باید کرد؟

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، وقتی که دانش کاربردی می‌شود و در حوزه صنعت و فناوری به صورت کالا یا خدمات عینیت پیدا کند، قابلیت ارزشگذاری اقتصادی و ثروت آفرینی پیدا می‌کند. درواقع صنعت بستری مناسب برای خلق ثروت و رشد اقتصادی با پشتوانه علمی و پژوهشی است. بنابراین گسترش و ایجاد ارتباط میان صنعت و دانشگاه یکی از رویکردهای اصلی است که کشورهای پیشرفته و درحال توسعه روی آن تمرکز کرده‌اند. از این رو باید زمینه‌سازی قانونی و تشویقی مناسبی در جهت پیشرفت دانش‌بنیان‌ها فراهم شود که یکی از مصادیق بارز آن بسترسازی ارتباط صنعت و دانشگاه است تا با استفاده از ظرفیت‌های علمی کشور اعم از اساتید دانشگاه و دانشجویان، بتوان در این راستا گام‌های هدفمندی برداشت.

چرا چالش 70 ساله ارتباط صنعت و دانشگاه حل نشده است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهند که با وجود اداره ارتباط با صنعت، مرکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در دانشگاه‌ها، شاخص ارتباط دانشگاه با صنعت که توسط سازمان مالکیت فکری اندازه‌گیری می‌شود در طول 4 سال اخیر 31 پله افت کرده و از رتبه 89 به 120 نزول کرده است. همچنین میانگین درآمدهای اختصاصی ناشی از ارتباط با صنعت دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم به صورت میانگین نزدیک 1.5 تا 2 درصد نسبت به کل بودجه و درآمدهای اختصاصی آن است؛ این در حالیست که میانگین درآمدهای ارتباط با صنعت در دانشگاه‌های مختلف دنیا بالای 10 درصد می‌باشد.

«پیمان حسینی فر» کارشناس علم و فناوری مدل فعلی ارتباط دانشگاه با صنعت را ناکارآمد دانست و در این خصوص توضیح داد: آمار بالا نمایانگر این است که مدل فعلی ارتباط دانشگاه با صنعت ناکارآمد است و بایستی تدابیر لازم جهت حل این چالش اندیشیده شود. دلیل حل نشدن چالش ارتباط دانشگاه در 70 سال گذشته به این دلیل است که ساختارهای فعلی نتوانسته‌اند چالش‌های فی‌مابین این دو نهاد را حل کنند. برخی از چالش‌های حل نشده عبارتند از: عدم شناسایی و احصای نیازهای صنعت، عارضه‌یابی، تهیه RFP، پیدا کردن مجری مناسب دانشگاهی، شکست پروژه و مدیریت آن، تهیه مطالعات امکان‌سنجی مالی و فنی برای تهیه تضامین، تهیه استانداردهای فناورانه، بازاریابی و فروش فناوری، ارزش‌گذاری فناوری و...

همکاری صنعت و دانشگاه با راهبری کارگزاران علم و فناوری

شرکت کارگزاری تبادل فناوری با بهم‌رسانی بین مجری دانشگاهی (اعم از اساتید دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان) و صنعت اقدام به حل چالش بین دانشگاه و صنعت کرده و ما به ازای ارائه این خدمت، حق‌الزحمه دریافت کند. کارگزاران تبادل فناوری شرکت‌های خصوصی و تخصصی هستند که علاوه بر بهم‌رسانی، 18 خدمت دیگر به صنعت و دانشگاه ارائه نمایند و حق‌الزحمه دریافت کنند.

این شرکت‌ها در نقش تسهیلگر می‌توانند در حوزه ارتباط با صنعت، خدماتی از جمله جمع‌آوری تقاضاهای موجود در صنعت برای تحقیق و توسعه و ارائه به دانشگاه، ارائه مشاوره حقوقی در زمینه عقد قرارداد، کمک در حوزه شکستن پروژه مورد نیاز صنعت و تبدیل آن به چند پروژه کوچک‌تر، مشاوره در زمینه اخذ تضامین مورد نیاز صنعت برای پروژه‌ها و... ارائه کنند.

چند تجربه موفق از ارتباط صنعت و دانشگاه

این کارشناس در ادامه افزود: یکی از تجربه‌های جالب توجه، تجربه شرکت کارگزاری آیریک با دانشگاه صنعتی اصفهان در حل چالش‌های صنعت است. این کارگزار برای عارضه‌یابی صنایع و حل مسائل آن‌ها تورهای صنعتی برگزار می‌کند. در فرآیند برگزاری تور، اعضای هیئت علمی از کارخانه و خطوط تولید بازدید کرده و با ارائه پروپوزال فنی برای حل مسائل صنعتی، زمینه عقد قرارداد با صنعت را فراهم می‌کنند. تورهای صنعتی با همکاری معاونت اداره فناوری و ارتباط با صنعت دانشگاه صنعتی اصفهان و با حضور اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری فراهم برگزار می‌شود.

یکی دیگر از نمونه‌های موفق ارتباط شکل گرفته میان دانشگاه وکارگزاری‌ها را می‌توان در استان آذربایجان شرقی و با محوریت دانشگاه تبریز و کارگزاری پیشگامان علم و فناوری عصر تدبیر جستوجو کرد. در ابتدای امر و با همکاری مناسب حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز و شرکت کارگزار، تفاهمنامه‌ای میان طرفین امضاء و شرایط تعامل میان آن‌ها فراهم شد. در گام بعدی با هدف شناسایی ظرفیت‌های استان و دانشگاه توسط کارگزار، مدل‌هایی میان آنها برقرار شده است که می‌توانند سرآغاز تحول و پیشرفت در همکاری بین دانشگاه‌ها و صنایع منطقه شوند.

پیش از این نیز شرکت‌های کارگزاری دانشگاهی با استقرار در دانشگاه های تهران، امیرکبیر، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان، صنعتی کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، شهید مدنی و فردوسی سعی کرده‌اند در راستای این بهم‌رسانی گام بردارند.

چه باید کرد؟

امید است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با به رسمیت شناختن کارگزارهای تبادل فناوری در دانشگاه‌های کشور به عنوان نهاد واسط بین صنعت و دانشگاه، زمینه لازم برای افزایش تعامل بین صنعت و دانشگاه را فراهم آورد. با استقرار کارگزار در دانشگاه، اعضای هیئت علمی و دانشجویان بوسیله کارگزار می‌توانند در تورهای صنعتی یک یا چند روزه جهت عارضه‌یابی صنایع بزرگ شرکت کنند و سهم موثری در شناسایی و حل مسائل صنعت داشته باشند.