برنامه‌هایی در زمینه ترویج زبان فارسی تولید می‌شود

حسن ملکی مدیر شبکه جهانی جام جم در ابتدای جلسه ضمن تشکر از حضور دکتر حداد عادل رئیس بنیاد سعدی و معاونین ایشان در شبکه، به نشست مشترک قبلی در سال 1398 اشاره کرده و گفت: در جلسه‌ای که حدود 4 سال قبل در خدمت جمع حاضر بودیم قرار شد از طریق همکاری مشترک، اقداماتی، چون تولید برنامه‌های آموزش زبان فارسی به ویژه برای کودکان و خردسالان ایرانی خارج کشور، تولید مستند از فعالیت کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های مختلف جهان، روایت قصه‌های کهن ایرانی، تولید برنامه‌ای با حضور مجریان و میهمانانی از کشور‌های مختلف حوزه تمدنی زبان فارسی، معرفی کتاب‌های مربوط به زبان، شعر و ادبیات فارسی، برگزاری مسابقه‌های شاد میان مردم کشور‌های فارسی زبان، تولید برنامه‌هایی با موضوع شعرخوانی و مشاعره، بازنمایی زبان فارسی در قالب هنرهایی، چون خطاطی، موسیقی و نظایر آن صورت پذیرد. در این چارچوب شبکه جهانی جام جم طی چهار سال اخیر با تولید برنامه‌های متنوع و مختلف در زمینه زبان فارسی، تاثیر بسیار خوبی در حفظ و گسترش این زبان شیرین در میان جامعه ایرانیان و فارسی زبانان خارج کشور داشته و حتی میزان مخاطبان غیرفارسی زبان علاقمند به فراگیری زبان فارسی نیز افزایش خوبی داشته است.

به گفته ملکی طی چهار سال گذشته فراتر از 540 ساعت برنامه به صورت اختصاصی در بیش از 25 عنوان برنامه در شبکه جهانی جام جم به آموزش و ترویج زبان و ادبیات فارسی اختصاص داشته است که چنانچه میزان پرداختن به زبان فارسی در برنامه‌های روزمره شبکه را هم به آن اضافه کنیم این رقم بسیار بالاتر خواهد بود.

مدیر شبکه جهانی جام جم در ادامه به علاقه و دلبستگی ایرانیان خارج کشور به میهن، باور‌های دینی و مذهبی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و افزود: ایرانیان خارج کشور از اخبارِ پیشرفت‌ها و موفقیت‌های کشور و نیز مشاهده تصاویر زیبا از اقتدار و آبادانی ایران در عرصه‌های مختلف خوشحال می شوند و پیام‌های تلفنی و تصویری رو به افزایش آن‌ها گویای همین واقعیت است.

ملکی زبان فارسی را یکی از مهمترین گمشده‌های هویتی بخش زیادی از جامعه ایرانیان خارج کشور دانسته و یکی از علل آن را نیز کم کاری و غفلت برخی دستگاه‌های مسئول برای برنامه ریزی و اجرای طرح‌های ترویج و گسترش زبان فارسی در میان ایرانیان خارج کشور دانست.

وی از اینکه مدارس خارج کشور نتوانسته اند آن چنان که شایسته است در جذب دانش آموزان ایرانی خارج کشور توفیق داشته باشند ابراز تاسف کرد و گفت: اینکه مدارس زیرمجموعه وزارت آموزش و پرورش در خارج کشور فقط حدود 10 تا 12 هزار نفر از حدود 2 میلیون دانش آموز ایرانی خارج کشور را جذب کرده اند یکی از علل فاصله گرفتن کودکان و نوجوانان ایرانی از فراگیری زبان فارسی و مادری آنهاست.

وی تعطیلی بخشی از کرسی‌های زبان فارسی در برخی دانشگاه‌های جهان را نیز عامل کاهش تعداد فارسی آموزان خارجی در کشور‌های مختلف و گرایش آن‌ها به سوی زبان هایی، چون چینی و کره‌ای عنوان کرد که باید در زمینه جبران آن تلاش کرد.

مدیر شبکه جهانی جام جم بازگرداندن مرجعیت زبان فارسی را یکی از مطالبات بر زمین مانده مقام معظم رهبری دانست که باید در زمینه آن کار جدی صورت داد. همچنان که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 1395 در این توصیه فرموده اند: «شما کاری کنید که پنجاه سال بعد، اگر کسی خواست به تازه‌های علمی آن روز دست پیدا کند، مجبور بشود بیاید زبان فارسی یاد بگیرد».

ملکی آمادگی شبکه جهانی جام جم برای بهره گیری بیشتر از ظرفیت‌های هم افزا با بنیاد سعدی را اعلام کرد و در ادامه نیز تعدادی از مدیران شبکه به تشریح برنامه های طراحی شده و در دست تولید در زمینه گسترش زبان، شعر و ادبیات فارسی پرداخته و برخی پیشنهادات را نیز ارایه دادند که از جمله مهمترین آن‌ها همکاری مشترک برای برگزاری جشنواره بین المللی چهره‌های ماندگار زبان فارسی، تولید مسابقه «چامه» با موضوع شعر و ادبیات، تولید مستند «کهن شهرها» با هدف جستجوی ردپای زبان، ادبیات و مشاهیر زبان فارسی در حوزه تمدنی ایران قدیم، تشکیل دبیرخانه قرارگاه برون مرزی آموزش و ترویج زبان و ادبیات فارسی در شبکه جهانی جام جم، تولید برنامه «سیمرغانه» با هدف آموزش شاهنامه خوانی به مخاطبان و حضور موثرتر شبکه جهانی جام جم در شورای عالی ایرانیان خارج کشور می‌باشد.

در ادامه دکتر حداد عادل نیز ضمن تشکر از مدیران شبکه جهانی جام جم که زمینه حضور اعضای بنیاد سعدی را برای بار دوم مهیا کرده اند، گفت: نقش و سهم این شبکه در پاسداری از زبان فارسی بسیار مهم است. مهاجرت واقعیتی است که در ایران مانند همه جای دنیا وجود دارد و نباید آن را انکار کرد؛ بلکه می‌بایست با آن عاقلانه، عالمانه و هوشمندانه رفتار کرد.

وی افزود: خوشبختانه در وزارت امور خارجه شورای عالی ایرانیان خارج کشور شکل گرفته و نشست‌های اصلی آن نیز به ریاست شخص رئیس جمهور تشکیل شده و بنیاد سعدی هم عضو رسمی این شوراست. در این شورا هدف، گشایش مسیر و تسهیل کردن کار‌ها برای ایرانیان خارج از کشور است. یکی از نکات مهم و قابل اشاره این است که دشمنان ایران برای ضربه زدن به انقلاب و استقلال کشور به سراغ مهاجران رفته و از تمام امکانات خود استفاده می‌کنند تا از طریق آن‌ها به اهداف خود دست یابند هرچند که تاکنون توفیقی به دست نیاورده اند؛ بنابراین ما باید همواره به این موضوع توجه کنیم.

رئیس بنیاد سعدی با اشاره به فعالیت‌های این بنیاد اظهار داشت: آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان که شامل نسل دوم و سوم یرانیان خارج از کشور است به صورت علمی در دستور کار ما قرار دارد چرا که این نوع آموزش بسیار متفاوت از آموزش زبان مادری بوده و نزدیک به 4 دهه از تدریس آن در دانشگاه می‌گذرد و این امکان تا مقطع دکترا برای خارجیان فراهم شده است.

وی ادامه داد: ما در بنیاد سعدی تصدی گری نداریم بلکه نگاه ما تخصصی بوده و سعی در فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم برای آموزش زبان فارسی داریم. به عبارت دیگر رسالت اصلی ما ایجاد امکانات، برای کسانی است که به خارجی‌ها فارسی بیاموزند.

دکتر حداد عادل با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از 100 هزار دانشجوی غیرایرانی در کشور داریم گفت: آموزش زبان فارسی به این دانشجویان از آن جهت ضروری است که آن‌ها می‌توانند با تسلط به زبان فارسی، سفیر دائم ایران در کشور‌های خودشان باشند. از این رو فراهم نمودن زیرساخت‌ها و امکانات برای این دانشگاه‌ها از جمله فعالیت‌های بنیاد سعدی است. همچنین یکی دیگر از کار‌هایی که ما به صورت جدی به آن پرداخته ایم، تالیف کتاب‌های مناسب و جذاب است؛ چنانچه حدود 40 کتاب در 10 سال به نگارش درآمده است. عنوان یکی از این کتاب‌هایی که به 18 زبان رایج دنیا تالیف و ارسال شده، «گام اول» است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با تشریح فعالیت‌های بنیاد سعدی گفت: در کشور‌هایی نظیر هند یا کشور‌های عربی با توجه به فهم و فرهنگ آن کشور، کتاب‌هایی به زبان فارسی تالیف شده و بعضا به صورت دروس اختیاری برای تدریس در مدارس عرضه می‌شود که کتاب‌هایی مانند «مینا» و «شیراز» از جمله این کتاب‌ها ست.

وی افزود: تربیت معلم از دیگر کار‌های مهم بنیاد سعدی است که برای تحقق آن، بیش از 600 دوره پودمانی منظم اجرا شده است. همچنین ارتباط با استادان دانشگاه‌ها در سراسر دنیا از طریق فضای مجازی برقرار بوده و روش تدریس صحیح آموزش زبان فارسی را به آن‌ها انتقال می‌دهیم. در دوران کرونا بیش از 400 نفر معلم زبان فارسی را فقط در کشور مصر به مدت 11 ماه برای افزایش دانش و مهارت تدریس تعلیم دادیم. همین طور به صورت مرتب برای کسانی که زبان فارسی را آموخته اند، برنامه دانش افزایی، به صورت برخط یا نابرخط را پیش بینی کرده ایم.

دکتر حداد عادل در ادامه به اضطرار و آثار استفاده از فضای مجازی در دوران کرونا اشاره و بیان کرد: برنامه‌ای برای توسعه آموزش زبان فارسی از طریق فضای مجازی و رسانه پیش بینی کرده ایم که در این راه از ظرفیت‌های رسانه ملی و شبکه جهانی جام جم بهره برده ایم و امیدواریم تعامل بیشتری در این زمینه داشته باشیم. نکته مهم که باید مورد توجه باشد این است که زبان فارسی برای ایرانیان متمایز از زبان فارسی برای غیر ایرانیان است.

وی ادامه داد: شبکه جهانی جام جم برای زنده نگه داشتن عشق و علاقه به زبان فارسی به ویژه برای بزرگسالان می‌بایست از ادبیات فارسی که صورت هنری زبان است، بیشتر استفاده کند. اگر زبان فارسی در شکل هنری آن اعم از شعر و نثر زیبا و حتی موسیقی قالب بندی شود، بهتر درک شده و دلنشین و برای ایرانیان ماندگار می‌شود، این در حالی است که متاسفانه برخی مجریان قادر نیستند شعر را صحیح و دلنشین بخوانند، زیرا خواندن شعر فارسی نیاز به مهارت دارد.

دکتر حداد عادل در ادامه برای تولید برنامه‌های ادبی پیشنهاد کرد: شبکه جهانی جام جم به منظور ساخت برنامه، از ظرفیت نهادهایی، چون فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بنیاد دایره المعارف اسلامی، دانشنامه جهان اسلام، سامانه‌های مجازی فعال، بنیاد ایران شناسی، وزارت ارشاد، حوزه هنری، موزه‌ها یا از حضور اساتید یا شاعران فارسی زبان که به ایران سفر می‌کنند، بیشتراستفاده کند. همچنین تهیه یک برنامه مستند از فعالیت‌های بنیاد سعدی و پخش ان حتی از شبکه‌های داخلی و به مناسبت‌های مرتبط با زبان و ادب فارسی در طول سال از دیگر پیشنهاد‌های ایشان بود.

در ادامه جلسه معاونین بنیاد سعدی نیز به طرح دیدگاه‌های خود پرداخته و پیشنهاداتی، چون تبدیل شبکه جام جم به حامی میراث و آموزش زبان فارسی، پیش بینی بخش آموزش زبان فارسی در سایت شبکه جام جم، راه اندازی مدرسه تلویزیونی آموزشی زبان فارسی برای ایرانیان خارج کشور در شبکه جام جم و تولید برنامه با حضور دانشجویان خارجی مقیم ایران را ارایه دادند.

در حاشیه این نشست، شبکه جهانی جام جم با اهدای لوح یادبود به دکتر حداد عادل، از پنج دهه تلاش و دغدغه ایشان در حوزه فرهنگ، هنر و ترویج زبان و ادبیات فارسی، به ویژه برای جامعه ایرانیان خارج کشور تقدیر کرد.

همچنین در پایان این جلسه مشترک، از یکی از آخرین تولیدات گروه کودک و نوجوان شبکه جام جم با عنوان «یکی بود یکی نبود» رونمایی شد. در این برنامه نمایشی، قصه‌هایی جذاب به نقل از کتاب‌های ارزشمند و کهن زبان فارسی نظیر کلیله و دمنه، مثنوی معنوی، جوامع الحکایات، منطق الطیر و.. برای کودکان و نوجوانان ایرانی خارج از کشور روایت می‌شود.