بسیج مستضعفین؛ میراث جاودان حضرت امام (ره)
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، هر ساله در پنجم آذرماه، ملت ایران با یادبود صدور فرمان تاریخی تشکیل «بسیج مستضعفین»، یکی از هوشمندانه‌ترین و دوراندیشانه‌ترین تصمیمات حضرت امام خمینی (ره) را تجلیل می‌کند. این فرمان که تنها چند ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در شرایط حساسی صادر شد که کشور با چالش‌های داخلی و خارجی فراوانی روبرو بود، به سرعت به یکی از مؤثرترین نهادهای تاریخ معاصر ایران و جهان تبدیل گشت.
1. بسیج در آینه تفکر امام خمینی (ره)؛ فلسفه و رسالت الهام‌بخش
حضرت امام خمینی (ره) بسیج را نه به مثابه یک نیروی نظامی محدود، بلکه به عنوان یک «فرهنگ زنده»، یک «مکتب تفکر» و یک «جهان‌بینی مقاومت‌آمیز» می‌شناختند که بر پایه‌های ایمان راسخ، اخلاص خالصانه، شهادت‌طلبی و استکبارستیزی استوار است. ایشان در بیانات عمیق خود، بسیج را با صفاتی چون «شجره طیبه»، «معجزه انقلاب»، «ارتش مردمی بی‌انتها» و «میلیون‌ها دست مشتاق برای دفاع از اسلام» توصیف نمودند:
«بسیج فقط منحصر به ایران اسلامی نیست، باید در تمام کشورهای اسلامی تشکیل شود تا مقابل استکبار جهانی بایستد.» (صحیفه امام، جلد 21، صفحه 195)
«بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفه‌های آن بوی بهار وصل و طراوات یقین حدی و حدوث را می‌دمد.» (پیام به مناسبت هفته بسیج، 2 آذر 1367)
«اگر بر کشوری نوای دل‌نشین تفکر بسیجی طنین‌انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهان‌خواران از آن دور خواهد گردید.» (وصیت‌نامه سیاسی الهی)
«بسیج لشکر مخلص خداست، بسیج مدرسه عشق است.» (خطاب به بسیجیان، 2 آذر 1367)
این دیدگاه عمیق، بسیج را فراتر از یک تشکل نظامی، به عنوان نمادی از وحدت ملی و قدرت مردمی برای مقابله با استکبار جهانی معرفی می‌کند.
2. نقش‌آفرینی بسیج در دهه حیات امام خمینی (1358-1368)
در دهه طلایی پیروزی انقلاب، بسیج با سرعتی شگفت‌انگیز از یک ایده الهام‌بخش به نیرویی تعیین‌کننده در سرنوشت کشور تبدیل شد. مهم‌ترین اقدامات این دوران عبارتند از:
الف) حفظ ثبات داخلی:
بسیجیان در کنار سپاه پاسداران و ارتش متعهد، نقش کلیدی در سرکوب توطئه‌های تجزیه‌طلبانه در مناطق کردستان، ترکمن‌صحرا، خوزستان، سیستان و بلوچستان ایفا کردند و از وحدت ملی دفاع کردند.
ب) دفاع مقدس:
در جنگ تحمیلی هشت‌ساله، بسیج ستون فقرات مقاومت ایران بود. بیش از دو میلیون و صد هزار بسیجی در جبهه‌های نبرد حضور یافتند. تشکیل لشکرهای مستقل بسیجی (مانند لشکرهای 7 ولی‌عصر، 8 نجف، 10 سیدالشهدا، 27 محمد رسول‌الله) و اجرای عملیات‌های استراتژیکی چون والفجرین، خیبر، بدر، کربلای 4 و 5 و بیت‌المقدس، عمدتاً با رهبری و مشارکت فعال نیروهای بسیجی محقق شد.
ج) گسترش در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی:
با دستور مستقیم امام خمینی (ره)، بسیج دانش‌آموزی و دانشجویی در سال‌های 1359 و 1360 تشکیل گردید تا گستره فعالیت‌های بسیج به حوزه‌های علمی و فرهنگی نیز کشیده شود.
د) مقابله با ترور و بی‌ثباتی:
بسیجیان محله‌ای در شناسایی و خنثی‌سازی فعالیت‌های تروریستی منافقین نقش حیاتی داشتند و امنیت مردم را تضمین کردند.
ه) همکاری در سازندگی و کمک‌های انسانی:
از همان سال‌های اول، بسیج در قالب «جهاد سازندگی» و سپس با ادغام در ساختار بسیج، در مناطق محروم و روستاهای کشور فعالیت‌های عمرانی و امدادی گسترده‌ای انجام داد.
3. واکنش‌های جهانی به تشکیل بسیج؛ ترس و تحسین
صدور فرمان تاریخی تشکیل بسیج مستضعفین در 5 آذر 1358، در سطح بین‌المللی بازتاب‌های عمیق و گسترده‌ای داشت:
واکنش‌های منفی و ترس:
رسانه‌های غربی و عربی وابسته به رژیم‌های استکباری، بسیج را «ارتش نامنظم خطرناک» و «تهدیدی برای ثبات منطقه» توصیف می‌کردند. روزنامه کیهان لندن (آبان 1358) نوشت: «خمینی با این فرمان در واقع یک ارتش دوم و موازی ایجاد کرده که وفاداری‌اش فقط به خودش است.»
صدام حسین نیز در نطقی در شهریور 1359 اعتراف کرد: «ما با ارتش کلاسیک ایران نمی‌جنگیم، بلکه با میلیون‌ها جوان دیوانه‌ای می‌جنگیم که حاضرند خودشان را زیر تانک بیندازند.»
مجله تایم (1982) در تحلیلی شگفت‌زده نوشت: «بسیج پدیده‌ای است که هیچ تحلیل‌گر نظامی غربی قادر به پیش‌بینی آن نبود؛ ارتشی که نه حقوق می‌گیرد، نه مرخصی می‌خواهد و نه از مرگ می‌ترسد.»
تحسین و الهام آزادی خواهان:
در مقابل، جنبش‌های آزادی‌بخش و محور مقاومت منطقه، از الجزایر و آفریقای جنوبی تا نیکاراگوئه و فلسطین، این فرمان را الگویی برای مقاومت در برابر استعمار دانستند. حتی میخائیل گورباچف در خاطراتش تأکید می‌کند: «ما در افغانستان با مجاهدین جنگیدیم، اما بسیجی‌های ایران چیزی کاملاً متفاوت بودند؛ آنها واقعاً به بهشت اعتقاد داشتند.»
سخن پایانی: میراثی جاودان
فرمان تاریخی 5 آذر 1358، صرفاً یک تصمیم تاکتیکی برای حفظ انقلاب نبود، بلکه بذری بود که پس از 46 سال، به درخت تناوری تبدیل شده که همچنان قدرت‌های استکباری را به وحشت می‌اندازد. همان‌گونه که امام خمینی (ره) فرمودند:
«تا زمانی که بسیج در صحنه باشد، هیچ قدرتی نمی‌تواند به این مملکت و ملت آسیب بزند.»
بسیج مستضعفین، نه تنها بزرگ‌ترین نهاد مردمی انقلاب اسلامی، بلکه میراث جاودان و ماندگارترین پدیده‌ای است که از روح و روان امام اعظم (ره) سرچشمه گرفته و همچنان قلب تپنده مقاومت اسلامی در جهان به شمار می‌آید.
