بهشت تکنولوژی، جهنم می‌شود؟

در سال 2022 اما بخت و اقبال از شرکت‌های تکنولوژی روی برگرداند. در سالی که برای همه سال سختی بود، اس اند پی‌500‌(S&P 500) که شاخص بزرگ‌ترین شرکت‌های آمریکایی است، تا یک پنجم ماه ژانویه کاهش یافت. با این حال شرکت‌های دیجیتال ضربه سخت تری خوردند و شاخص نزدک‌(nasdaq) که اغلب شرکت‌های تکنولوژی در آن هستند، یک سوم ارزش خود را از دست داد. پنج غول صنعت تکنولوژی در مجموع، 3 تریلیون دلار از ارزش بازار خود را از دست دادند. بزرگ‌ترین بازنده در این میان شرکت متا بود که نزدیک به دو‌سوم ارزش بازار آن نابود شد و در نهایت ارزش بازار آن به کمی بیش از 300 میلیارد دلار رسید؛ تا جایی که حتی به نظر می رسد دیگر نتوان آن را به عنوان یکی از غول های تکنولوژی به حساب آورد.

به پایان رسیدن دوره استثنایی بودن صنعت تکنولوژی دلایل مختلفی دارد؛ یکی از این دلایل آن است که بعد از سال‌ها رشد، بازارهای دیجیتال در حال اشباع هستند. بازار تبلیغات را در نظر بگیرید که مایه حیات شرکت‌های آلفابت و متا است و فعالیت های جنبی رو به رشد شرکت‌های آمازون، اپل و مایکروسافت. در طول رکودهای اقتصادی گذشته، هزینه تبلیغات کاهش یافت، اما هزینه تبلیغات دیجیتال همچنان رو به افزایش بود، چون آگهی دهندگان بودجه‌هایشان را از رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون و مطبوعات به تبلیغات آنلاین آورده بودند. امروزه بیشتر این مهاجرت ها اتفاق افتاده است؛ در سال جاری میلادی حدود دوسوم هزینه‌های تبلیغات در آمریکا، مربوط به تبلیغات دیجیتال بود. تغییرات دوره ای که پلتفرم های تبلیغات آنلاین در برابر آنها آسیب پذیر هستند، رقبای آفلاین آنها را به کلی نابود کرده است. در ماه جولای شرکت متا نخستین کاهش درآمد فصلی تاریخ خود را گزارش کرد و در ماه اکتبر گزارش مشابه دیگری را منتشر کرد.

عامل دیگر، رقابت است. سال‌هاست که تکنولوژی مترادف بازارهای متمرکز است: گوگل بازار جست‌وجوی اینترنتی را در انحصار خود دارد، فیس بوک حاکمیت شبکه‌های اجتماعی و... این روزها رقابت شدید شده است. بخشی از دلیل مشکلات متا، ظهور رقبای جدید به خصوص تیک تاک است که باعث شده تعداد کاربران فیس بوک برای نخستین بار کاهش یافته و به این ترتیب حاکمیتش بر شبکه‌های اجتماعی متزلزل شود. شرکت‌های تکنولوژی هم بیشتر به قلمرو یکدیگر تجاوز می کنند. بازوی رایانش ابری شرکت آمازون شاهد کاهش ناگهانی رشد خود بوده و ضررهای هنگفتی کرده است تا بتواند جایگاهش را در این تجارت حفظ کند؛ اتفاقی که تا حدی به خاطر سرمایه گذاری میلیارد دلاری گوگل در سرویس ابری خود است. نتفلیکس که سال‌هاست در زمینه استریم ویدئو پیشتاز است، حالا با رقابت های جدیدی مواجه است که تنها از سوی دیزنی و برادران وارنر نیستند، بلکه از سوی اپل و آمازون هستند که می‌توانند با دست و دلبازی در زمینه تامین محتوا سرمایه گذاری کنند. این تنها یکی از دلایل کاهش 50 درصدی ارزش بازار نتفلیکس در سال جاری بوده است.

این تغییرات در ساختار تجارت تکنولوژی با وزش بادهای مخالفی همزمان شده است که به‌طور خاص شرکت‌های دیجیتال را درگیر می کنند. بانک مرکزی آمریکا در مبارزه با افزایش نرخ تورم، سیاست نرخ بهره خود را از 25/ 0 درصد در ژانویه به 5/ 4 درصد رسانده است. این اتفاق بقای تمام کسب وکارها را مشکل می کند. با این حال شرکت‌های تکنولوژی هم که ارزش بازار بالای آنها نشان از باور سرمایه گذاران به رشد چشمگیر درآمد آنها در آینده دارد، در دنیایی با نرخ بهره بالا که باعث می‌شود ارزش فعلی درآمد آنها تحلیل برود، دیگر چندان جذاب به نظر نمی رسند. نرخ های بالاتر به‌طور مشخص روی صنعت سرمایه گذاری خطرپذیر تاثیر می گذارند که روی استارت‌آپ ها سرمایه گذاری بلندمدت کرده و به آینده آنها امید دارند. بررسی های موسسه تحقیقاتی Preqin نشان می‌دهد که ارزش معاملات جدید سرمایه گذاری خطرپذیر در جهان در یازده ماه اول سال 2022 تا 42 درصد پایین تر از همین دوره زمانی در سال گذشته میلادی بوده است. این میزان در مقایسه با بحران مالی سال 2007 تا 2009، بسیار شدیدتر است.

صنعت نیمه رساناها هم زخم دیگری بر صنعت تکنولوژی زده است. در طول دو سال گذشته با افزایش ظرفیت شرکت‌های سازنده، میزان عرضه و ذخیره تراشه‌ها بیشتر شده است. با این حال، همزمان با رونق تولید تراشه و به دلیل کاهش فروش کامپیوترهای شخصی و موبایل های هوشمند، تقاضا در بازار تراشه به‌شدت سقوط کرده است. مشکل دیگر، سقوط بازار رمزارزهاست؛ اتفاقی که به معنای آن است که ماینرهای ارزهای دیجیتال دیگر نیازی به پردازنده‌های پیشرفته ساخته شده توسط دو شرکت بزرگ سازنده تراشه، یعنی انویدیا و ای ام دی، ندارند. در روز بیست ویکم دسامبر شرکت میکرون تکنولوژی که سازنده تراشه‌های حافظه است، گزارش کاهش درآمد فصلی خود را منتشر و اعلام کرد که یک دهم کارمندانش را در سال جدید میلادی تعدیل خواهد کرد.

تنش های ژئوپلیتیک هم به این مشکلات اضافه شده اند. آمریکا محدودیت های تجاری جدیدی را برای صادرات تجهیزات نیمه رسانا به چین که بزرگ‌ترین خریدار تراشه است، وضع کرده. چین هم در عمل به کشور پرخطرتری تبدیل شده است. پیش از بحران های تسلیحاتی در هفته‌های اخیر، سیاست‌های سختگیرانه کووید -‌صفر دولت چین باعث شد کارخانه‌های آن ناگهان تحت قرنطینه قرار بگیرند. اپل که اغلب دستگاه‌هایش در چین ساخته می‌شود در تلاش است تولید محصولات جدیدش را در هند و ویتنام دنبال کند. سکسکه‌های زنجیره تامین بیش از همه به ارزشمندترین شرکت جهان فشار وارد کرده است که صرف‌نظر از عملکرد بسیار مطلوب در برابر رقبایش، همچنان بیش از یک چهارم ارزش بازار خود را در طول دوازده ماه گذشته از دست داده است.

این مشکلات به معنای آن هستند که سال پیش رو برای دنیای تکنولوژی دستاورد چندانی نخواهد داشت. اغلب شرکت‌های تکنولوژی تصمیم جدی دارند تا هزینه‌های خود را اصلاح کرده و کاهش بدهند که این موضوع در بیشتر موارد به کاهش حقوق و دستمزدها منجر می‌شود. آمارهای منتشر شده از سوی وب سایت Layoffs. fyi نشان می‌دهد که شرکت‌های تکنولوژی در سراسر دنیا از تعدیل بیش از 159 هزار نفر نیروی کار در سال 2022 خبر داده اند. شرکت متا به تنهایی 11 هزار نفر از نیروهای کار خود را تعدیل کرده است. شرکت آمازون به فارغ التحصیلانی که قرار بود از ماه مه سال 2022 کار خود را آغاز کنند، اعلام کرده است که باید تا پایان سال 2023 منتظر بمانند. از آنجا که صنعت تکنولوژی زمانی برای سرمایه گذاران و کارجویان شبیه به یک تکه از بهشت بود، احتمالا در ماه‌های پیش رو شبیه به چیزی غیر از آن خواهد شد.

منبع: اکونومیست

• مسافرت با خدمات آنلاین
• وقتی رشد خیلی سریع گران تمام می‌شود
• آسمان ابری بر سر بازار تراشه‌ها
• معرفی ارزشمندترین شرکت جهان
• دسترسی به رشد بالاتر از میانگین بازار