بیستمین جشن سالیانه انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر برگزار شد

به گزارش ایرنا، در ابتدای این مراسم که ساعت 18 روز پنج‌شنبه 30 دی 1400 در سالن همایش‌های موزه ملی ایران برگزار شد، پس از پخش آیاتی از قرآن مجید و سرود ملی ایران، کلیپی از درگذشتگان تئاتر ایران در دو سال اخیر روی پرده رفت.

در ادامه «فرزاد حسنی» مجری مراسم روی صحنه رفت و بیستمین سالگرد تأسیس اعضای انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر را که خشت به خشت آن، با تلاش و تفکر بنا شده، به اعضای این جامعه صنفی و اهالی تئاتر کشور تبریک گفت.

او ادامه داد: در ابتدای برنامه در قالب کلیپی، یادی کردیم از هنرمندان تئاتر که طی سال‌های 1399 و 1400 به دلیل کرونا و یا بیماری ما را تنها گذاشتند.

فرزاد حسنی از «شهرام گیل‌آبادی» مدیرعامل اسبق خانه تئاتر و «ایرج راد» رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر، «امیر لعلی» مدیر روابط عمومی بانک دی، «حجت‌الله ایوبی» دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو - ایران، «امیر روشن بخش» رئیس دبیرخانه نشان مسئولیت اجتماعی، «غلامرضا کاظمی دینان» رئیس کل باشگاه مدیریت ارتباطات، «جبرئیل نوکنده» رئیس موزه ملی ایران، «سیداحمد محیط طباطبایی» رئیس کمیته‌های ملی موزه‌های ایران (ایکوم)، «کاوه سمندریان» مدیر آکادمی سمندریان، هیأت مدیره انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر و پرسنل موزه ملی ایران، بابت حمایت‌هایی که از بیستمین جشن سالیانه انجمن منتقدان خانه تئاتر روا داشتند، تشکر کرد.

این مراسم با هنرنمایی و دونوازی موسیقی توسط عسل پیشگو (نوازنده ساکسیفون) و حمیدرضا قراگوزلو (نوازنده گیتاربیس) برگزار شد.

 نشان هنرمند مسئول

در ابتدای بخش اهدای جوایز این دوره، با حضور امیر روشن بخش، رئیس دبیرخانه مسئولیت اجتماعی ایران، از میان آثار اجرا رفته در سال 98، نشان هنرمند مسئول، به پاس نگاه عمیق و دغدغه‌مند در نویسندگی و کارگردانی نمایش «کمیته نان» و به‌کارگیری موثر هنر نمایش برای پرداختن به پدیده کول‌بری و مسائل اجتماعی مرتبط با آن به «لیلی عاج» اهدا شد.

 ناشر برگزیده سال

در ادامه با حضور دکتر «سیداحمد محیط طباطبایی» رئیس کمیته‌های ملی موزه‌های ایران (ایکوم)، جایزه ناشر برگزیده سال 98 در حوزه تئاتر به «علیرضا اسدی جنتی» مدیر نشر نیماژ اهدا شد که به دلیل کسالت در مراسم حضور نداشت و «سهند آدم‌عارف» مشاور مدیرمسئول این انتشارات، به نمایندگی جایزه را تحویل گرفت.

بهترین برنامه رادیویی

برای اهدای جایزه بهترین برنامه رادیویی، «مسعود فروتن» کارگردان با سابقه تله تئاترهای تلویزیون روی صحنه رفت و با اهدای لوح و جایزه نقدی از «علی بهرامی» تهیه‌کننده برنامه «گیومه» از شبکه رادیویی نمایش قدردانی شد.

در بخش بعدی مراسم، در کلیپی درباره فعالیت‌های دبیرخانه جشن با نام «از آغاز تا پایان یک رقابت» روی پرده رفت و سپس در غیاب «سیف‌الله صمدیان» که به دلیل سفر و حضور در رویدادی دیگر نتوانست در این مراسم حاضر باشد، با دعوت از هیأت داوران مسابقه مطبوعاتی انجمن، «فریدون صدیقی»، دکتر «یونس شکرخواه» و دکتر «حمید امجد» برگزیدگان بیستمین مسابقه مطبوعاتی سالیانه انجمن منتقدان و نویسندگان و پژوهشگران تئاتر معرفی شدند.

بر همین اساس، «محسن خیمه‌دوز» از روزنامه اعتماد رتبه اول بخش مقاله، «عباس غفاری» از خبرگزاری هنرآنلاین رتبه اول بخش یادداشت، «اَنیسا رئوفی» از ماهنامه شبکه آفتاب رتبه اول بخش ترجمه، «مهدی میرمحمدی» از ماهنامه شبکه آفتاب رتبه اول بخش گفت‌وگو، «سمیرامیس بابایی» از ماهنامه دنیای تصویر رتبه اول بخش نقد و «حسین گلستان» برای مجموعه عکس‌های ارسالی به دبیرخانه این مسابقه، رتبه اول بخش عکس را از آن خود کردند. هیات داوران در بخش گزارش، نامزد و برگزیده‌ای معرفی نکرد.

عضو فعال انجمن

انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر همه ساله از میان اعضای خود، یک تن را که در سال پشت سر، بیش از دیگر اعضا در عرصه صنف و رسانه فعال و موثر بوده، در قالب اعطای نشان عبدالحسین نوشین به عنوان عضو فعال و خبرنگار سال قدردانی و تجلیل می‌کند؛ این جایزه درون صنفی، امسال به «بهجت فرشته» خبرنگار فعال حوزه تئاتر از خبرگزاری هنرآنلاین تعلق گرفت.

 تقدیرنامه عالی یونسکو

در بخش بعدی مراسم دکتر «حجت‌الله ایوبی» دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو - ایران و «ایرج راد» رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر برای برگزاری بخش پاسداشت یک عمر فعالیت هنری «علی نصیریان» روی صحنه رفتند.

در این بخش «علی نصیریان» در میان تشویق ایستاده حضار که چند دقیقه‌ای به طول انجامید، روی صحنه رفت و تقدیرنامه عالی کمیسیون ملی یونسکو و یک نسخه دیوان حافظ نفیس را دریافت کرد.

در متن تقدیرنامه عالی «تقدیرنامه عالی یونسکو» با امضای دکتر «حجت‌الله ایوبی» دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو ایران چنین آمده بود:

«بی‌گمان، برآیند عمر پربرکت‌تان با خلق آثاری که ملهم از فرهنگ اصیل سرزمین مادری و خانه پدری است، منظومه هنرهای نمایشی را جلوه‌ای ناب و به یادماندنی بخشیده است. در این نقطه اکنون که روزگار ما رنگ مدرن به خود گرفته، توجه ویژه حضرتعالی در ارتقای میراث جاودانه فرهنگ ایرانی، باعث مباهات و البته شایسته تقدیر است. کمیسیون ملی یونسکو - ایران، به پیشنهاد ارزشمند انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر، با افتخار و احترام، از مساعی تلاش‌های مستمرتان در کارگردانی ایفای نقش آثار درخشان روی صحنه‌های تئاتر قدردانی می‌کند و دستاوردهای خالصانه و هنرمندانه جناب‌تان را ارج می‌نهد. سایه مهر پدری‌تان بر سر خانواده فرهنگ و هنر ایران مستدام.»

در ادامه، «فرزاد حسنی» اظهار کرد: انجمن منتقدان پیش از این در سال 1387، در جشن سالیانه خود برای استاد نصیریان آئین نکوداشتی را برگزار کرده بود و در آن مراسم، مدال «عبدالحسین نوشین» را زنده‌یاد «محمدرضا شجریان» به ایشان اهدا کرد. روحشان شاد و یادشان گرامی باد.

نکوداشت دکتر «حسن نمکدوست»

در بخش بعدی مراسم، نکوداشت دکتر «حسن نمکدوست» برپا شد. در این بخش «فرزاد حسنی» حاضران را به دیدن کلیپی با عنوان «دوست ما؛ حُسن و نمک» دعوت کرد که در آن دوستان این استاد روزنامه‌نگار از حُسن و نمک گفته‌اند. در این کلیپ، «یونس شکرخواه»، «سیدغلامرضا کاظمی دینان»، «مجید رضائیان» و «لیلی فرهادپور» از ویژگی‌های شخصیتی نمک‌دوست سخن گفته بودند.

مدال عبدالحسین نوشین و هدایای دکتر حسن نمک‌دوست را «اکبر قاضی‌زاده» روزنامه‌نگار و «امرالله فرهادی» گرافیست و عکاس، به او اهدا کردند. در ادامه هدیه‌ای از طرف دکتر امید نُجَوا معاون کانون ایران نوین به وی تقدیم شد. نمک‌دوست پس از دریافت مدال نوشین، لوح تقدیر و جوایز خود، از بانیان برگزاری این جشن و نکوداشت قدردانی کرد.

 تقدیر ویژه از آکادمی یونیتک

فرزاد حسنی در این بخش گفت: انجمن منتقدان تئاتر امسال در بخش تقدیر ویژه خود قصد دارد از زحمات و خدمات ارزشمند آموزشی آکادمی یونیتک قدردانی کند که در دو سال شیوع بیماری کرونا با فراهم آوردن بستر مناسب برای ایرانیان در پهنه ایران و البته گستره جهان، از طریق فضای مجازی، زمینه ایجاد ارتباط میان اساتید رشته‌های مختلف هنری و خاصه هنر تئاتر را فراهم کرد که از آن جمله می‌توان به برگزاری دوره‌های آموزشی تجربه کارگردانی خلاق در تئاتر با دکتر «علی رفیعی»، طبیعت خلاق در بازیگری با استاد «علی نصیریان»، تجربه خلاق در فیلمنامه نویسی با استاد «هوشنگ مرادی کرمانی»، تجربه خلاق در فیلمسازی با استاد «بهمن فرمان آرا»، تجربه خلاق در شعر با استاد «شمس لنگرودی»، تجربه خلاق در ادبیات با «محمود دولت آبادی» اشاره کرد که در دوره سبک زندگی حاصل از شرایط تحمیلی شیوع بیماری کرونا و تغییر در سبک زندگی انسان‌ها و انزوای آنها در دوره‌ای که معاشرت‌های اجتماعی به حداقل ممکن رسید و تالارهای سینما، تئاتر و موسیقی همگی تعطیل بودند.

حسنی در ادامه از «احمد مسجدجامعی» دعوت کرد برای اهدای لوح تقدیر ویژه، روی صحنه حاضر شود و او این جایزه را به دکتر «پیمان سرحدی»، مدیر آکادمی یونیتک اهدا کرد.

معرفی گروه تئاتر برگزیده

در ادامه کلیپی از فعالیت گروه تئاتر «تازه» پخش شد و فرزاد حسنی برای اهدای جایزه به بهترین گروه تئاتری سال 98، از دکتر «صادق زیباکلام» استاد دانشگاه و عضو سابق هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دعوت کرد که روی صحنه بیاید.

زیبا کلام با اشاره به ماجرای نجات دادن یک زندانی محکوم به اعدام توسط خودش، گفت: متأسفانه در ایران فرهنگ مردسالارانه وجود دارد مبنی بر اینکه دوستان و خانواده باید از انسان، چاقو و قمه‌اش بترسند و حساب ببرند. من سیاسی‌نویسم و حرف‌هایم به دل نمی‌نشیند و نمی‌توانم برای از بین بردن فرهنگ ملعون مردسالارانه کاری کنم. شما هنرمندان تئاتر می‌توانید تئاترهایی اجرا کنید که نشان دهد مردانگی به این نیست که خواهران و همسران شما از چاقو و قمه‌تان بترسند بلکه مردانگی به این است که دل آنان به شما گرم باشد و بدانند که پشت‌شان می‌ایستید.

در ادامه نشان عبدالحسین نوشین بهترین گروه تئاتری سال 98 از نگاه انجمن منتقدان تئاتر، به گروه فعال و خستگی ناپذیر تئاتر «تازه» به سرپرستی «یوسف باپیری» متشکل از نوید محمدزاده، اشکان خیل‌نژاد، هوتن شکیبا، آرمان کوچکی و یوسف باپیری اهدا شد. در این بخش باپیری از عوامل گروه حاضر در سالن دعوت کرد و جز محمدزاده که خارج از کشور بود، سایر اعضای گروه روی صحنه حاضر شدند.

در این بخش یوسف باپیری با اشاره به حرف‌های «علی نصیریان» درباره لزوم تحقق گروه‌های تئاتری، گفت: شکل‌گیری گروه بدون در اختیار داشتن مکان مناسب محقق نمی‌شود و خیلی از گروه‌های تئاتری در ایران این مشکل را دارند. او همچنین ابراز امیدواری کرد که بازبینی و نظارت‌های بی‌مورد از تئاتر دور شود.

باپیری اظهار کرد: درست است که این جایزه را از تشکل صنفی وابسته به خانه تئاتر می‌گیریم اما قرار نیست چاپلوسی کنیم و باید بگوییم که خانه تئاتر باید تلاش کند تا خانه همه اهالی تئاتر باشد، نه برخی از اهالی تئاتر.

نکوداشت «حسین کیانی»

در بخش دیگری از مراسم، نکوداشت «حسین کیانی» با پخش کلیپی درباره او و نقطه‌نظراتش درباره تئاتر و خانه تئاتر پخش شد. در بخشی از این کلیپ، «کیانی» گفت: «اولین جمله‌ای که من از استاد حمید سمندریان به خاطر دارم این است که تئاتر وقتی تمام می‌شود، تازه شروع می‌شود. تئاتر در ذهن مخاطب تازه شروع می‌شود و این نکوداشت من را هم شاید دارای انگیزه کند که دوباره ادامه بدهم».

حسنی در این بخش گفت: «حسین کیانی» از فعالان خستگی‌ناپذیر در دو عرصه نمایشنامه نویسی و کارگردانی تئاتر با رویکرد کاملا ایرانی و البته مبتنی بر تاریخ معاصر، خاصه یک صد سال اخیر، بوده است. او از دانش آموخته‌گان پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است که از سال 1375 تا کنون فعالانه آثار متعددی را روی صحنه برده که چه در جشنواره‌های داخلی و چه از منظر اقبال عمومی و چه از دیدگاه منتقدان تئاتر، قالب این آثار مورد توجه و تشویق قرار گرفته است. کیانی علاوه بر کارگردانی تئاتر، کوهنورد حرفه‌ای است و چند سالی می‌شود که در مدرسه معتبر زنده یاد حمید سمندریان تدریس می‌کند.

در ادامه «محمدرضا اصلانی» کارگردان و دکتر «ژاله آموزگار» پژوهشگر، روی صحنه رفتند و نشان عبدالحسین نوشین و جوایز انجمن را به «حسین کیانی» اهدا کردند. ژاله آموزگار طی سخنان کوتاه از فعالان تئاتر بابت گردهم‌آمدن و تداوم فعالیت‌شان در دریای متلاطم کنونی تشکر کرد.

«حسین کیایی» پس از دریافت جایزه خود یکی از مسائل کنونی تئاتر ما این است که ممکن است سالن داشته باشیم، پشت هم دانشجو بیرون بدهیم و کار کنیم و حتی تئاتر شبه خصوصی داشته باشیم، اما در واقع، تئاتر ما دچار بی‌مسألگی شده و این خطرناک است. دومین مساله تئاتر ما، محوریت شبه‌مساله‌ها در تئاتر ایران است که از آن هم خطرناک‌تر است. تئاتر به لحاظ اجرایی پیشرفت خودش را کرده است اما مسائل واقعی جامعه خودش را نمی‌گوید. من عنوان شبه‌مساله را از گوهر مراد مرحوم «غلامحسین ساعدی» در آن ده شب معروف (و طرح عنوان شبه هنرمند) وام می‌گیرم و می‌پرسم چرا شرایط به گونه‌ای است که تئاتر خارج از دایره روشنفکری و علوم انسانی باشد؟ چرا باید تئاتر ما صرفا تبدیل به یک فعالیت اجرایی خوش‌قواره، خوش‌تیپ و پول ساز تبدیل شود در حالی که نمایشنامه‌هایی که مسائل واقعی جامعه ما را مطرح می‌کند، یا کار نمی‌شود یا جلوی کارکردنشان به هر نحوی گرفته می‌شود. از قضا در درون خود تئاتر هم این اتفاق می‌افتد... اینجا چون مراسم انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر است، جای طرح این موضوع است و تأکید بر این که حل این مسئله‌ها، نیاز به کار پژوهشی دارد.

نمایش‌های برگزیده سال 98

در ادامه این مراسم، با حضور «بهمن فرمان‌آرا» کارگردان، روی صحنه نمایش‌های برگزیده معرفی شدند.

فرزاد حسنی در این بخش گفت: اعضای انجمن منتقدان تئاتر با همراهی شرکت مدیانا، از طریق سامانه رای دهی، به صورت ماهیانه و تا پایان سال، با در اختیار داشتن اسامی کامل نمایش‌های اجرا شده در سالن‌های تئاتر پایتخت، به بهترین نمایش ها از نگاه خود به صورت مخفی در سامانه اینترنتی رای می‌دهند. به عبارت بهتر، اعضای این انجمن هر یک با نام کاربری و پسورد مستقل خود آرای خود را ثبت می‌کند. به همین دلیل می‌توان اذعان کرد که انتخاب‌ها در این انجمن بر اساس خرد جمعی صورت می‌گیرد.

او ادامه داد: این انتخاب‌ها بر اساس بیشترین امتیاز نسبت به تعداد آرای اعضای انجمن و از میان 703 نمایش اجرای عمومی رفته پایتخت در سال 1398 استخراج شده است. غیر از نمایش‌های برگزیده سال 98 که امشب معرفی می‌شوند، چند نمایش دیگر که بالاترین رأی اعضای انجمن منتقدان تئاتر را کسب کرده بودند، از این قرارند:

نمایش «آشپز خانه» به کارگردانی «محمدحسن معجونی»، نمایش «اسلو» به کارگردانی «یوسف باپیری»، نمایش «صدای آهسته برف» به کارگردانی «جابر رمضانی»، نمایش «چشم به راه میر غضب» به کارگردانی «حسین کیانی»، نمایش «گریم لوژی» به کارگردانی «رضا بهرامی»، نمایش «پروانه الجزایری» به‌کارگردانی «سعید حسنلو».

در ادامه نمایش «بیگانه در خانه» به کارگردانی سید محمد مساوات به عنوان رتبه سوم معرفی شد. سیدمحمد مساوات پیش‌تر نیز موفق شده بود در سال 1397 از همین مراسم سالیانه، بابت کارگردانی نمایش‌های «بی پدر» و «این یک پیپ نیست» نشان نوشین دریافت کند؛ ضمن آن که گروه تئاتر او - گروه تئاتر رادیکال 14 - در همان سال مدال نوشین بهترین گروه تئاتری سال 96 را نیز از آن خود کرده بود. به دلیل غیبت او در مراسم، این جایزه به نماینده وی اهدا شد.

همچنین نمایش‌های «صد درصد» و «پنجاه پنجاه» به کارگردانی «مرتضی اسماعیل کاشی» به عنوان رتبه دوم معرفی شد که به دلیل نبود این کارگردان در مراسم، متنی از سوی او قرائت و جایزه وی را یکی از اعضای گروهش دریافت کرد.

در ادامه، نمایش «لانچر 5» به کارگردانی «مسعود صرامی» و «پویا سعیدی» جایزه رتبه اول را کسب کردند و به دعوت دو کارگردان، تمامی اعضای گروه این نمایش روی صحنه رفتند و جایزه رتبه اول به این گروه اهدا شد.

 به یاد زنده‌یاد «حمید لبخنده»

در ادامه این مراسم، «فرزاد حسنی» با اشاره به اتفاق تلخ درگذشت زنده‌یاد «حمید لبخنده» در روزهای اخیر، گفت: چند روز پیش درگذشت نابهنگام جناب آقای حمید لبخنده را پشت سرگذاشتیم که در واپسین سال‌های عمرشان به عنوان مدیر آکادمی سمندریان به علاقمندان تئاتر خدمت می‌کردند. آنچنان که از اسلاید نقش بسته بر پرده مشخص است، فردا - جمعه یکم بهمن - ساعت 17 در پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب، خانواده محترم لبخنده مجلس یادبودی با حضور همکاران آن عزیز سفر کرده برگزار می‌کنند که امیدوارم عزیزان حاضر در این محفل، فردا در این مجلس یادبود شرکت کنند.

* کیک بیست سالگی انجمن

در بخش پایانی مراسم، «محمد رسول صادقی» دبیر جشن بیستم روی صحنه رفت و در سخنانی کوتاهی ضمن اشاره به خاطره طرح پیشنهاد تشکیل این انجمن برای فعالان رسانه‌ای عرصه تئاتر از سوی خود به «بهروز غریب‌پور» مدیرعامل وقت خانه هنرمندان ایران در دی ماه سال 1379، به تلاش‌های مستمر جهت برگزاری این مراسم از سال 1380 تاکنون اشاره کرد و با یاد همه درگذشتگان فرهنگ و هنر در دوران کرونایی، از همه اهالی تئاتر کشور خواست تا قدر یکدیگر را بیشتر بدانند و به جای عصبیت و رفتارهای هیجانی، مهربانی و گفت‌وگو را پیشه کنند.

او از ثبت صنفی انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر در وزارت کار، خبر داد و ابراز امیدواری کرد با آغاز دوره جدید حیات این انجمن از سال 1401، فعالیت‌های ویژه‌ای در امر عضوگیری و نیز آموزش با حضور استادان مطرح تئاتر و رسانه شکل بگیرد.

در پایان مراسم، «بهروز غریب‌پور» در سخنانی ضمن اشاره به خاطره آغاز به کار انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر، از اجرا نشدن نمایش در سالن برگزاری این مراسم (سالن همایش موزه ملی ایران) که نمایش‌های برجسته‌ای در آن روی صحنه رفته بود، ابراز تأسف کرد و از سیاسیون خواست تا با رفتار غیرفرهنگی، مانع فعالیت گروه‌های تئاتری نشوند.

او در نمای پایانی این جشن، شمع‌های کیک بیست سالگی را همراه با ایرج راد خاموش کرد.

برچسب‌ها

• سینما
• جشنواره
• تئاتر