تاکید رئیس دانشگاه تهران بر ایجاد فضای باز برای تبیین تعامل قرآن و علم از سوی دانشمندان علوم مختلف

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی در شورای سیاستگذاری نخستین کنگره بین‌المللی قرآن و علم که 30 و 31 اردیبهشت ماه 1403 با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار می‌شود، با ادای احترام به شهدای مدافع حرم در دمشق و مدافعان امنیت در شرق کشور، گفت: «نقش قرآن در علم»، «علم و الهام از قرآن»، «قرآن و شبهات علمی»، «قرآن و علم و فناوری‌های نوین»، «قرآن، عقلانیت و ارزش‌های اخلاقی» و «علم و حکمت قرآنی» شش محور اصلی کنگره را تشکیل می‌دهند.

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر ایجاد بستر مناسب و فضای باز برای تبیین تعامل قرآن و علم از سوی دانشمندان و محققان علوم مختلف، توضیح داد: یک محقق ممکن است بر اساس فهم خودش از قرآن و آیه‌های قرآنی، یک موضوع علمی و برخی نظریه‌ها را با آیات قرآن مورد بررسی قرار دهد، اما ممکن است در دنیای علم، آن موضوع یا مفروضه تغییر کند یا رد شود. در این میان برخی شبهه‌افکنان منتظر می‌مانند تا یک نظریه علمی که بر اساس ذوق یک دانشمند از علوم غیردینی، با یک نشانه از آیات الهی انطباق‌پذیر شده بوده است، توسط یک نظریه علمی جدیدتری باطل شود تا پس از باطل شدن آن نظریه، ابطال‌پذیری آیات الهی را نتیجه‌گیری کنند.

وی خاطرنشان کرد: باید توجه کنیم که با وجود این شبهه‌افکنی‌ها، خدشه‌ای به جایگاه قرآن وارد نشود. ما معتقد هستیم فهم بشر از قرآن است که در آن دوره زمانی می‌تواند به کار بشر بیاید. با وجود اینکه ممکن است علم تغییراتی کند، باید این فضا را ایجاد کنیم که اساتید نوآوری‌هایی داشته باشند و اجازه دهیم فهم خود را از قرآن تبیین کنند. ممکن است یک دانشمند و اندیشمندی پیدا شود و فهم خود را راجع به نظریاتی که درباره طبیعت مطرح است از قرآن بیان کند و بعد از مدتی همان نظریه علمی تغییراتی پیدا کند. باید مراقب باشیم که این تغییر نظریه علمی نتواند بر روی اصل قرآن خدشه‌ای وارد کند؛ فلذا این تطبیق‌پذیری بایستی با احتیاط فراوانی صورت گیرد.

رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه پیش‌نشست‌های این کنگره از شش ماه قبل در دانشگاه‌های مختلف کشور برگزار شده است، گفت: آخرین پیش‌نشست کنگره در اسفند ماه به میزبانی دانشگاه تهران و با حضور قرآن‌پژوهان و شخصیت‌های علمی از تخصص‌های مختلف برگزار شد و پیش‌نشست‌های دیگری نیز در دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی و دانشکده‌های مختلف دانشگاه تهران خواهیم داشت.

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر نهایی کردن دعوت از اساتید بین‌المللی در حوزه قرآن و علم برای سخنرانی حضوری و مجازی در مراسم افتتاحیه و اختتامیه و نشست‌های تخصصی کنگره، به همکاری مشترک دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران در برگزاری رویداد‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران فعالیت‌های بین‌المللی مشترکی را رقم زده‌اند که یک نمونه آن برگزاری جشنواره بین‌الملل مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران است.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با بیان اینکه سه هدف «نشان دادن عقلانیت و انسانیت و جهانی بودن قرآن»، «اثبات تعامل علم و قرآن» و «پاسخ به شبهات تعارض علم و قرآن» در این کنگره مدنظر قرار گیرد، تاکید کرد: علاوه بر دانشمندان از علوم پایه، دعوت از دانشمندان و اندیشمندانی که دارای ظرفیت استخراج نظریه اقتصادی و نظریه حکمرانی از قرآن هستند نیز برای ارائه اثر و سخنرانی در کنگره مورد توجه قرار گیرند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز درباره مهمانان خارجی کنگره، بیان داشت: 100 اندیشمند بین‌المللی از 40 کشور در دهه ولایت در ایران حضور دارند که با انشاالله با حضور در کنگره بین‌المللی قرآن و علم نیز از ظرفیت‌ها و دیدگاه‌های ایشان در موضوع کنگره بهره‌مند خواهیم شد. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اینکه می‌گوئیم قرآن و علم، منظورمان الهام از قرآن در علوم است. این کنگره در فضای ملی و بین‌المللی مسیر ایجاد می‌کند بنابراین تعبیر الهام از قرآن را برجسته کنیم و علوم را به معنای علوم تجربی، انسانی و اجتماعی در نظر بگیریم.

مهدی گلشنی، عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی قرآن و علم نیز با بیان اینکه «علم روز متغیر است و نکته‌ای که بزرگان علم می‌گویند این است که علم روز متغیر است و هیچ وقت هم حرف آخر را نمی‌زند.»، گفت: نکته مهمی که کشور ما از آن غافل است تغییر وضعیت دین و فلسفه در سطح سرآمدان در جهان غرب است. اصلاً فلسفه در سطح دانشکده‌های فیزیک مطرح نبود، اما اکنون فیزیکدان تراز اول دارد حرف فلسفه را می‌زند و کیهان‌شناس تراز اول می‌گوید الهیات باید چتر الهیات بر سر علم باشد؛ بنابراین وضعیت بسیار تغییر کرده است و بسیاری از سرآمدان علوم، دلایل شکوفایی تمدن اسلامی را ناظر بر نقش محوری قرآن می‌دانند.

گلشنی افزود: نقش واقعی علم در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی و غیره، حرفی است که علمای مهم علوم و زیست‌شناسان تراز اول دارند از آن صحبت می‌کنند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنم این کنگره در جمع‌بندی پیشنهاد کند که جریان علم در کشور ما و جهان اسلام چگونه باشد. قرآن می‌تواند نقش کلیدی در هدایت‌های کلی علم داشته باشد و این را الآن غربی‌ها فهمیده و خیلی از آراءشان به جهان اسلام نزدیک شده است. الآن فلسفه‌ای که در میان فلاسفه تراز اول غرب مطرح است خیلی نزدیک به فلسفه اسلامی شده است، ولی این در داخل کشور ما انعکاسی ندارد. در این کنگره باید این پیام را داشته باشیم که اینجا هم حرف‌های تازه‌ای است.

غلامرضا اعوانی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در این نشست با بیان اینکه قرآن تبیان همه چیز است و اصول هدایت را در همه زمینه‌ها به صورت خلاصه شده در یک آیه از آیات داریم، گفت: ما باید احیای هدایت الهی قرآن در ارتباط با علم و خود معنای علم در قرآن را مورد توجه قرار دهیم.

قاسم عموعابدینی، معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز با اشاره به نقش محوری دانشگاه تهران در برگزاری این کنگره بین المللی، از گروه‌های علمی و اجرایی دانشگاه تهران که برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر و مؤثرتر این کنگره تلاش می‌کنند قدردانی کرد و یادآور شد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از شش ماه گذشته فعالیت‌های مربوط به ایجاد فضای مشارکت فراگیر دانشگاه‌های کشور در برگزاری کنگره را دنبال کرده و در زمینه ارتباط گیری با چهره‌های شاخص بین‌المللی از کشور‌های مختلف نیز اقدامات مستمری صورت گرفته است.

حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در شورای سیاستگذاری نخستین نخستین کنگره بین‌المللی قرآن و علم با تاکید بر تقویت جنبه بین‌المللی کنگره به منظور اثربخشی بیشتر آن، به آثار اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه علم و قرآن اشاره کرد و پیشنهاد کرد نشست‌های تخصصی در حوزه‌های سلامت و قرآن و روانشناسی و قرآن برگزار شود.

یحیی بوذری‌نژاد، دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی قرآن و علم، گزارشی از روند فعالیت‌های اجرایی کنگره و دعوت از اساتید خارجی از کشور‌های مختلف ارائه نمود و مقرر شد جمع‌بندی اعضای شورای سیاستگذاری درباره دعوت از شخصیت‌ها و اندیشمندان خارجی با محوریت دکتر محمود واعظی رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران صورت گیرد.

سید علی علم‌الهدی، عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی قرآن و علم از تهیه فهرست 130 نفره از اندیشمندان بین‌المللی و اطلاع‌رسانی به ایشان به منظور جلب مشارکت در این کنگره بین‌المللی خبر داد و گفت: گفتگو با این اساتید از شش ماه گذشته آغاز شده است و لازم است علاوه بر نهایی نمودن حضور اندیشمندان بین‌المللی در کنگره، از سفرای کشور‌های خارجی و رایزن‌های فرهنگی نیز دعوت بعمل آید.