"تا زدن به بحران" با الگوگیری از حضرت زینب (س)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تاریخ رفسنجان گواه تلاش‌ها و مجاهدت‌های خستگی‌ناپذیر گروهی از بانوان رفسنجانی است که در سال‌های نه‌چندان دور، با هدف شکوفایی فرهنگ شهر و مبارزه با فقر و فساد گرد هم آمدند و هسته مجموعه‌ای را پایه‌ریزی کردند که پس از چندی مجموعه خیریه حضرت زینب (س) نام گرفت.

این بانوان انقلابی با نفس قدسی امام خمینی (ره) در مسیر نهضت اسلامی قرار گرفتند و با مجاهدت‌های بی‌وقفه خویش برای سرنگونی رژیم شاهنشاهی کوشیدند و از هیچ تلاشی دریغ نکردند. محبت به فرزند و خانواده، سرزنش‌های اطرافیان و سختی‌های مبارزه، نتوانست قدم‌های آن‌ها را سست و در راه رسیدن به هدف متزلزل کند.

حسن غروی و محدثه مهرابی‌زاده در کتاب «تا زدن به بحران»، فعالیت‌های جهادی مجموعه حضرت زینب سلام‌الله علیه را که در مقاطع مختلف صورت گرفته است، به عنوان یک الگو تدوین و به رشته تحریر در آورده‌اند. آنان در این اثر ابتدا به معرفی اجمالی مهم‌ترین این برهه‌ها و سپس به تفسیر فعالیت‌ها و محدودیت‌های بانوان برای فعالیت‌های جهادی در این برهه‌ها پرداخته‌اند.

برهه نخست این فعالیت‌ها، دوران ستم‌شاهی است که شامل مبارزات بانوان در قالب فعالیت‌های سیاسی پنهان و آشکار علیه رژیم پهلوی می‌شود. فقرزدایی، گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی، گسترش فرهنگ دینی و قرآنی و مبارزه با مظاهر فرهنگ غربی، از جمله فعالیت‌های بانوان در این دوران است که مخفی بودن، پراکنده بودن و غیرمستقل بودن از خصوصیات آن به شمار می‌رود.

با پیروزی انقلاب مرحله دیگری از فعالیت‌های خدمت‌رسانی بانوان، با تأکید بر اصول انقلابی دینی آغاز می‌شود و هرکدام از آن‌ها با ابتکارهای زنانه، قسمتی از بار انقلاب را بر دوش می‌کشند. در این مرحله بر خلاف دوره گذشته فعالیت‌های بانوان شکل علنی‌تر و رسمی‌تری به خود می‌گیرد و سبب می‌شود تا مردم زیادی جذب فعالیت‌های مجموعه شوند.

آنچه در این مرحله نمود بیشتری پیدا کرده، استفاده از روحیه و نبوغ زنانه برای مسئله‌یابی و حل مشکلات جامعه است. توجه به حاشیه‌نشینی و حاشیه‌نشینان و روستاهای پیرامونی و دوردست، از درخشان‌ترین صفحه‌های فعالیت بانوان جهادی است.

مرحله دیگر فعالیت‌های بانوان، با آغاز جنگ تحمیلی به وقوع می‌پیوندد. جنگ تحمیلی که ابعاد آن در روزهای آغازین برای هیچ‌کس روشن نبود، به‌زودی به بحرانی تمام‌عیار برای کشور تبدیل شد. بانوان انقلابی پس از خارج شدن از بهت و سردرگمی روزهای اولیه، تحول سریع فعالیت‌های خدمت‌رسانی را در دستور کار خود قرار دادند که از جهاتی با فعالیت‌های پیشین متفاوت بود.

استفاده از تجارب گران‌قیمت گذشته، تشکیلات‌سازی و فعالیت‌های منسجم و برنامه‌محور، در این مرحله نمود بیشتری داشت و استفاده از نوآوری زنانه و زمینه دینی مردم رفسنجان، نقش مؤثری در موفقیت بانوان جهادگر بازی کرد.

مجموعه حضرت زینب سلام‌الله علیه پس از جنگ تحمیلی هم دست از تلاش برنداشت و با راه‌اندازی کلاس‌های قرآن برای بانوان، کار خود را در عرصه فرهنگی آغاز کرد. این مجموعه در ادامه با همت بانوان جهادگر، حوزه علمیه حضرت زینب سلام‌الله علیه را در سال 1371 در مقطع سطح دو و در سال 1386 در مقطع سطح سه تأسیس کرد.

بانوان در این برهه دریافتند که تقویت روحیه معنوی، می‌تواند یکی از کارکردهای مهم جلسات زنانه در کنار فعالیت‌های جهادی باشد. اگر فرایند هویت‌یابی به‌واسطه مبلغان دینی در مسیر اصلی خود هدایت نشود، جامعه زنان با چالش‌های اساسی هویتی مواجه خواهد شد که زمینه کاهش سرمایه معنوی آن‌ها را فراهم می‌کند.

آخرین برهه فعالیت مجموعه در نوشتار پیش‌رو، به فعالیت‌های جهادی در دوران کرونا اختصاص دارد. با پیدا شدن و گسترش بحران کرونا، فعالیت‌های مجموعه بار دیگر رنگ و بوی جهاد و ایثار گرفت. پس از تأکیدات مقام معظم رهبری بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در کنار استفاده از ظرفیت معنوی برای رهایی از بحران، بانوان جهادی برنامه‌های خویش را براساس منویات ایشات تدوین کردند.

نویسندگان کتاب، تدوین «الگوی فعالیت‌های جهادی مجموعه خیریه حضرت زینب سلام‌الله علیه در مواجهه با بحران‌های مختلف» را در گرو واکاوی سبک مدیریت جهادی، ساختارها و مؤلفه‌های این مجموعه دانسته و معتقدند که مزیت اصلی این الگو در مقایسه با الگوهای استخراج‌شده کنونی این است که از دل گفتمانی دینی بروز و ظهور پیدا کرده و نوعی روایت زنانه از مدیریت جهادی نیز به شمار می‌رود.

این اثر با هدف مستندسازی فعالیت‌های جهادی بانوان مجموعه حضرت زینب سلام‌الله علیه در مواجهه با بحران‌ها در برهه‌های متعدد پیش از انقلاب تا همه‌گیری ویروس کرونا تدوین شده است. مطالعه مسائل پیشروی بانوان جهادگر و تدابیر و اقدامات اتخاذ شده از سوی آنان برای حل محدودیت‌های پیش‌رو می‌تواند راهنمای کاربردی برای کنشگران، پژوهشگران و علاقه‌مندان عرصه فعالیت‌های جهادی باشد.

کتاب «تا زدن به بحران» اثر مشترک حسن غروی و محدثه مهرابی‌زاده در قطع رقعی، 312 صفحه و شمارگان 300 نسخه به تازگی توسط انتشارات پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) منتشر شده است.