تبدیل بریکس به الگوی موفق ائتلاف اقتصادهای پرشتاب
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، علی باقری، سرپرست محترم وزارت امور خارجه در نشست وزیران امور خارجه بریکس در نیژنی نووگوراد فدراسیون روسیه، سخنرانی کرد.
متن سخنرانی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای سرگئی لاوروف، وزیر محترم امور خارجه فدراسیون روسیه، وزیران ارجمند امور خارجه کشورهای عضو بریکس، خانمها و آقایان،
بسیار خرسندم که امروز در نشست وزیران امور خارجه بریکس، در شهر زیبای نیژنی‌نووگوراد حضور دارم. از دولت و مردم کشور دوست و همسایه فدراسیون روسیه برای میزبانی گرم از هیأت جمهوری اسلامی ایران سپاسگزارم.
با بهره‌مندی از فرصت، از همه رهبران و مردم کشورهای عضو بریکس که مراتب همدردی خود را به‌مناسبت شهادت رئیس‌جمهور محبوب و وزیر امور خارجه پرتلاش کشور متبوعم، با ارسال پیام تسلیت و حضور در مراسم یادبود ابراز داشتند؛ قدردانی می‌کنم و از اینکه مراسم امروز را با یاد و خاطره آنان شروع کردید؛ مراتب امتنان خود را اظهار می‌دارم.
جناب آقای رئیس و همکاران گرامی،
این اجلاس، اولین نشست وزرای امور خارجه بریکس، پس از گسترش به‌شمار می‌رود. پیوستن اعضای جدید از اول ژانویه 2024، نشانه‌ای بارز از قدرت فزاینده این‌گروه و نقش درخشان آن در حل مسائل مبرم بین‌المللی است.
گسترش بریکس نقطه عطفی را رقم زده که آثار آن قطعاً در آینده‌ای نه چندان دور، قابل مشاهده خواهد بود و جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک عضو جدید؛ مسئولانه در همه رویدادها و برنامه‌های آن در هر سه رکن: سیاسی امنیتی، اقتصادی مالی و فرهنگی مردمی حضور فعال و مبتکرانه‌ای داشته و اعتقاد دارد که با اراده جمعی و اولویت بندی برنامه‌ها، خواسته‌ها و نیازهای مشترک در هر سه رکن، بویژه در رکن اقتصادی مالی، می‌توان موفقیت بریکس را تضمین کرد و اهداف آن‌را با سرعت بیشتری پیش برد.
بریکس؛ بیشترین جمعیت، بزرگترین اقتصاد و پهناورترین قلمرو کره زمین را دراختیار دارد؛ لذا باید صدای اکثریت مردم جهان باشد که خواهان دستیابی به جایگاه شایسته خود هستند و جهانی عادلانه‌تر، دموکراتیک‌تر و چندجانبه را بر جهان پر هرج‌ومرج کنونی ترجیح می‌دهند.
بریکس، هم‌اکنون به یک نماد جدید و الگوی موفقی از «همکاری‌های نوین» و «ائتلاف اقتصادهای پرشتاب» تبدیل و نشان داده که دارای طرح، ابتکار و برنامه‌های چند وجهی برای اصلاح «حکمرانی جهانی» و نقش‌آفرینی هرچه بیشتر در صحنه‌های بین‌المللی است. دقیقاً به همین دلیل است که کشورهای خواهانِ پیوستن به بریکس و یا همکاری با آن در قالب کشورهای شریک، دوست، همکار و بریکس پلاس، روزبه‌روز در حال افزایش بوده و شمه‌ای از آن را در اجلاس فردا خواهیم دید.
خانمها و آقایان،
در ادبیات سیاسی موجود جهان، از کشورهای بریکس به عنوان کشورهای «نوظهور» و یا کشورهای «جنوب» یاد می‌شود؛ درحالی که باید اذعان داشت که این کشورها به‌هیچ‌وجه نوظهور نیستند و همگی در زمره کشورهایی به‌شمار می‌روند که سابقه تمدن درخشان، کهن و دیرپا دارند و عزم خود را جزم کرده‌اند تا جایگاه شایسته خود را در نظام جهانی، بازیابی کنند و کره زمین را به سپهری آرام و سبز برای زندگی بهتر و همزیستی ملت‌ها بازآرایی نمایند.
بریکس بزرگترین گروه با گستره جهانی است که در تمامی قاره‌ها و اقیانوس‌ها؛ از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب عالم گسترده است و فروکاستن آن با اصطلاحاتی غرب‌پایه مانند: «جنوب»، «شرق» و یا «نوظهور»؛ با اهداف جهانی آن همخوانی ندارد. از این‌رو بیشتر ترجیح می‌دهم تا حد امکان از واژه‌هایی مانند: جنوب، شرق و نوظهور برای بریکس استفاده نکنم و به‌جای‌آنها، از اصطلاح‌های دیگری مانند «پیشران»، اقتصادهای «پرشتاب» و مانند این تعابیر استفاده نمایم.
جهان به هم پیوسته‌ی کنونی، آشکارا با ابر چالش‌های زیادی روبروست که صلح، امنیت و توسعه جهانی و در نهایت زندگی روزمره انسان‌ها را متأثر و زیست ابناء بشر را با درد و رنج همراه ساخته است.
یکجانبه‌گرایی، برتری‌جویی‌های ملی‌گرایانه، نسل‌کشی، اعمال تحریم‌ها، محاصره‌ها و دیگر اقدامات قهرآمیز یکجانبه و کاملاً غیرقانونی، اهمیت ایجاد و تقویت نهادها و ساختارهای نوینی را در کنار نظامات ناکارآمد موجود ضروری ساخته است. عملکرد ساختارهای نا عادلانه و غیردمکراتیک حاکم بر جهان کنونی، نشان داده که این ساختارها توان و اراده حل مشکلات و تغییر وضعیت نابسامان دنیا را ندارند.
بریکس با اهداف بزرگی که برای اصلاح نظامات ناعادلانه ترسیم کرده است؛ به رویکرد جدیدی تبدیل شده که می‌تواند هسته اولیه و پیشران تغییر برای ساختن جهانی بهتر باشد. بریکس نزد کشورها و افکار جهانیان، به یک نماد موفق برای تغییر و عادلانه‌تر و منصفانه‌تر کردن نظم جهانی تبدیل شده است.
جناب آقای رئیس، وزرای محترم،
یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های بریکس که شایسته است در اولویت قرار گیرد و در آینده نزدیک اجرایی و عملیاتی شود؛ اصلاح نظامات مالی مبتنی بر برتون وودز است که همواره به عنوان مانعی برای توسعه و پیشرفت کشورهای مستقل و درحال توسعه عمل می‌کند.
متأسفانه آمریکا از وابستگی کشورها به دلار به‌عنوان سلاح استفاده می‌کند و این امر به همراه تحمیل تحریم‌های غیرقانونی، ایجاد محدودیت‌های بانکی، نابرابری در تصمیم‌گیری در مؤسسات مالی بین‌المللی، عدم رعایت اجماع در این نهادها و ساختارها ثابت کرده که این نظاماتِ به‌شدت ناعادلانه باید اصلاح و برچیده شوند. از این رو اعتقاد ما این است که بریکس باید بر شتاب اقدامات خود برای انجام مبادلات با ارزهای ملی، استفاده از ارزهای دیجیتال، راه‌اندازی پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های بانکی مشترک، بیمه اتکایی، تأسیس ساختارهای مالی بانکی جدید و غیره بیفزاید.
خنثی‌سازی تحریم‌های غیرقانونی، یکجانبه و ظالمانه علیه کشورهای عضو برای برپایی امنیت بین‌المللی پایدار، نیازمند همکاری اعضای بریکس در زمینه‌های مختلف بویژه حوزه مالی، تجاری، سرمایه‌گذاری، حمل و نقل، انرژی، فناوری و نوآوری است.
بریکس می‌تواند از طریق طراحی ساختارها و مکانیسم‌های مقابله جمعی با عوامل منفی مبارزه کند. از این رو معتقدیم که همفکری در طراحی مکانیسم‌های مقابله جمعی با تحریم‌ها در قالب این سازمان اهمیت و ضرورت دارد.
خانمها و آقایان،
امروز جامعه بشری با یک بحران بزرگی روبرو است که صلح و ثبات منطقه و جهان را به‌خطر انداخته و به محکی برای سنجش درستی و نادرستی شعارهای انساندوستانه تبدیل شده است. ماه‌ها است که از شروع جنایت و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه و رفح در فلسطین اشغالی می‌گذرد و جهان نظاره‌گر صحنه‌های هولناکی از نسل‌کشی و کوچ اجباری است.
موج اعتراضات مردمی علیه جنایات صهیونیست‌ها در سراسر جهان، نشانه این است که غرب در حمایت بی چون و چرا از رژیم صهیونیستی، تمامی دستاوردهای بشر را به قهقرا می‌برد.
بریکس با برگزاری اجلاس فوق‌العاده سران درباره غزه و اجلاس اخیر معاونین امور غرب آسیا و شمال آفریقای وزرای امور خارجه نشان داد که خواهان پاسخ‌های مؤثرتری به چالش‌ها و تهدیدها علیه امنیت و ثبات بین‌المللی و منطقه‌ای است. آنچه این روزها در غزه و رفح می‌گذرد ناعادلانه بودن نظام بین‌الملل غربی را آشکارا نشان می‌دهد.
رژیم صهیونیستی و حامیانش نه تنها، انسانیت و اخلاق و حقوق بین المللی را زیر پا گذاشته‌اند، بلکه با سرکوب اطلاعات رسانه‌ای معتبر و پخش اطلاعات نادرست، سعی می‌کنند افکار عمومی جهان را فریب دهند و جای ستمگر و ستم‌دیده را جابجا کنند. تداوم این وضعیت بی‌گمان صلح و امنیت بین المللی را به خطر انداخته و اقدام عاجل برای رفع آن بایسته است.
ما بر این باوریم صلح، ثبات و امنیت کامل و حقیقی در خاورمیانه تا زمانی که دو مسئله "رفع کامل اشغالگری" و "خلع سلاح هسته‌ای" رژیم صهیونیستی محقق نگردد، برقرار نخواهد شد.
در این مسیر دو ابتکار را مطرح کرده ایم. نخست طرح "همه پرسی ملی در سرزمین فلسطین" با مشارکت ساکنان حقیقی فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی جهت تعیین سرنوشت خویش و تعیین نظام سیاسی آینده فلسطین؛ و دوم ابتکار "خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی".
جمهوری اسلامی ایران در مسیر تحکیم ثبات منطقه‌ای جدی و واضح است و در این چارچوب در عملیات وعده صادق و اقدام مشروع خود در پاسخ به تجاوز صهیونیست‌ها به سفارت ایران در دمشق ثابت کرد اجازه نخواهد داد ثبات و امنیت منطقه توسط اشغالگران متجاوز مختل شود.
سیاست توسعه و تحکیم روابط سازنده و مبتنی بر منافع متقابل کشورهای همسایه و منطقه به عنوان اراده راهبردی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید بوده و تداوم خواهد یافت. در این‌چارچوب تلاش داریم تا مسائل منطقه از طریق رایزنی و گفتگو با مشارکت همه کشورهای منطقه حل و فصل شود.
جمهوری اسلامی ایران اقدام اخیر سه کشور اروپایی در نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را یک اقدام تنش‌زا و در ادامه سیاست‌های شکست خورده و منفعلانه کشورهای غربی و تلاش برای سو استفاده از سازوکارهای بین‌المللی تخصصی برای اهداف سیاسی و علیه کشورهای مستقل می‌داند.
ما به همکاری با آژانس در چارچوب حقوق و تکالیف خود معاهده ان پی تی و موافقتنامه پادمان ادامه می‌دهیم. صدور این قطعنامه هیچ تأثیری بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای ادامه بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و عمیاتی کردن طرح‌های توسعه‌ای هسته‌ای خود نخواهد داشت.
جناب آقای رئیس و وزرای محترم امور خارجه،
در پایان، از شما و همکاران در فدراسیون روسیه به‌خاطر برپایی شایسته این نشست، تشکر می‌کنم. همچنین برای این اجلاس نتایج پربار و برای همه همکاران گرامی از ده کشور حاضر در جلسه، موفقیت روزافزون آرزومندم.
از توجه شما سپاسگزارم.