تحریف در عاشورا از الفاظ رکیک وتوهین در مداحی تا دروغ‌هایی بزرگ
حسین (ع) مظلوم است ولی حسین (ع) ذلیل نیست. زینب (س) مظلوم است ولی مظلوم نیست. ما وقتی از زینب صحبت می‌کنیم فقط از مصیبت‌ها می گوییم ولی عرب وقتی از زینب صحبت می‌کند می‌گوید زینب دختر علی بن ابی طالب، عجب زن عاقلی بود!
خبرگزاری تسنیم- مهناز سعیدحسینی: مرضیه محمدزاده استاد دانشگاهی است که 25 سال است عمر و تحصیلات خود وقف پژوهش درباره عاشورا و قیام سیدالشهدا کرده است و حاصل این همه سال تحقیق و بررسی 21 کتاب درباره عاشورا است که هر یک به نحوی به عاشورا می‌پردازند. اخیراً از این نویسنده سرشناس کتاب دیگری درباره عاشورا منتشر شد با عنوان «عاشورا و تحریفات» که به تفصیل به تحریفاتی پرداخته است که در این سال‌ها سعی داشته‌اند غباری بر روی این واقعه عظیم بنشانند. درباره این کتاب و تحریفات عاشورا با این نویسنده گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: خانم محمدزاده! در ابتدا توضیحاتی درباره کتاب می‌فرمایید که در این کتاب چه کرده‌اید؟
این کتاب به سه فصل تقسیم شده است. در فصل اول به نقد و بررسی منابع اصلی عاشورا و منابع اولیه تاریخی پرداخته‌ام که تحریف شده‌اند که شامل کتب مقاتل و رجال و تراجم و کتاب‌های حدیثی و تاریخی و سیره می‌شود و در درجه اول خود منابع را توضیح داده‌ام. بعد اولین منابعی را معرفی کرده‌ام که تحریفات در آنها به صورت زیاد آمده است. فصل دوم کتاب را به دو بخش تقسیم کردم تحریفات لفظی و تحریفات معنوی. 77 تحریف لفظی بیان کردم که این تحریفات گفتن و نگفتنشان آسیب جدی به نهضت وارد نمی‌کند اگر چه آنها هم باید از عاشورا زدوده شود. مثل اینکه امام چند بچه داشت یا آیا لیلا در کربلا بوده یا نه. هرچند من اینها را پاسخ دادم و ثابت کردم که لیلا مادر علی اکبر سال‌ها پیش از کربلا از دنیا رفته بود. یا اینکه چرا امام (ع) زنان را با خودش برد؟ چرا حج را ناتمام رها کرد؟ یا درباره شخصیت حضرت قاسم توضیح دادم که آیا می‌تواند داماد کربلا باشد؟ یا جملاتی که به امام نسبت می‌دهند و اصلاً مال امام نیست مثل جمله اگر دین محمد جز با کشته شدن من زنده نمی‌ماند پس ای شمشیرها مرا دریابید، به همه اینها در کتاب پرداختم که 77 تحریف هستند.
سر مطهر امام حسین (ع) کجا دفن شده است؟تسنیم: اینها تحریفات لفظی بودند. تحریفات معنایی چه چیزهایی هستند؟
تحریفات معنایی باعث تحریفات اساسی در دین می‌شود و به قول امام علی (ع) کار را به جایی می‌رساند که پوستین اسلام وارونه پوشیده می‌شود. اینها بسیار مهم هستند یعنی تحریف اهداف امام حسین (ع). یعنی دین در حاشیه قرار بگیرد؛ دینی که امام حسین (ع) برایش جان داد به حاشیه برود و عاشورا به متن بیاید. یا جنگ کربلا را جنگ شیعه سنی معرفی کنند در حالی که عاشورا باید محور وحدت مسلمانان باشد و باید بدانیم امام حسین (ع) فراتر از اختلافات مذهبی است و عاشورا اساس اسلام را نجات داد نه صرفاً شیعه را. عاشورا نزاع دین بود با حکومتی به نام دین. نزاع عدل بود با ظلم. نزاع بر سر اصل دین بود. امام یک شخصیت فرا مذهبی و پیشوای همه آزادگان و عدالت خواهان است و تا حاکمیت خدا را مشخص کند.
اما آن وقتی که همه اینها در حاشیه قرار می‌گیرد و صحبت از این می‌شود که امام کشته شد تا مردم گریه کنند و به واسطه این گریه امام شفیعشان شود، خطای بزرگی است. یعنی دستمایه مرثیه سرایی قرار دادن عاشورا اشتباه است و به اصل دین ضربه می زند.
تسنیم: در بخش سوم کتاب شما به آسیب اجتماعی و نبایدها در مناسک پرداختید. در این بخش ما دچار چه تحریفاتی شده‌ایم؟
عاشورا باید محور وحدت مسلمانان باشد و باید بدانیم امام حسین فراتر از اختلافات مذهبی است و عاشورا اساس اسلام را نجات داد نه صرفاً شیعه را. عاشورا نزاع دین بود با حکومتی به نام دین. نزاع عدل بود با ظلم. نزاع بر سر اصل دین بود. امام یک شخصیت فرا مذهبی و پیشوای همه آزادگان و عدالت خواهان است و تا حاکمیت خدا را مشخص کند.در اینجا اغراق‌هایی که در نمادهای عاشورا شکل گرفته مثل زنجیرزنی، قمه زنی، سینه زنی در حد افراطی، از روی آتش راه رفتن، گل مالی و... را بیان کرده‌ام. اینها در اسلام نبوده است. اهل بیت برای عزاداری می‌نشستند و درباره امام صحبت می‌کردند و اشک می‌ریختند. اصلاً به بدن نباید آسیب رساند. شما به ببینید چه صحنه‌های زشتی در اثر این اغراق‌ها درست می‌شود که به خصوص در خارج از کشور از آنها علیه شیعیان استفاده می‌کنند. اسلام هیچ گاه راضی نیست که کسی به بدنش آسیب برساند. یا غلو در عزاداری‌ها هم تحریف است. اسلام دین عزا نیست، اسلام دین شادی است.
رفیعی: سه دلیل عدم بیعت امام حسین (ع) با یزیدتسنیم: قطعاً این تحریفات به بعضی از مداحی‌ها هم راه پیدا کرده است.
بله. اینکه بعضی‌ها از الفاظ رکیک در مداحی‌ها استفاده می‌کنند یا فحاشی به اصحاب رسول خدا می‌کنند. آن هم خلفایی که مورد احترام یک میلیارد مسلمان هستند. از آن بدتر بی احترامی عده‌ای به زنان پیامبر است؛ کسانی که به حکم قرآن ام المومنین هستند. ما چرا باید از ائمه جلوتر برویم؟ مگر حضرت علی بعد از جنگ جمل خودش به عیادت عایشه نرفت و خودش او را به مدینه برگرداند؟ یا امام حسن تا زمانی که زنده بود به خانه همسران رسول الله می‌رفت و به آنها کمک می‌کرد. ما به کجا رسیدیم که به همسر رسول الله فحاشی کنیم؟ یا از الفاظ سخیف و ذلت بار استفاده کنیم. زین العابدین بیمار؟! این چه حرفی است که درباره امام سجاد می‌زنیم؟ امامی که 34 سال بعد از عاشورا زنده بود و او بود که توانست تشیع را زنده نگه دارد و به دست امام باقر و امام صادق بدهد. ما چه کار کردیم با امامانمان؟
چرا باید امام حسین (ع) را در حد تقاضای آب برای فرزندش تنزل بدهیم؟ آخر امام از دشمن تقاضای آب می‌کند؟ یا اینکه امام بچه شیرخوارش را به طرف دشمن بگیرد و بگوید ببرید و سیرابش کنید؟ اینها خیلی ظلم است. یا اینکه خودمان را تحقیر کنیم و بگوییم سگ کوی زینبیم؟ یا عده‌ای قلاده به گردن بیاندازند و فاصله بین الحرمین را حرکت کنند و عو عو کنند؟ خدا به انسان کرامت داده است. اهل بیت آمدند که ما آدم باشیم....
و نکته بعد اینکه اگر ما امام حسین (ع) را شفیع پیامبران الهی بدانیم هم ظلم است. اینکه شخصیتی مثل ابراهیم خلیل الله که آزمایش‌های سخت داد را تنزل دهیم و بگوییم شفیعش امام حسین (ع) است، تحریف است یا امام حسین (ع) را برتر از امام حسن (ع) بدانیم؛ درحالی که امام حسن (ع)، امام بر امام حسین (ع) بودند. امام حسین (ع) وصی برادرش است. یا حضرت مریم که به گفته تایید قرآن خداوند به او مقام عصمت داده و بر همه زنان برتری داده را دربان خانه حضرت زینب (س) بخوانیم، ظلم‌های بسیار بزرگی به دین است.
تسنیم: میان صحبت‌ها اشاره کردید به موضوع شهادت حضرت علی اصغر و گفتید موضوع درخواست امام برای آب دادن به این کودک جزء تحریفات عاشورا است. چه طور این موضوع این قدر رایج است جوری که ما چیز دیگری جز این روایت نشنیدم؟
یعقوبی می‌گوید علی اصغر همان روز در اثر فشار روز عاشورا متولد شد و روایت دیگری می‌گوید که علی اصغر در مدینه متولد شد و همراه کاروان بود. اما اصل ماجرا این است که امام حسین (ع) می‌خواست با فرزندش وداع کند و او را در آغوش بگیرد و ببوسد و دوباره به دست خواهرش بسپارد که همان موقع حرمله تیر زد. امام حسین (ع) نمی‌آید بچه‌اش را جلوی چنین دشمنی بگیرد و بگوید او را سیراب کنید. اگر امام بخواهد برای علی اصغر تقاضا آب کند، پس بقیه بچه‌های تشنه چه؟ از آن طرف امام حسین (ع) مگر نمی‌داند خودش چند دقیقه دیگر شهید می‌شود و خاندانش سیراب می‌شوند؟ آیا می‌آید دست به چنین کاری بزند؟ مگر امام حسین (ع) نمی‌دانست این قوم چه قدر جنایتکار هستند؟
پناهیان: برای معرفی امام حسین (ع) با ضعف تولیدات ادبی و هنری مواجهیمسید بن طاوس در لهوف نوشته است «اءُوَدِعَهُ» یعنی گرفتش تا وداع کند اما مترجم لهوف همین یک کلمه را هفت خط ترجمه کرده که بلندش کرد و به میدان برد و چه و چه.... این مترجم اینها را نوشته نه سید طاووس. درد ما این است که عربی را نمی‌دانیم و فارسی را می‌خوانیم ما باید با متن عربی تطبیق دهیم که اصل ماجرا به روایت سید بن طاووس چی است.
تسنیم: شاید مترجم بر اساس منابع دیگر این هفت خط را به ترجمه اضافه کرده است؟
نه من فوق لیسانس و دکترایم در زمینه عاشورا است. من 21 جلد کتاب عاشورایی نوشتم. تمام مسائل عاشورا را در این 25 سال تحقیق و مطالعه نوشته‌ام. شما به تمام کتاب قرون اولیه مراجعه کنید. یعقوبی، طبری، بلازوی، الکامل را ببینید که آیا امام حسین (ع) حتی برای یک نفر تقاضای آب کرد؟ فقط یک جا فریاد آب زد و آنجایی است که به سمت فرات حرکت کرد و گفت العطش. خودش به سمت آب می‌رفت. این را شیخ مفید نقل می‌کند که بعد هم تیر به لب امام می‌زنند. اینها مسائلی است که از قرن دهم و یازدهم وارد کتاب‌ها شد و شروع به داستان سرایی کردند.
تسنیم: چرا این اتفاق افتاد؟
برای اینکه جنگ شیعه و سنی راه بیندازد. برای اینکه مظلومیت شیعه را نشان دهند در حالی که مظلومیت به ذلت نیست. حسین مظلوم است ولی حسین ذلیل نیست. زینب مظلوم است ولی ذلیل نیست. ما وقتی از زینب (س) صحبت می‌کنیم فقط از مصیبت‌ها می‌گوییم ولی عرب وقتی از زینب (س) صحبت می‌کند می‌گوید زینب دختر علی بن ابی طالب، عجب زن عاقلی بود! اما ما شیعیان این طور اهل بیت را ذلیل کردیم.
علی اکبر در زمان عاشورا بچه داشت / لیلا پیش از عاشورا فوت کرده بود!
اما متاسفانه مشکل امروز در فضای مجازی است که چیزهایی را به امام حسین (ع) نسبت و نشر می‌دهند که کاملاً خلاف واقع است. من در حد وسعم در فضای مجازی جواب می‌دهم. اما باید این کار همه‌گیر شود.تسنیم: این کار دشمنان است یا به خاطر جهل دوستان است؟
بیشتر کار دوستان نادان است. مرحوم مطهری خیلی درباره کاشفی که روضه الشهدا را نوشته صحبت می‌کند که نوشته او از ابتدا تا انتهایش دروغ است. چه قدر دروغ درباره لیلا نوشته شده است. یا درباره علی اکبر که تا خواست میدان برود دروغ‌هایی را نوشته‌اند که به لیلا موهایش را پریشان کرد. یا امام به علی گفت نرو یک بار دیگر ببینمت! این درحالی است که علی اکبر تا اذن میدان خواست امام گفت برو. علی اکبر بزرگترین فرزند امام بود و در زمان عاشورا بچه داشت به او ابی الحسن می‌گویند. فرزند دوم امام حسین (ع)، امام سجاد است که در کربلا با همسر و فرزندش آمده بود. آیا می‌شود علی اکبر که 28 ساله بود، ازدواج نکرده باشد تا امام بگوید دامادی‌ات را ندیدم؟؟! ما اگر کتب معتبر را بخوانیم این دروغ‌ها وجود ندارد. امام حسین (ع) که دین را می‌خواهد می‌تواند نگران دامادی پسرش یا بچه برادرش باشد؟!
بررسی صحت و سقم شهادت دختر خردسال امام حسین (ع) در شامتسنیم: رواج این تحریفات خیلی گسترده است و خیلی شنیده می‌شود. بعضی جاها این تحریفات زیاد هستند و بعضی جاها کمتر. شما هم زحمتی کشیدید و این تحریفات را استخراج کرده و پاسخ دادید. در مجموع چه کار باید کرد که این تحریفات کم شود یا گفته نشود؟
مشکل اینجاست که غالباً علمای ما ساکت هستند. البته کسی مثل شهید مطهری در این باره فریاد زد. یا سید محسن امین رساله تنزیه را به همین منظور نوشت. محدث نوری لوء لوء و مرجان را نوشت. الان مرحوم بابایی یا آقای اسفندیاری کتاب تحریفات را نوشتند که بسیار عالی است. وظیفه همه کسانی که در زمینه عاشورا کار کردند این است که حتماً درباره تحریفات هم بنویسند.
همه باید دست به دست هم دهند و عاشورا را از تحریفات لفظی و معنایی و مناسک حفظ کنند. من عالمان ساکت را مقصر می‌دانم. امام حسین (ع) خطبه‌ای در منا دارد که قیامت می‌کند و در این خطبه خطابش به علمای دین است و می‌گوید شما ساکت بودید که کار به اینجا کشید و بیت المال تاراج شد! مردم نگاهشان به علما است.
من فکر می‌کنم اگر در مجلسی علمایی نشسته باشند و واعظ صحبت‌هایش ضد عاشورا باشد، عالم باید فریاد بزند. این فرد هر کسی می‌تواند باشد از رهبران دینی و علما و مراجع و استادان دانشگاه بگیرید تا هر کس دیگری که سوادش را دارد. اگر تاریخ عاشورا را به درستی بدانید و جایی بروید و ببینید خلاف واقع می‌گویند باید همانجا تذکر بدهید. البته الان خیلی بهتر شده است. سال‌های قبل بدتر بود. اما متاسفانه مشکل امروز در فضای مجازی است که چیزهایی را به امام حسین (ع) نسبت و نشر می‌دهند که کاملاً خلاف واقع است. من در حد وسعم در فضای مجازی جواب می‌دهم. اما باید این کار همه گیر شود. متاسفانه مقام اهل بیت را خیلی پایین آوردند. باید علما بلند شوند و اعتراض کنند.
تسنیم: اخیراً کتاب‌های داستانی درباره امام حسین و عاشورا نوشته می‌شود. در این بین کسانی که ادعای حدیث پژوهی دارند، کتاب‌هایی در قالب داستان می‌نویسند و عده زیادی هم آن را می‌خوانند، که نقدهای بسیار جدی به مطالب گفته شده و اسناد و کتب مرجع این کتاب‌های داستانی وجود دارد. اما از آن طرف نویسنده و ناشر توجهی به این نقدها ندارند و این کتاب‌ها با تیراژ زیاد فروخته می‌شوند. نظر شما در این باره و آسیب‌هایش چیست؟
به هر حال سبک داستان و رمان را مردم بیشتر می‌پسندند. من هم کتاب‌های داستانی زیادی دیدم که نویسنده‌های معروف و خوش قلمی هم دارند اما مطالب درستی در آنها نیست. این ظلم دو چندان می‌شود چون رمان تاثیرگذارتر است. باید در مقابلشان با دلایل قوی ایستاد. این نویسنده‌ها باید ثابت کنند که این مطالب در کتاب‌های قرون اولیه هم آمده است. من مطالب قرون بعدی، مثل بحار را قبول نمی‌کنم من مطالبی از بحار را قبول می‌کنم که شیخ صدوق و طبری هم گفته باشند. من مطالب کتاب‌های قرن 10 و 11 را قبول نمی‌کنم. یکی از کتاب‌های خوب در این رابطه کتاب‌های دکتر شهیدی است یا دکتر آیینه وند است که در این زمینه زحمت زیادی کشیدند. اینها را نباید رها کرد. کتاب حقیقت عاشورا دکتر اسفندیاری را اگر بخوانید حظ می‌کنید. مطالب بسیار مهم با دلایل بسیار محکم آمده است. ما نباید بگذاریم این کتاب‌های خوب و نویسندگانشان گمنام بمانند و در عوض کتاب‌های سطحی از نویسندگان کم سواد این طور بین مردم رایج شود.