تحمیل خسارات به سازه‌های امروزی ناشی از عدم بهره‌برداری از دانش گذشتگان است
رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری عدم بهره برداری از دانش گذشتگان را موجب خسران متعدد بشر امروز در برابر بلایای طبیعی عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ غلامرضا رحمانی در یک گفت‌وگوی رادیویی ضمن تأکید بر لزوم توجه کامل و کسب تجربه از اصول معماری اصیل ایرانی یکی از مهمترین خصایص این معماری را محور قرار دادن عنصر انسان و لزوم سازگاری با طبیعت دانست و در خصوص منحصر‌به‌فرد بودن معماری هر منطقه متناسب با اقلیم مربوطه ضمن بیان مثال‌هایی توضیحاتی داد.
وی با بیان این مطلب که اطلاعات نهفته و پنهان شده در کالبد مادی آثار و ابنیه تاریخی باید استخراج شود تا مورد بهره‌برداری قرار گیرد، گفت: تحقق این امر در گرو حصول شناخت و علم لازم در این حوزه است که نیازمند برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری دقیق است.
رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: در حقیقت باید در حوزه میراث فرهنگی تیم‌هایی کارشناسی وجود داشته باشند تا در عین بهره‌مندی از دانش و فناوری‌های روز دنیا با استفاده از روش‌های مختلف آنالیزی بتوانند در کنار استخراج اطلاعات کاربردی، این موارد و اطلاعات استخراج شده را به درستی حفظ و نگهداری کند.
این فعال حوزه میراث فرهنگی با اشاره به اینکه از ادوار و سالیان دور گذشته اطلاعاتی در خصوص آثار فرهنگی تاریخی و یا جاذبه‌های طبیعی به جای مانده است، بیان کرد: امروز و در حال جاضر الزاماً باید این اطلاعات با اتکا به اصول و فنون دانش‌های بومی به‌روزرسانی شود.
مطابق با صحبت‌های رحمانی، برای مثال نیاکان ما در ادوار گذشته از صمغ درختان و گیاهان برای تولید اجناس و ابزارهای مختلف استفاده می‌کردند، اما امروزه مواد شیمیایی جایگزین این مواد طبیعی شده که نتیجه آن تخریب محیط طبیعی و ایجاد آثار سوء زیست محیطی بوده است.
وی همچنین با تأکید بر این مطلب که مبنا و محور تمامی رخدادها و اقدامات گذشته در تمامی رشته‌ها همچون معماری، علم پزشکی و... همگی عنصر و تعریف انسان بوده است، تصریح کرد: به عنوان نمونه گنبد سلطانیه در عین حال که ساختمانی 18 طبقه است به هیچ وجه چنین حسی را به مخاطب و بیننده منتقل نمی‌کند؛ چراکه در طراحی و بنای آن به صورت دقیق، کامل و جامع از معیارها و اندازه‌های انسانی استفاده شده و در حقیقت باید بگوییم کلیه شکست‌های این بنا متر و معیاری کاملاً انسانی داشته است.
رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همچنین توضیح داد: اگر امروز ما در اقصی نقاط مختلف ایران و حتی جهان شاهد بروز بلایا و حوادثی طبیعی همچون سیل و زلزله و... هستیم باید علت را در عدم توجه به عنصر مهم انسان در طراحی سازه‌ها و بناهای مختلف جست‌وجو کنیم؛ چراکه در حال حاضر محور ساخت و سازها به هیچ عنوان متناسب با خواص طبیعی و سازگار با جغرافیای ایران نیست.
این فعال حوزه میراث فرهنگی در ادامه اذعان کرد: این یک اصل حقیقت‌ناپذیر است که بلایای طبیعی در ادوار قبلی بعضاً حتی با شدت و قدرت بیشتری اتفاق می‌افتاد اما مردمان آن عصر در سلامت کامل از این حوادث عبور می‌کردند.
رحمانی با ذکر مثالی به منظور روشن کردن نتایج توجه کامل به لزوم سازگاری بناها با طبیعت در معماری گذشتگان اظهار کرد: در جریان سیل اخیر آبشارهای شوشتر به عنوان یک اثر معماری و سازه قدیمی به راحتی و البته در کمال زیبایی آب ناشی از سیل را به مکانی امن و قابل بهره‌برداری هدایت کرد، اما آیا همین اتفاق در استان کرمان نیز تکرار شد و ما شاهد هدایت آب ناشی از سیل بودیم؟
وی با بیان این مطلب که امروزه متأسفانه در اثر بروز یک بارندگی معمولی شاهد وقوع سیل ویرانگر هستیم، عنوان کرد: علت وقوع این امر نیز بی‌توجهی و عدم بهره‌برداری از دانش و تجربه گذشتگان است.
رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همچنین تأکید کرد: در گذشته معماری هر منطقه خواص و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را در طبیعت داشت؛ اما امروز اگر بنا یا سازه‌ای در استان یزد بنا می‌شود عیناً همان بنا و با همان خواص در استانی با جغرافیای کاملاً متفاوت مثل کردستان نیز احداث می‌شود؛ در حالی که معماری و حتی تزئینات ما در گذشته دارای شناسنامه‌ای خاص و مختص به هر منطقه بوده است.
این فعال حوزه میراث فرهنگی خاطر نشان کرد: برای مثال اگر در گذشته تزئیناتی در ابنیه ایجاد شده در اصفهان استفاده می‌شد، در دیگر نقاط کشور به هیچ عنوان وجود نداشت؛ برای نمونه و به عنوان مثال کوه خواجه را داریم که در برهه تاریخی حکومت اشکانیان، نقاشی ایرانی را روی کاهگل احیا می‌کرد، درحالی که در همان زمان در نقاط دیگر کشور نوعی دیگر از نقاشی رواج داشت و این موضوع در ادوار تاریخی بعد از جمله دوره اسلام نیز همواره جاری و ساری بوده است.
بی‌توجهی به ظرفیت‌های میراث فرهنگی و فناوری‌های بومی زمینه‌ساز بسیاری از بحران‌هاست