تسریع در تشخیص سرطان با حسگر ایرانی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از خبرگزاری علم و فناوری؛ توانایی تشخیص سرطان در مراحل اولیه بسیار مهم و حیاتی است. از این رو یکی از چالش های پیش روی محققان در تشخیص زودرس سرطان، یافتن روشی است که با کمک آن بتوان اکثر سرطانها را در مراحل ابتدائی تشخیص داد.

لازمه موفقیت این روش، سادگی و ارزان بودن آن می باشد. بر این اساس گروه های زیادی در مراکز معتبر علمی و دانشگاهی جهان، در حال تحقیق بر روی یافتن موادی هستند که سلولهای سرطانی از خود به درون خون و سایر مایعات بدن آزاد می نمایند. در یکی از این پژوهش ها وتلاش های صورت گرفته، محققان دانشگاه شریف روشی را با استفاده از فناوری نانو برای طراحی یک بایو سنسور می باشد که به کمک آن می توان سرطان های مهم و شایع را در مراحل ابتدایی تشخیص داد.

سرطان دومین علت مرگ و میر در جهان است و سالانه بیش از 9 میلیون نفر را به کام مرگ می کشاند. در جهان، حدود یکی از 6 مرگ و میر ناشی از سرطان است.

بیشتر مردم براین باور اشتباه تصور می کنند که سرطان یک بیماری است در حالیکه سرطان نوعی از بیماری است که با تغییر در ساختار طبیعی یک سلول به وجود می آید. بدن انسان از متشکل از میلیون‌ها سلول است که باعث ایجاد بافت‌هایی مانند ماهیچه‌ها، استخوان و پوست می‌شود. سلول‌ها به‌طور منظم و کنترل‌شده تکثیر می‌شوند که این کار منجر به رشد و ترمیم بافت‌های بدن می شود. اما رشد غیر عادی و بیش از حد سلول‌های غیرطبیعی، تومور نامیده می‌شود که می تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد.

سرطان چه عارضه ای است؟

سرطان عارضه ای است که از تکثیر غیر طبیعی سلول های بدن شروع می شود. بدن انسان از میلیون ها سلولی ساخته شده است که با یکدیگر گروه بندی شده تا بافت ها و اندام های مختلف را بسازند. ژن های داخل هر سلول به آن دستورهای لازم را صادر می‌کنند. گاهی اوقات این دستورات در یک سلول مبهم و مغشوش بوده و سلول رفتار غیر طبیعی دارد و پس از مدتی گروهی از سلول های غیر طبیعی می توانند در خون یا سیستم ایمنی گردش کرده یا تبدیل به توده یا تومور بدخیم یا سرطان شوند.

در واقع سلول های بدن در طی یک روند تنظیم یافته از بین میروند و سلول های جدید جای آنها را می‌گیرند گاهی اوقات این روند طبیعی از تنظیم خارج شده و سلول های فرسوده از بین نمی روند و تشکیل توده ای را می‌نمایند که می‌توانند تبدیل به تومور بدخیم یا سرطان شوند.

تحقیقات بیان می دارد که بعضی عوامل، شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. در طول زمان و تحت تأثیر چندین عامل، سلول های بدن سرطانی می شوند. توجه داشته باشید که سرطان مسری نیست. سرطان به دنبال ضربه یا کبودی ایجاد نمی شود. داشتن یک یا چند عامل خطر به معنی این نیست که مبتلا به سرطان خواهید شد. بیشتر افراد هرگز مبتلا نخواهند شد. بعضی افراد به عوامل خطر شناخته شده، حساس تر هستند.

سازمان جهانی بهداشت چند عامل خطر اصلی برای سرطان در نظر گرفته است. شاخص بالای توده بدنی، مصرف کم میوه و سبزیجات، عدم فعالیت بدنی، مصرف دخانیات و الکل زمینه سازهای بروز سرطان هستند. خطر ابتلا به سرطان در فرد به عوامل مختلفی از جمله سن، ژنتیک و قرار گرفتن در معرض عوامل خطر (از جمله برخی از عوامل زندگی که به طور بالقوه قابل اجتناب هستند) بستگی دارد، عوامل خطر سرطان به طور کلی در سراسر جهان مشابه است. دست یابی به روش های تشخیص سریع تر بیماری و درمانهای مبتنی بر دانش این روزها مرگ و میر ناشی از سرزان را تاحدی کم کرده، اما همچنان سرطان های مختلف سالانه قربانی می گیرند.

با تمام این اوصاف، متخصصان می‌گویند، پیشگری بهترین درمان است و همان توجه به 4 عامل خطرزای بروز سرطان تاحدی می تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

تشخیص نادرست یا دیرهنگام سرطان، بلای جان بخش قابل توجهی از بیماران شده است و هدف از انجام این پژوهش ارائه روشی ساده، حساس، دقیق و ارزان قیمت است تا بتوان فعالیت آنزیم تلومراز به عنوان نشانگر انتخابی سرطان را تعیین کرد.

از این رو محققان دانشگاه شریف با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حسگری برای تشخیص سلول‌های سرطانی در آزمایش‌های تشخیص طبی و مراکز تحقیقاتی طراحی کردند.

توسط محققان دانشگاه شریف؛

طراحی حسگر تشخیص سرطان

تشخیص نادرست یا دیرهنگام سرطان، بلای جان بخش قابل توجهی از بیماران شده است و هدف از انجام این پژوهش ارائه روشی ساده، حساس، دقیق و ارزان قیمت است تا بتوان فعالیت آنزیم تلومراز به عنوان نشانگر انتخابی سرطان را تعیین کرد.

از این رو محققان دانشگاه شریف با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حسگری برای تشخیص سلول‌های سرطانی در آزمایش‌های تشخیص طبی و مراکز تحقیقاتی طراحی کردند.

پژوهش انجام شده در قالب حمایت از یک پروژه پسا دکتری انجام و این حسگر ساخته شد. تشخیص زود هنگام سرطان اهمیت بسیاری برای بیمار دارد. در مراحل اولیه تشخیص بیماری پاسخ به درمان بهتر است و با این حسگر می‌توان در این مسیر قرار گرفت.

الهه کاظمی رحمت آبادی درباره این محصول گفت: از فناوری نانو برای تولید این بایو سنسور استفاده کردیم. استفاده برای تشخیص انواع سرطان‌ها یکی از مزیت‌های آن است. در این روش ما روی نمونه سلول افراد کار کردیم و میزان آنزیم تلومراز را اندازه گرفتیم و سطح بالای این آنزیم نشان دهنده وجود سرطان است.

روشی نوآورانه تر از گذشته

در حال حاضر تشخیص بالینی سرطان متکی بر تکنیک های تصویربرداری و یا بررسی ریخت‌شناسی سلولها (سیتولوژی) و بافتهای (هیستولوژی) مشکوک به بیماری انجام می‌شود. تکنیکهای تصویربرداری به کار رفته برای تشخیص سرطان مانند اشعه ایکس، ماموگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، آندوسکوپی و سونوگرافی حساسیت کمی دارند و توانایی آنها در تمایز قائل شدن بین ضایعات خوش خیم و بدخیم محدود است.

یک روش مفید و امیدبخش برای تشخیص زودهنگام سرطان، شناسایی و تشخیص موادی در خون و سایر سیالات بدن است که به دلیل وجود تومور در بدن ظاهر می شوند. این مواد که نشانگر نامیده می شوند می تواند پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و یا نوکلئیک اسیدهایی باشند که در اثر سرطانی شدن سلولهابه وجود می آیند.

اندازه‌گیری سطح غلظتی نشانگر در بزاق، خون، ادرار یا مدفوع تشخیص بیماری در مراحل اولیه، تخمین خطر بازگشت بیماری و همچنین پیگیری درمان را امکان‌پذیر می‌کند. ارائه روشی ساده، حساس، صحیح و دقیق برای اندازه‌گیری تشخیص بیماری از روی نشانه‌ها، از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان کمک کند.

بر اساس این گزارش، سرطان دومین دلیل مرگ و میر در سراسر جهان تا اواخر قرن گذشته شناخته شد. در سال 2004، بیش از 4 میلیون نفر در سراسر جهان در اثر ابتلا به بیماری سرطان جان خود را از دست دادند که پیش بینی می شود این رقم تا سال 2030 به 12 میلیون نفر برسد.

30 درصد از کسانی که از ابتلا به سرطان جان خود را از دست دادهاند در صورت تشخیص بیماری در مراحل اولیه شانس نجات و زنده ماندن داشتند. از آنجایی که سرطان از سلولهای بدن خود شخص نشات می گیرد که درون بافت رشد کرده و به تومور تبدیل می شوند، سیستم ایمنی بدن قادر به تشخیص آن نیست و با آن مقابله نمی کند. علاوه بر این به جهت شباهت بین بافت سرطانی و بافت سالم تشخیص و درمان این بیماری با پیچیدگی های زیادی همراه است.

در پایان...

راه حل اصلی مبارزه با سرطان، تشخیص زودرس این بیماری پیش از گسترش و یا به عبارتی رسیدن به مرحله ی بدخیم آن در بدن می باشد. برای نیل به این هدف به روشهایی نیاز است که با کمترین هزینه و دردسر برای بیمار، امکان ردیابی طیف وسیعی از انواع سرطان ها توسط این روشها میسر باشد. آزمایش جدید می تواند گام نخست را برای رسیدن به این هدف بردارد. امید است که در آینده شاهد ابداع روشهای مشابه دیگر در تشخیص زودرس سرطان باشیم.

انتهای متن /