تله تئاترها را به تلویزیون بازگردانیم

در شرایطی که سالن‌های سینما و تئاتر رونق چندانی ندارند، یکی از گزینه‌هایی که اکنون می‌تواند در تلویزیون فعال شود و تئاتر را پررنگ یک بار دیگر به صحنه تلویزیون بیاورد، تله تئاترهاست؛ ظرفیت‌های نمایشی که از گذشته به صورت محدود در تلویزیون فعال بوده و اکنون در این فرصت می‌توان به شکل گسترده در تلویزیون نمایش داد و بینندگان را در این روزهای دشوار در شرایط بهتر روحی قرار داد.

به گزارش «تابناک»؛ «تله‌تئاتر / Television play» ترکیبی از تئاتر و تلویزیون است که از دهه پنجاه میلادی در سطح جهان مرسوم شد و طی چند دهه اخیر در ایران نیز مرسوم بوده است. بسیاری از چهره‌های برجسته سینمای ایران با تله تئاترها مقابل مخاطبان قرار گرفتند و مردم آنها را با تئاترهایشان که از پنجره تلویزیون پخش شده، به خاطر دارند. علی نصیریان، خسرو شکیبایی، جمیله شیخی، مهتاب نصیرپور، احمد آقالو، بهروز بقایی، نیکی کریمی و بسیاری از چهره‌های مطرح عرصه‌های تئاتر و سینما در این تله تئاترها نقش آفرینی می‌کردند که از قضا بسیار پرمخاطب بودند.

البته تله تئاتر تفاوت مشخصی با تئاتر دارد و آن هم نظرگاه تماشاگر است. در تئاتر تماشاگر می‌تواند انتخاب کند کدام بخش از صحنه را ببیند اما در تله تئاتر تنها بخشی از صحنه مورد توجه قرار می‌گیرد و قدرت انتخاب بصری تماشاگران به ناچار محدود می‌شود. همچنین جو سالن تئاتر همچون جو سالن سینما، بخشی از تجربه تئاتر رفتن است که باعث می‌شود احساس حاصل از حضور در تئاتر به اندازه احساس حاصل از تماشای نسخه ویدیویی نباشد. علاوه بر اینها در تئاتر بر خلاف سینما به واسطه اجرای زنده، تداوم حسی ضروری است اما در تله تئاتر همچون فیلم سینمایی امکان کات و برداشت بهتر وجود دارد.

با همه این ملاحظات، با توجه به آنکه بخش وسیعی از مردم توان اقتصادی لازم برای قرار دادن تئاتر در سبد مصرف فرهنگی‌شان را ندارند و گروهی نیز اساسا با این فضا آشنا نیستند، این بستر کمک می‌کند تا گروه بزرگی از مردم تئاتر تماشا کنند. در عین حال گروهی از مردم پس از تماشای تئاتر در قالب تلویزیون، به این مدیوم علاقه مند می‌شوند و مشتری تئاتر ایران خواهند شد. این وضعیت نشان می‌دهد تئاتر و سینما در تلاقی با هم، خدمات متقابلی دارند و این خدمات متقابل در این دوران می‌تواند بیش از هر زمان باشد.

اکنون در دوران شیوع گسترده کرونا در جهان و ایران، سینما و تئاتر وضعیت مناسبی در تولید و عرضه ندارد و بسیاری از بازیگران در پروژه‌های سینمایی و در صحنه تئاتر حضور ندارند. در چند سال اخیر، پس از یک وقفه طولانی، پخش تله تئاتر از شبکه چهارم سینما از سر گرفته شد؛ اما این ظرفیت همچون گذشته بسیار محدود و در شبکه چهار به عنوان شبکه نخبگان باقی ماند، ولی واقعیت این است که اکنون با توجه به آنکه زمان و انگیزه لازم نزد بازیگران سینما و تئاتر وجود دارد، می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای پخش تئاتر توسعه یابد.

هادی مرزبان، کارگردان باسابقه تئاتر در این زمینه چنین پیشنهادی را مطرح کرده و گفته است: «بچه‌های تئاتر برای این هنر کیسه ندوخته‌اند، وگرنه وضعیت‌شان این نبود. از همین روی، امیدوارم در این شرایط، این پیشنهاد عملی شود چون به عنوان نمونه من نوعی اگر توانش را داشته باشم، می‌توانم کاری کنم شب‌هایی که تله تئاترها پخش می‌شود، خیابان‌ها خلوت شود.» و در واقع بدین ترتیب اهالی تئاتر بار دیگر حضور پررنگ‌تری در تلویزیون خواهند داشت و نمایش‌های پرمخاطبی پخش خواهد شد.

صداوسیما می‌تواند با ضبط تئاترهایی که اهالی تئاتر در سال‌های اخیر داشتند، از این تهدید کرونا یک فرصت برای جذب مخاطب بسازد و هنرمندان نیز در این بزنگاه درآمد منطقی داشته باشند. از قضا شماری از تئاترهای پرمخاطب در سال‌های اخیر ضبط شده و بعضا ویدیوهایشان نیز عرضه شده است. تلویزیون ایران می‌تواند با همین تئاترهای آماده شروع و در ادامه تئاترهای ضبطش تازه را پخش کند؛ طرحی که می‌تواند دامنه‌ای به مراتب وسیع‌تر از شبکه چهارم سیما داشته باشد.