تندیس‌فروشی به نام کیفیت؛ انحرافی خطرناک از مسیر استانداردسازی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در سال‌های اخیر، کیفیت در کشور ما از یک ارزش علمی و اخلاقی به یک ابزار تبلیغاتی و تجاری برای برخی شرکت‌ها تبدیل شده است. شاهد افزایش نگران‌کننده همایش‌ها و رویدادهایی هستیم که با عناوینی فریبنده مانند «همایش ملی کیفیت»، «جشنواره افتخار مدیریت» یا «کنگره ملی برند»، بدون هیچ مدل ارزیابی علمی و بدون پشتوانه تخصصی، صرفاً با هدف فروش تندیس، گواهی و عنوان برگزار می‌شوند.

در این میان، برخی مجریان با استفاده از القاب پرطمطراق، سالن‌های مجلل و دعوت چند چهره رسمی یا رسانه‌ای، تلاش می‌کنند تا به برنامه خود اعتبار ظاهری بدهند؛ در حالی‌که هیچ فرآیند ارزیابی، تیم ارزیاب، مدل بومی یا حتی معیار مشخصی برای انتخاب برگزیدگان وجود ندارد. تنها ملاک، پرداخت هزینه است.

نتیجه آن، شکل‌گیری پدیده‌ای است که به‌درستی باید آن را "تندیس‌فروشی" نامید؛ پدیده‌ای که نه‌تنها هیچ نسبتی با توسعه فرهنگ کیفیت ندارد، بلکه اعتماد عمومی را نسبت به جوایز معتبر ملی و فرآیندهای واقعی ارزیابی سازمان‌ها از بین می‌برد.

متأسفانه برخی مدیران نیز به‌جای تمرکز بر بهبود واقعی عملکرد، علاقه‌مند به دریافت تندیس‌های بی‌مبنای طلایی و نقره‌ای شده‌اند؛ تندیس‌هایی که در قاب عکس‌های یادگاری زیبا می‌درخشند، اما هیچ ارزشی در مسیر تعالی سازمان ندارند.

در حالی که طبق ماده (20) قانون تقویت و توسعه نظام استانداردسازی کشور، نظارت بر چنین فعالیت‌هایی و جلوگیری از ترویج عناوین گمراه‌کننده بر عهده سازمان ملی استاندارد ایران است، متأسفانه در ماه‌های اخیر شاهد گسترش فعالیت‌هایی هستیم که با نام «کیفیت» اما با هدف صرفاً تجاری برگزار می‌شوند.

به‌عنوان نمونه، برگزاری همایش‌هایی با عنوان "ملی کیفیت" توسط شرکت‌های غیرتخصصی و بدون تأیید مراجع ذی‌ربط، یا فعالیت مجموعه‌هایی مانند «باشگاه تلاشگران کیفیت» که اقدام به اهدای تندیس به افراد حقیقی می‌کنند، نه‌تنها فاقد مبنای فنی است، بلکه مصداق آشکار تحریف مفهوم کیفیت و بی‌اعتبارسازی نظام رسمی ارزیابی کشور محسوب می‌شود.

کیفیت، شأن و جایگاه علمی دارد؛ نمی‌توان آن را در قالب تندیس‌های آماده و گواهی‌های خریدنی عرضه کرد. چنین روندی در بلندمدت، به بی‌اعتمادی مدیران و بنگاه‌ها نسبت به فرآیندهای رسمی و به تضعیف اعتبار جایزه ملی کیفیت ایران منجر می‌شود که تنها جایزه رسمی و مصوب کشور است.

در مقابل این فضای انحرافی، انجمن مدیریت کیفیت ایران به‌عنوان تنها انجمن تخصصی کشور در حوزه مدیریت کیفیت، طی بیش از دو دهه فعالیت خود همواره کوشیده است تا فرهنگ واقعی کیفیت را ترویج دهد، نه بفروشد. این انجمن، هرساله مراسم روز ملی کیفیت را بدون هیچ‌گونه هزینه، اسپانسر یا تندیس‌فروشی برگزار می‌کند و هدف آن صرفاً گفت‌وگو، آموزش، تبادل تجربه و ارتقای درک ملی از مفهوم کیفیت است.

کیفیت را نمی‌فروشند؛ آن را باید شناخت، ساخت و به آن پایبند ماند.

امیر حیدری؛ دبیر انجمن مدیریت کیفیت ایران