«تهران، جشن بیکران» روایت شد / آغازی نو برای ارکستر سمفونیک

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نخستین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران از مجموعه‌های تحت پوشش بنیاد فرهنگی هنری رودکی در سال 1403 با عنوان «از دنیای نو» به رهبری منوچهر صهبائی خردادماه در تالار وحدت به روی صحنه رفت و پس از دو ماه تعطیلی رویدادهای موسیقایی به دلیل ماه‌های محرم و صفر و ایام سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یارانش، این ارکستر فصل جدید اجراهای خود را با رهبر مهمان از شهریورماه امسال آغاز کرد.

براساس گزارش ایرنا، کنسرت ارکستر سمفونیک تهران با عنوان «تهران، جشن بیکران» شامگاه چهارشنبه (28 شهریورماه) به رهبری آرش گوران به عنوان رهبر مهمان با اجرای آثاری از گئورگی سویریدوف، آرتورو مارکز، آرام خاچاطوریان و لئونارد برنستاین در تالار وحدت برگزار شد.

در این کنسرت، قطعه‌هایی کمتر اجرا شده و دشوار توسط رهبر ارکستر انتخاب شده بود. در ابتدا، پس از حضور اعضا و رهبر ارکستر در صحنه، قطعه «سوئیت طوفان برفی» (کولاک) اثر گئورگی سویریدوف در 9 قسمت؛ ترویکا، والس، بهار و پاییز، رومانس، پاستورال، مارش نظامی، مراسم وداع، طنین والس و راه زمستان اجرا شد.

گئورگی واسیلیویچ سویریدوف (16 دسامبر 1915- 6 ژانویه 1998) آهنگساز و نوازنده پیانو روس، دانش‌آموخته «کنسرواتوار سنت پیترزبورگ» و آهنگساز نئوروماتیک دوره شوروی بود. وی بیشتر به دلیل موسیقی سرودهای خود، به شدت تحت تاثیر شعارهای سنتی کلیسای ارتدکس روسیه و آثار ارکسترالش که اغلب از عناصر فرهنگ روسی بهره می‌برد، مشهور است. سویریدوف در موسیقی کُرال خود، از بافت‌های هارمونیکی غنی و متراکم استفاده کرده و از یک تونالیته دوران عاشقانه برخوردار است.

کولاک یا طوفان برفی داستان کوتاهی از الکساندر پوشکین در سال 1830 است. این داستان در فیلمی در سال 1964 به کارگردانی ولادیمیر باسوف با نام کولاک در شوروی ساخته شده است. موسیقی متن فیلم توسط گئورگی سویریدوف نوشته شده است که بعداً موسیقی متن فیلم را در یک مجموعه موسیقی به همین نام تغییر داد.

سپس ارکستر سمفونیک تهران، قطعه «رقص شماره 2» (دانسون شماره 2) اثر آرتورو مارکز آهنگساز مکزیکی را اجرا کرد، این قطعه توسط دانشگاه خودمختار ملی مکزیک ساخته و سال 1994 توسط ارکستر فیلارمونیک مکزیک به رهبری فرانچسکو ساوین رونمایی شد. زمانی که سال 2007 ارکستر جوانان سیمون بولیوار ونزوئلا این کنسرتو را در رپرتوار تورهای اروپایی و آمریکایی خود قرار دادند؛ محبوبیت جهانی پیدا کرد.

جذبه ریتمیک قطعه به خاطر استفاده از تمپوها و ضرباهنگ های متنوع حفظ شده است. این اثر، ادبیات موسیقی معاصر مکزیک بیانگر بازتاب‌های سبک رقصی با عنوان دانسون و بخش مهمی از هنر فولک منطقه ورارکوز مکزیک است.

روایت موسیقایی شهر شگفت انگیز

پس از اجرای قطعه «رقص شماره 2»، زمانی کوتاه به استراحت اختصاص داده شد و پس از زمان استراحت، ارکستر سمفونیک تهران در بخش دوم، قطعه «سوئیت ماسکراد» شامل پنج قست اثر آرام خاچاطوریان را نواخت.

آرام خاچاطوریان (6 ژوئن 1903 تفلیس 1 مه 1978 مسکو) آهنگساز کلاسیک و رهبر ارکستر ارمنی اهل گرجستان بود. فضای شرقی حاکم بر ارکستراسیون آثار او، جلوه‌ای ویژه در موسیقی خاچاطوریان ایجاد کرده که منجر به جلب توجه آهنگسازان و رهبران ارکستر بسیاری در دنیا شده است. آثار او متاثر از موسیقی فرانسه، قفقاز و روسیه جنوب شرقی است. معروف‌ترین اثر او رقص شمشیر (بخشی از باله گایانه) نام دارد که تا به حال توسط هنرمندان زیادی در سبک‌های مختلف به اجرا درآمده است. همچنین کنسرتو پیانو و کنسرتو ویلن او از مهمترین آثارش هستند.

ارکستر سمفونیک تهران پس از اجرای قطعه «رقص شماره 2»، قطعه‌های «شهر شگفت انگیز» و «مامبو» اثر لئونارد برنستاین را نواخت که این قطعه‌ها بسیار مورد استقبال و تشویق مخاطبان قرار گرفت و شور و هیجان خاصی را در تالار وحدت ایجاد کرد.

لئونارد برنستاین (25 اوت 1918 - 14 اکتبر 1990) موسیقیدان، آهنگساز، رهبر ارکستر، نویسنده، مدرس موسیقی و نوازنده پیانو اهل ایالات متحده آمریکا بود، وی نخستین رهبر ارکستر آمریکایی بود که مورد تحسین بین‌المللی قرار گرفت. برنستاین در طول دوران فعالیتش افتخارات گوناگونی شامل هفت جایزه امی، دو جایزه تونی و 16 جایزه گرمی دریافت کرد و نیز نامزد جایزه اسکار شد. در سال 1981 جایزه مرکز کندی به او داده شد.

وی آثار زیادی نوشت که از مشهورترین آنها می‌توان به نمایش‌های موزیکال داستان وست ساید، پیتر پن و شهر شگفت‌انگیز، اپرای کندید (که قطعه «بدرخش و شاد باش» از آن بسیار مشهور است)، و موسیقی فیلم در بارانداز اشاره کرد. برنستاین همچنین در احیای مدرن موسیقی گوستاو مالر نقش مهمی ایفا کرد.

پس از پایان کارگان و رپرتوار اجرا، مخاطبان ایستاده ارکستر را تشویق کردند که ارکستر نیز به عنوان قطعه بیز، «مامبو» را بار دیگر اجرا کرد.

با توجه به اینکه قطعه‌هایی کمتر اجرا شده و دشوار برای کنسرت «تهران، جشن بیکران» انتخاب شده بود، نوازندگان ارکستر توانستند اجرای قابل قبول و قابل تحسینی را به نمایش بگذارند که رضایت مخاطبان را هم به همراه داشت. هماهنگی سازها به خصوص سازهای زهی از نکات قابل توجه اجرای شب گذشته بود.

آرش گوران رهبر ارکستر مهمان ارکستر سمفونیک تهران، مدیر هنری، آهنگساز و پیانیست متولد 1353 است که نزد استادان مشهوری مانند مارک استرینگر، هوریا آندریسکو، رودیگر بُن و کریس تین فُن گِقن آموزش دیده است. گوران سابقه رهبری ارکستر فیلارمونیک ایرانیان، ارکستر جوانان «موسیقی زمان»، ارکستر ملی ایران و ارکستر «سیاوش» به سرپرستی همایون شجریان را دارد و در حال حاضر به عنوان رهبر ارکستر و مدیر هنری ارکستر فیلارمونیک تهران فعالیت می‌کند.

گوران، عنوان «تهران، جشن بیکران» که اقتباسی از کتاب «پاریس، جشن بیکران» ارنست همینگوی است را برای این اجرا انتخاب کرده است.

وی همچنین پیش از این درباره انتخاب عنوان «تهران، جشن بیکران» برای این اجرا اظهارداشت: این نامی است که با هدف نمایش پویایی و شکوه شهر تهران انتخاب شده تا بتوانیم جشنواره‌ای از صداها و احساسات را به تصویر بکشیم که همواره در بطن این شهر جریان داشته است.

رهبر مهمان ارکستر سمفونیک تهران گفت: انتخاب قطعات نیز نمایانگر گستردگی موسیقی جهانی است که در تهران با آغوش باز پذیرفته شده و به یک جشن بیکران فرهنگی تبدیل می‌شود.

گوران افزود: هر یک از این آثار، با نوای خود، یک قطعه از پازل جهانی موسیقی را تشکیل می‌دهند که در تهران به هم پیوسته‌اند و نشان‌دهنده تلفیق هنری شرق و غرب هستند و «جشن بیکران» در واقع تجسم همان بی‌پایانی است که موسیقی، هنر و فرهنگ به شهر تهران هدیه می‌کنند.

«تهران، جشن بیکران»، نخستین همکاری گوران با ارکستر سمفونیک تهران است و پیش از این وی در سال 1391، رهبری ارکستر ملی ایران را برعهده داشت. با این وجود گوران به عنوان رهبری جوان توانست همراهی قابل توجهی را میان نوازندگان ایجاد کند و این اجرا آغاز فصل تازه‌ای برای فعالیت‌های ارکستر سمفونیک تهران تلقی شود.

آنجا که هر چه هست، عشق و ایران ماست

یکی از نکات قابل توجه در اجرای کنسرت ارکستر سمفونیک تهران، یادداشت امیرعباس ستایشگر معاون آفرینش‌های بنیاد فرهنگی هنری رودکی درباره فعالیت این ارکستر در دفترچه اجرا بود که تاکنون شاهد چنین رویکردی نبودیم.

متن یادداشت ستایشگر بدین شرح است: «ارکستر سمفونیک تهران، یک نماد فرهنگی است. یک صورت تمام عیار از معنایی هنری در قامت صداها. اجرای پیش رو، تلاشی ستودنی از هماهنگی رهبر ارکستر با نوازندگانی است که محبت‌شان به یکدیگر سرازیر و مدام است. پیچیدگی رپرتوار اجرایی از یک سو و زمان‌بندی فشرده از سویی دیگر کار را برای هر کاردانی سخت می نمود اما این جمع محترم با تدبیر و مشورت شورای هنری ارکسترها، تلاش کرد تا با ضعیفی عهد نبسته باشد و توان بالای خود را در این شب‌ها به قضاوت گوش‌ها بسپارد.

امشب روی این صحنه حضور دارند تا با صدایی رسا اعلام کنند: ما را از هروله موج‌ها هراسی نیست. آمدند تا بگویند: امید و تلاش، خورشیدی فروزان در قلب خاکی تک تک هنرمندان ارکستر است. امروز، در تلاقی تصورها ایستاده‌ایم. آنجا که نگاه آیندگان به جای پُرِ ماست. آنجا که هرچه هست، عشق ماست. ایمان ماست، ایران ماست.»

همچنین در دفترچه اجرا، کیوآرکدی قرار داده شده بود که مخاطبان با اسکن آن می‌توانستند نظرها و پیشنهادهای خود را درباره اجرای کنسرت به مسئولان بنیاد رودکی اعلام کنند.

معرفی نوازندگان

پدرام فریوسفی (کنسرت مایستر)، امیر مینوسپهر، فرزاد صیدی، احسان شامی، عرفان شریف زاده، رایین نورانی، هومان جلالت، علیرضا خلج اسماعیلی، فرمهر حسن بیگلو، ملیکا زاده محمدی، هلیا محمدولی، سینا صالحی، هورام ترابی، فرید ذاکری، حسن ملکی، سارا قاسمی، درسا میناسازی، سجاد صالح آبادی (ویولن یک)، مونیکا لران، مهوش عسگری، پیمان شامی، سارا بیرامزادگان، موژان میرزایی، آرش جامع، آذین نصرتی، سارا نادری، علیرضا گلستانه، نگین سمائی، بهنام آقاجانیان، حمید خدایی، فرناز زندیه، عرفان جاویدنیا، امیرمهزیار قاسمی (ویولن دو)، کاوه تسعیری، امین زمان خان، پژمان اختیاری، آتنا زنگنه، پیمان ابوالحسنی، همایون هاشم زاده، زهرا عبداله زاده، مسعود پوربخت، جاوید پناهی، آریان زمانی، اشکان نظر، روشا گواهی (ویولا)، مجید اسماعیلی، کیانمهر کشاورز، نرگس فلاح پسند، سینا آذرآباد، علی آقاجانی، شهرزاد مجد، زهرا کتابی، هلیا پورکریمی، روژان فلاح بردبار، هامون قادری، هستی علیزاده و عرفان فیجان (ویولنسل) از نوازندگان کنسرت شب گذشته ارکستر سمفونیک تهران بودند.

همچنین مهدی کلانتری، پروانه انارکی، هادی اسماعیلی، محمدرضا جبار، آوا پویا کاشانی، کوروش ملکی، نازنین احمدی و ستاره نامور (کنترباس)، شهرام رکوعی و ماه سیما فلاحی (فلوت)، غزاله میرزا زاده (پیکولو)، آرین قیطاسی و حسام صدفی نژاد (اُبوا)، مینلی دانلیان و پگاه ولی خانی (کلارینت)، رهام ایران خواه (باس کلارینت)، علیرضا متوسلی داراب و فرشاد محمدی (فاگوت)، هومان باقی، نرگس تقی پور، روژینا صادقی، پارمیدا بهادران، امیرحسین گرگین و ریحانه رفیعی (هورن)، علی ضرابی، مهسا خطیب زاده، امیررضا صالحی، آرمان فتاحی (ترومپت)، سپهر عباسی و آرین خدایار (ترومبون)، رامین براتی (ترومبون باس)، بابک میردادیان (توبا)، محمدرضا پناهی (تیمپانی)، عرفان فرشی زاده، ماهان ببری و مهیار منتظم صدیقی (پرکاشن)، آرمان فهیمی (پیانو) و سروش عمومی (درامز) از دیگر نوازندگان این ارکستر بودند.

این برنامه، نخستین شب از اجرای کنسرت «تهران، جشن بیکران» در تالار وحدت از مجموعه‌های تحت پوشش بنیاد رودکی بود که پیشتر قرار بود 29 و 30 شهریور ساعت 21:30 در تالار وحدت برگزار شود که به دلیل استقبال مخاطبان، یک شب دیگر (28 شهریورماه) به این کنسرت اضافه شد.

ارکستر سمفونیک تهران سال 1322 توسط پرویز محمود پایه‌گذاری شد. دوران طلایی این ارکستر در سال‌های 1351 تا 1357 و به رهبری فرهاد مشکوه سپری شد، این ارکستر اکنون زیرمجموعه بنیاد فرهنگی هنری رودکی است و با رهبری دائم منوچهر صهبائی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

5757