توسعه تعاونی‌ها رمز خودکفایی محصولات راهبردی کشاورزی
تهران - ایرنا - رئیس اندیشکده دین، کشاورزی و محیط زیست دانشگاه امام صادق (ع)، تقویت و توسعه تعاونی‌ها را راهکاری محوری برای ارتقای بهره‌وری آب و خاک در بخش کشاورزی و نیز حفظ منابع برای نسل‌های آینده و تامین امنیت غذایی کشور می‌داند.
«حجت الاسلام سیدعلی حسینی» در سلسله نشست‌های «درسواره‌های تعاون» که با موضوع «نقش تعاون در خودکفایی محصولات راهبردی کشاورزی» توسط «مرکز نوآوری و توسعه تعاون ایران» برگزار شد، به مباحثی از جمله بومی‌سازی دانش کشاورزی، ساماندهی دانش آموختگان و کشاورزان در قالب تعاونی‌ها و استفاده از ظرفیت آنها برای پیاده‌سازی دانش در بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت و آبیاری پرداخت.
نیازمند دانش بومی - اسلامی در کشاورزی هستیم
حسینی در این نشست یکی از مشکلات جدی بخش کشاورزی را نوع آموزش‌های دانشگاهی دانسته ومی‌گوید: آموزش‌های دانشگاهی ما به طور عموم منحصر به ترجمه دانش‌های غربی است، در حالی که ما نیازمند دانش بومی به تناسب شرایط خاص آب و هوایی، خاک و طبیعت خود هستیم.
رئیس اندیشکده دین، کشاورزی و محیط زیست دانشگاه امام صادق (ع)، با تاکید بر اینکه مشکلات حوزه کشاورزی در کشور با دانش غربی حل نمی‌شود، می‌افزاید: باید وارد حوزه تحقیق محلی و بومی متناسب با داشته‌ها، آب و خاک و فرهنگ خود شده و با استفاده از آموزه‌های دینی و قرآنی نسبت به ارتقای این بخش اقدام کنیم. مشکلات حوزه کشاورزی در کشور با دانش غربی حل نمی‌شود، باید وارد حوزه تحقیق محلی و بومی متناسب با داشته‌ها، آب و خاک و فرهنگ خود شده و با استفاده از آموزه‌های دینی و قرآنی نسبت به ارتقای این بخش اقدام کنیموی با اشاره به آیه دوم سوره مائده «تَعَاوَنُوا عَلَی البِرِ وَالتَقوَا (با یکدیگر در نیکوکاری و تقوا همکاری کنید)» از جمله مصادیق «البِرِ» را کشاورزی دانسته و تاکید می‌کند: تعاون جایگاه بسیار گسترده‌ای در تمدن اسلامی و ایرانی به ویژه بخش کشاورزی دارد.
این کارشناس ارشد کشاورزی و محیط زیست با بیان اینکه 33 شیوه آبیاری در این حوزه شناسایی شده است، با اشاره به باران‌های رگباری و سیل‌آسا در مناطق مختلف کشور می‌افزاید: هر چند سال یکبار این بارش‌ها را داریم که در گذشته‌های دور ایرانیان قدیم به 6 روش جلوی سیل را آن هم با ابزارهای ساده‌ای چون بیل و گلنک می‌گرفتند، چنانکه برخی این آب را به مناطق شور منتقل می‌کردند.
این استاد دانشگاه افزود: این سیل بهترین خاک را با خود می‌آورد و مردم آن زمان با منحرف کردن مسیر سیل به سمت خاک‌های شور منجر به بهبود خاک برای کشت می‌شدند، کاری که جز در سایه تعاون و همکاری محقق نمی‌شد.
ضرورت تدوین و ارائه الگوی کشت متناسب با هر منطقه
وی با اشاره به بهره وری مطلوب از آب و خاک توسط اسلاف و گذشتگان ما و نیز در عهد رسول‌الله (ص) می‌افزاید: آن زمان مسئولان برای کشاورزان نسخه می‌نوشتند که چه محصولی را چگونه کشت و آبیاری کنند و با اعتمادی که میان آنها وجود داشت به خوبی هم این نسخه‌ها پیاده می‌شد و امروز هم نیاز به نسخه‌های مناسب کشت و آبیاری در هر منطقه از کشور داریم.
وی تصریح می‌کند: نسخه اصلی برای تحقق همه این موارد تقویت تعاون و تعاونی‌ها است که خود مبنای تحقق عدالت و پیشرفت مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است.
حسینی می‌افزاید: ایشان در نامگذاری «دهه پیشرفت و عدالت» به خوبی نیاز زمانه را دریافتند و امروز باید راهبرد ما قرار گیرد.
امروز نیاز به نسخه‌های مناسب کشت و آبیاری در هر منطقه از کشور را داریموی با بیان اینکه امروزه با شیوه بهره‌برداری از منابع آب و خاک ظلم فاحشی به نسل آینده می‌کنیم، ادامه می‌دهد: یکی از ابزارهای اجرا و استقرار عدالت و اصلاح در بهره برداری از منابع کشور، «تعاون» است که در پی خود عدالت و عمران را در پی دارد، چنانکه در قرآن کریم و روایات ائمه (ع) هم بر آن تاکید شده از سویی عرصه آموزشی ویژه و میدان تعلیم و تزکیه است.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت و شرایط کشور در حوزه کشاورزی می‌گوید: در شرایط کنونی با چالش‌های جدی در بخش آب، اعم از آلودگی و کمبود منابع آبی، خاک و فرسایش آن، جنگل زدایی گسترده و بیابان زایی وسیع و نیز توسعه دام و تامین علوفه آن روبرو هستیم که همه این موارد پایه امنیت غذایی است. باید تعاونی دانش‌آموختگان کشاورزی و مهندسان این حوزه که کم هم نیستند در هر شهر و بخش ایجاد، تقویت و منسجم شده و این ظرفیت گسترده به عرصه کشاورزی منتقل شودحجت‌الاسلام حسینی با تاکید براینکه این مسائل و چالش‌ها با جلسه، نشست، کتاب و سمینار حل نمی‌شود بلکه باید علم، دانش و حکمت در بحش کشاورزی حاکم شود، می‌افزاید: از این‌رو توسعه تعاون راهکاری متقن است و باید همه جهادگونه به میدان آمده تا مصرف آب و خاک بهینه و مدیریت شود، زیرا این آب و خاک برای همه نسل ها و همه عصرهاست.
رئیس اندیشکده دین، کشاورزی و محیط زیست دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اهمیت توسعه دانش در بخش کشاورزی تصریح می‌کند: باید تعاونی دانش‌آموختگان کشاورزی و مهندسان این حوزه که کم هم نیستند در هر شهر و بخش ایجاد، تقویت و منسجم شده و این ظرفیت گسترده به عرصه کشاورزی منتقل شود.
حسینی معتقد است: تشکیل تعاونی مهندسین کشاورزی، می‌تواند منشا خدمات گسترده‌ای برای مناطق روستایی و کشاورزی و نیز تامین امنیت غذایی و تقویت اقتصاد کشور شود.
وی با بیان اینکه انسان‌سازی مقدمه ساخت کشور است، می‌افزاید: در کنار آن ایجاد تشکل تعاونی قوی برای کشاورزان هم اقدامی اساسی در راستای ساماندهی بخش کشاورزی و مدیریت و حفظ منابع است زیرا کشاورزان راس این بخش هستند.
وی در وهله بعد با اشاره به مشکل آب و منابع آبی؛ توسعه کشت دیم و تغییر الگوی کشت با محوریت محصولات و درختان کم آب‌بر را در سایه جهادی همگانی و ارتقا بهره وری آب و خاک با یکپارچه سازی اراضی قابل تحقق دانست.
حجت الاسلام حسینی عنوان می‌کند: اکنون فاجعه عظیم آن است که کشاورزان به سمت کشت‌های آب‌بر رفته‌اند و بی هیچ توجه به وضعیت منطقه، آب، خاک و بارش، کشت می‌کنند، اما تعاونی مهندسان و دانش‌آموختگان بخش می‌تواند با محاسبه وضعیت آب و خاک بهترین و مناسب‌ترین کشت‌ها و شیوه‌های آبیاری را تعیین و جایگزین کرده و تولیدی عاقلانه با بهره‌وری بالای آب و خاک و نیز راندمان بیشتر شکل دهد.
وی در این میان شکل‌گیری تعاونی‌ها در حوزه تولید تا توزیع را برای ساماندهی چرخه تولید تا عرضه و صادرات کشاورزی دارای اهمیت ویژه خواند.
خرده مالکی و تفکیک اراضی از معضلات جدی بخش کشاورزی بوده و فقدان یکپارچگی اراضی منجر به افزایش مصرف آب و کاهش راندمان تولید شده استخرده مالکی و راندمان اندک آب و تولید
حجت الاسلام حسینی در ادامه خرده مالکی و تفکیک اراضی را از معضلات جدی بخش کشاورزی دانسته و می‌افزاید: نبود یکپارچگی اراضی منجر به افزایش مصرف آب و کاهش راندمان تولید شده است و با وجود طی مسیرهای مختلف در دهه‌های گذشته، این چالش همچنان به قوت خود پابرجاست. وی تنها راه حل این مساله را تشکیل و تقویت تعاونی‌ها ذکر و عنوان می‌کند: مشکل مالکیت را باید و می‌توان از این طریق حل کرد و در قالب تعاونی‌ها، اعضا به جای تکه تکه کردن آب و خاک، در سود نهایی شریک شوند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه یکپارچگی اراضی و آبیاری منجر به بهره‌وری بالای آب، خاک و ارتقای راندمان تولید می‌شود، می‌افزاید: از سویی منازعات آب و خاک را هم که از گذشته کم نبوده و نیست، از طریق همین تشکل‌ها به سهولت می‌توان حل کرد تا کار منسجم شود.
وی در عین حال تصریح می‌کند: وجود این تعاونی‌ها هیچ تضاد و تداخلی با مسئولیت‌های وزارت جهاد کشاورزی ندارد بلکه وجود تعاونی‌ها در این بخش کمک به آنهاست و مسئولان باید نسبت به این موضوع توجیه شوند.