توسعه مخازن ذخیره‌سازی گاز در اطراف شهرهای بزرگ
تهران - ایرنا- مجری طرح‌های ذخیره‌سازی گاز طبیعی درباره برنامه‌های در دست اقدام برای توسعه مخازن ذخیره‌سازی در نزدیک شهرهای بزرگ نظیر تهران و مشهد گفت: در نزدیکی تهران مخازن یورتشا و سراجه و همچنین گنبد نمکی کاشان وجود دارند که می‌توانند در زمان اوج مصرف مورد استفاده قرار گیرند.
به گزارش ایرنا از شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، «محمد زمان جوکار» درباره اقدام‌های انجام شده برای شهر مشهد توضیح داد: برای شهر مشهد میدان خانگیران مخزن شوریجه - D در فاز یک 2/25 میلیارد متر مکعب ظرفیت ذخیره‌سازی ایجاد شد که در فاز دوم این ظرفیت دوبرابر شده و به 4/5 میلیاردمتر مکعب افزایش می یابد. همچنین توان تولید روزانه در واحد پالایشگاهی 20 میلیون‌مترمکعب بود که با اجرای فاز دوم به 40 میلیون متر مکعب در روز می رسد که برای شمال شرق کشور بسیار مفید است.
وی درباره 7 میدان ذخیره سازی در دست اقدام و مختصات جغرافیایی‌شان توضیح داد: این 7 طرح شامل طرح توسعه مخزن سراجه در استان قم، طرح توسعه مخزن شوریجه میدان خانگیران در استان خراسان رضوی، گنبد نمکی نصرآباد کاشان، مخزن آبی یورتشا ورامین، میدان بانکول در استان ایلام، میدان گازی مختار در استان کهگیلویه و بویراحمد و میدان گازی قزل تپه در استان گلستان است.
مجری طرح‌های ذخیره‌سازی گاز طبیعی درباره ویژگی خاص میادین ذخیره‌سازی توضیح داد: از هفت میدانی که هم‌اکنون در دست است، دو میدان هیدروکربوری تخلیه شده است (شوریجه و سراجه) که قبلا گازدار بوده و پس از تخلیه تبدیل به مخزن ذخیره سازی شده است. فاز یک این میادین قبلا انجام شده و اکنون فاز دوم آنها در دست اقدام است. اما احداث مخزن در گنبد نمکی کاشان برای اولین بار در صنعت نفت و گاز انجام می‌شود.
جوکار درباره توسعه میدان سراجه گفت: فاز اول سراجه اکنون در حال بهره‌برداری است و حدود 1 میلیارد متر مکعب ظرفیت ذخیره‌سازی سالانه و 10 میلیون‌مترمکعب توان برداشت روزانه در این میدان داریم. با اجرای فاز توسعه، ظرفیت ذخیره سازی به 1/5 میلیارد متر مکعب و ظرفیت برداشت روزانه به 15 میلیون متر مکعب می رسد.
وی درباره گنبد نمکی کاشان، ویژگی‌ها و مزیت‌های آن گفت: ما با انجام آزمایش‌های زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری توانستیم گنبد نمکی را در عمق 400 متری زمین شناسایی و ابعاد آن را مشخص کنیم. یک چاه در این گنبد حفاری شد و ضمن انجام نمونه‌برداری از آن، آزمایش‌های مورد نظر انجام شد. خلوص گنبد نمکی و استحکام آن محاسبه شده و مشاور مربوطه که تجربه خوبی در این زمینه دارد مستعد بودن این مخزن را برای انجام عملیات ذخیره‌سازی تایید کرده است.
جوکار ادامه داد: ویژگی گنبدهای نمکی این است که ما با آب‌شویی (تزریق آب و برگشت آب،) در دل گنبد نمکی، حفره‌های بسیار بزرگی به ظرفیت 300 هزار مترمکعب ایجاد می کنیم که این حفره‌ها تا 200 بار تحمل فشار دارند و می‌توان حدود 60 تا70 میلیون مترمکعب گاز را در این ساختار ذخیره کرد.
مجری طرح‌های ذخیره‌سازی با بیان این‌که چنین عملیات پیچیده‌ای برای اولین‌بار در ایران انجام می‌شود و این موضوع بسیار ارزشمند است، یادآور شد: تفاوت ذخیره‌سازی در گنبدهای نمکی با مخازن هیدروکربوری این است که این نوع ساختار همانند مخازن گازی محدودیتی در برداشت (به دلیل پیشگیری از آسیب احتمالی به مخزن) ندارند، از این رو در زمان اوج مصرف در فصل سرما می‌توانیم به‌میزان بسیار زیاد از این نوع مخازن برداشت کنیم.
وی درباره ذخیره‌سازی در یک مخزن آبی که برای اولین‌بار در مخزن یورتشا در شهر ورامین در نزدیکی تهران انجام می‌شود، توضیح داد: مخازن آبی نیز ساختاری مشابه مخازن هیدروکربوری دارند با این تفاوت که به‌جای گاز در آن آب وجود دارد. روش کار به این شکل است که ابتدا حجم زیادی از آب تخلیه می‌شود و سپس با تزریق گاز، آب مخزن به عقب رانده می شود تا فضای ذخیره‌سازی برای گاز ایجاد شود.