توقیف کشتی های یونانی توسط سپاه؛ «تنش زا» یا «امنیت آفرین»؟

عصر ایران - چندی پیش، گارد دریایی یونان نفتکش "پگاس" را که حامل نفت ایران بود، در کنار جزیره ائوبویا توقیف کرد و تحویل آمریکا داد. کشتی حامل 115 هزار تن نفت خام (نزدیک به یک میلیون بشکه) بود.

دو روز قبل هم بی بی سی گزارش داد که نفت ایران از این کشتی تخلیه شده و به کشتی دیگری به نام «آیس انرژی» منتقل شده و این نفتکش قرار است به زودی به سوی آمریکا حرکت کند.

نفتکش پگاس

اینک خبر می رسد که نیروی دریایی سپاه، دو نفتکش یونانی را در آب های خلیج فارس توقیف و به سواحل ایران منتقل کرده است.

این که کشوری نفتکش حامل نفت ایران را توقیف کند، بعد به آمریکایی ها بگوید نفت ایران را گرفتیم بیایید ببرید و سپس آمریکایی ها یک میلیون بشکه نفت ایران را بار کشتی دیگری کنند به کشورشان ببرند، دزدی آشکاری بود که باید بدان پاسخ داده می شد.

نمی شود که آمریکا و اروپا تحریم هایی را حتی بدون مجوز شورای امنیتی که خودشان عضوش هستند تصویب کنند و بر اساس تصمیم داخلی کشورهایشان، اموال ما را تحت عنوان بلاوجه نقض تحریم ها توقیف کنند و بی پاسخ هم بمانند.

نفتکش یونانی دلتا

متاسفانه در دنیای جنگل وار کنونی، ساز و کار حقوقی و دارای ضمانت اجرایی برای احقاق حق وجود ندارد و هر کشوری باید خود را قدرتمند کند و مراقب خویش باشد و الا هیچ تضمینی برای امنیت اش وجود نخواهد داشت.

نمونه بارزش که هم اکنون جلوی دیدگان جهانیان قرار دارد، ماجرای اوکراین است که برغم تصمین های امنیتی روسیه و آمریکا، هم اکنون زیر پوتین های سربازان روسی قرار دارد و بخش بزرگی از خاکش اشغال شده است.

توماس هابز، فیلسوف سیاسی قرن 16 میلادی جمله معروفی دارد که می گوید"انسان گرگ انسان است" (اصل جمله متعلق به نمایشنامه آسیناریای پلوتس است)؛ اینک همان جمله را می توان در سطح کشورها به کار برد و به تلخی گفت که برغم تلاش های مصلحان دنیا برای ساختن جهانی مبتنی بر همزیستی و حفظ حقوق متقابل، "کشورها گرگ همدیگر شده اند" و حتی نزدیک ترین متحدان نیز اگر بتوانند، در عین لبخندهای دیپلماتیک، از هیچ اقدامی علیه هم فروگذار نمی کنند.

همین چند وقت پیش بود که فاش شد دانمارک و آمریکا با همکاری هم، تلفن های مقامات آلمان، فرانسه، سوئد و نروژ را به طور غیر قانونی شنود می کردند و در پرونده ای دیگر آلمان یک جاسوس آمریکایی را که اطلاعات نظامی آلمان را می دزدید، دستگیر کرد. این در حالی است که همه این کشورها، متحدان استراتژیک یکدیگر به شمار می روند.

در ماجرای ربودن نفت ایران در سواحل یونان نیز دو راه پیش روی ایران بود. اول این که به اقدامات دیپلماتیکی مانند محکوم کردن این دزدی دریایی و احضار سفیر یونان و دادن گزارش به شورای امنیت (که آمریکا عضو دائم اش هست) بسنده کند. راه دوم این بود که مقابله به مثل کند؛ قانون قدیمی و جهانی "چشم در مقابل چشم" هنوز کار می کند و می توان به جای چشم از کشتی هم استفاده کرد.

راه اول این پیام را به جهان می داد که ایران در حفظ منافع خود صرفاً مبتنی بر موضع گیری سیاسی عمل می کند و لذا اگر باز هم خواستید می توانید اموال ایران را در جای جای دنیا توقیف کنید و حداکثر هزینه ای که متحمل می شوید زحمت رفتن سفیرتان در تهران به وزارت خارجه جهت دریافت اعتراض است و بس؛ که البته می صرفد.

اما راه دوم می گوید اگر هزینه ایجاد کنید، متحمل هزینه برابر یا حتی مضاعف می شوید؛ بنابراین بهتر است گرگ بودن تان را متوجه ما نکنید. از این رو، اقدام سپاه در توقیف نفتکش های کشوری که نفتکش ما را توقیف کرد، امنیت آفرین است چرا که احتمال اقدامات مشابه را در آینده کاهش می دهد. در دنیای امروز، نمی توان با توجیهاتی مانند این که اگر مقابله به مثل بکنیم، تنش بالا می رود، نقش گوسفند قربانی را بازی کرد. کسی به گوسفندی که آماده ذبح است، ترحم نخواهد کرد. برعکس، مقابله به مثل، هر چند در همان مقطع می تواند موقتاً سطح منازعه را بالا ببرد ولی چون پیام قدرت دارد و هزینه بازی را برای طرف قابل بالا می برد، در دراز مدت، تنش زداست و امنیت زا.