ثبت 260 هزار مورد حیوان‌گزیدگی در سال گذشته / فوت 16 نفر به علت ابتلا به هاری

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ بهزاد امیری، در نشست خبری به مناسبت هفته ملی بیماری‌های زئونوز (بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان) بیان کرد: ششم جولای مصادف با 15 تیرماه روز جهانی بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان نام‌گذاری شده و علت نام‌گذاری این روز، به اقدامات دانشمند فرانسوی لویی پاستور در این رابطه بازمی‌گردد که اولین بار توانست واکسن هاری را به طور موفق در سال 1885 کشف کند. تا پیش از آن هر فردی که توسط حیوان هار گزیده می شد، محکوم به مرگ بود تا اینکه این واکسن کشف شد.

وی درباره اهمیت بیماری‌های زئونوز گفت: بیماری‌های زئونوز، بیماری‌های عفونی قابل انتقال بین انسان و حیوان هستند که عوامل باکتریایی، قارچی، انگلی و ویروسی می‌تواند عامل این بیماری‌ها باشد.

شناسایی 200 بیماری زئونوز در جهان

رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت افزود: حداقل 200 بیماری زئونوز (بیماری مشترک بین انسان و حیوانات) در جهان شناسایی شده است که 61 درصد بیماری های عفونی جهان و 75 درصد بیماری‌های بازپدید و نوپدید از این بیماری های هستند‌. از هر 5 بیماری عفونی جدیدی که شناسایی می شوند، 3 مورد منشا زئونوز دارند و 80 درصد عوامل بیولوژیکی که برای سلاح‌های بیوتروریستی استفاده می‌شود منشا زئونوز دارند. مخازن و ناقلین متعددی می‌تواند سبب بروز بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات شود که توانایی ایجاد همه گیری‌های گسترده مانند همه‌گیری کووید19 را دارند.

امیری خاطرنشان کرد: برخی بیماری‌ها در صورت ابتلا، مرگ 100 درصدی دارد مانند هاری؛ اگر هاری در فردی بروز کند درمانی ندارد و او جانش را از دست می‌دهد. مشکل بعدی لطمات اقتصادی این بیماری‌ها بر صنایع به ویژه صنایع دامی است. بیماری تب مالت می‌تواند در تولید گوشت و فرآورده لبنی تاثیر منفی داشته باشد و این در حالی است که برخی از این بیماری‌ها مانند تب کریمه کنگو هنوز واکسنی ندارند.

وی ضمن تاکید بر لزوم اطلاع‌رسانی درخصوص بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات تصریح کرد: از چند سال قبل اصطلاح «سلامت یکپارچه» به عنوان یک رویکرد در بحث کنترل و پیشگیری زئونوز مطرح شده است به شکلی که در این رابطه همکاری مشترکی بین سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی سلامت حیوانات و سازمان‌های کنترل‌کننده بیماری ایجاد شد و مرکزی را در زمینه رصد و شناسایی بیماری‌های تهدیدکننده سلامت عمومی تشکیل دادند. کنترل بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات زمانی امکان‌پذیر است که هماهنگی کامل بین سلامت انسان، محیط زیست، دام ها و حیوانات حیات وحش شکل گیرد. سلامت انسان در گرو سلامت حیوانات اهلی و وحشی و محیط زیست است و در این راستا باید اقدامات پیشگیری را به شکل یکپارچه انجام دهیم.

امیری درباره بیماری های شایع قابل انتقال بین انسان و حیوان در ایران که در پوشش نظام مراقبت قرار دارند، بیان کرد: یکی از معضلات ما بیماری هاری و حیوان‌گزیدگی است. هر ساله با افزایش موارد حیوان‌گزیدگی در کشور مواجه هستیم. در سال گذشته بالغ بر 260 هزار مورد حیوان‌گزیدگی در کشور ثبت شده که عمده گزیدگی‌ها توسط سگ های بدون صاحب بوده است.

فعالیت 700 مرکز درمان و پیشگیری از بیماری هاری در کشور

وی ادامه داد: نگرانی ما در این رابطه دلایل متعددی دارد، گاهی جراحت به حدی شدید است که شدت جراحت و خونریزی سبب مرگ شده است. هاری یک بیماری ویروسی است که از طریق بزاق آلوده حیوان هار هنگام گزش سبب درگیری سیستم اعصاب مرکزی انسان می‌شود و اگر درگیری ایجاد شود، بیماری هاری مستقر شده و دیگر فرد درگیر بیماری محکوم به مرگ است‌. بالغ بر 700 مرکز درمان و پیشگیری از بیماری هاری در کشور ایجاد کرده‌ایم که خدمات شبانه‌روزی دارند. شست‌و‌شو و ضدعفونی کردن زخم، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری از خدمات این مراکز است.

فوت 16 نفر در سال گذشته به علت ابتلا به هاری

امیری تاکید کرد: اگر کسی که توسط حیوان هار دچار گزش شده باشد، به موقع به مرکز درمانی مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرد، در 99 درصد موارد از بروز بیماری هاری در او پیشگیری می‌شود. مشکل ما این است که تعدادی از افراد دچار حیوان‌گزیدگی به علت عدم توجه به این امر یا به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند یا دیر مراجعه می‌کنند و یا تعداد دفعات مناسب برای دریافت واکسن (3 نوبت) را رعایت نمی‌کنند و دچار بیماری هاری می‌شوند. سال قبل 16 نفر در ایران به علت ابتلا به هاری فوت کردند که عمده آنها برای دریافت خدمات به ما مراجعه نکرده بودند.

رئیس گروه مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت افزود: کلیه خدماتی که در واحدهای ما ارائه می شود، رایگان است، علی‌رغم اینکه این خدمات گران است؛ به عنوان مثال، به ازای هر ویال واکسن هاری بین 5 تا 7 یورو هزینه می شود و به ازای هر ویال سرم ضدهاری 56 یورو هزینه می‌شود. کل خدمات در این رابطه رایگان است و در ارائه خدمات، تفاوتی بین ایرانیان و اتباع مجاز یا غیرمجاز قائل نمی‌شویم.

وی گفت: تقاضا داریم مردم در صورت حیوان‌گزیدگی حتما به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. ما موظف به ارائه خدمت به همه هستیم. در بحث هاری تاکید ما تزریق سه دوره واکسن مربوطه است و توصیه می‌کنیم اصلا زمان تزریق واکسن را به تعویق نیندازند.

امیری درخصوص بیماری تب مالت تصریح کرد: در سال گذشته 20 هزار و 490 مورد بیماری تب مالت در کشور شناسایی کردیم. این بیماری انتقال انسان به انسان ندارد و یا بسیار نادر است و اگر بتوانیم تب مالت را در حیوان کنترل کنیم در انسان هم پدیدار نمی‌شود. 99 درصد انتقال بیماری از دام آلوده به انسان است که راه شایع انتقال آن مصرف فرآورده‌های لبنی است. همچنین تماس با ترشحات آلوده دام هنگام ذبح و راه سوم نیز از طریق تنفس افشانه‌های ترشحات آلوده است.

رئیس گروه مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در ادامه بیان کرد: بیماری مهم بعدی در ایران، سالک است. سال قبل 16 هزار و 307 مورد مبتلا به سالک در ایران شناسایی کردیم. سالک بیماری انگلی است که از طریق گزش پشه خاکی رخ می دهد. در سالک نوع روستایی که مخزن جوندگان صحرایی هستند، پشه ماده هنگام خون خواری انگل را به خود منتقل کرده و اگر انسانی را مورد گزش قرار دهد در آن محل گزش انگل وارد بدن انسان می شود که ایجاد زخم مزمن می‌کند. در 19 استان کشور این بیماری بومی است و کنترل دشواری دارد، زیرا میزبان آن در طبیعت زیاد است. خصوصا در استان هایی با شیوع بالا مثل اصفهان، خراسان و گلستان.

وی افزود: درمورد بیماری "کیست هیداتیو" سال قبل 413 مورد شناسایی شده است. البته اعتقاد داریم احتمالا موارد بیش از این بوده است، زیرا یا بیمار علائم خاصی نداشته و یا به ما مراجعه نکرده است. در زمینه بیماری تب شالیکاران در سال قبل 251 مورد ثبت و شناسایی کردیم. درمورد بیماری سیاه زخم نیز 107 مورد ثبت و شناسایی شده است.

امیری درباره عقرب‌زدگی و مارزدگی نیز گفت: این موارد شامل زئونوز نیستند، این بیماری ها هم توسط اداره ما رصد و بررسی می‌شوند. سال قبل 42 هزار و 365 عقرب‌گزیدگی و 8 فوت و 6248 مورد مارگزیدگی و 9 فوتی ناشی از آن در کشور داشته‌ایم. اکنون در موسسه سرم و واکسن‌سازی رازی سرم‌های مختص عقرب‌زدگی و مارزدگی تولید می‌شود و ایران در این زمینه در منطقه افتخارآفرین است. خدمات این بخش هم رایگان ارائه می شود.

رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: بیماری های زئونوز از چند طریق به انسان منتقل می‌شود. انتقال از طریق تماس مستقیم با حیوان آلوده، از طریق خوردن و آشامیدن مواد غذایی یا نوشیدنی‌هایی است که توسط عوامل بیماری زا آلوده شده‌اند، انتقال از طریق یک واسط یا پشه مانند سالک و راه دیگر، انتقال تنفسی است. در بحث پیشگیری باید دانست که تمام راه های انتقال بیماری را تحت کنترل قرار دهیم‌. کودکان زیر 5 سال، سالمندان، مادران باردار و مبتلایان به ضعف سیستم ایمنی می‌تواند به شدت در برابر این بیماری‌ها حساس باشند.

شناسایی 45 مورد ابتلا به تب کریمه کنگو در سال جاری

وی با بیان اینکه عوامل بیماری زا یا در دام ایجاد علائم نکرده یا علائم بالینی آشکار ندارد به همین دلیل مردم استنباط می‌کنند اگر دام بیمار علائم نداشته باشد پس حتما سالم است، درباره تب کریمه کنگو گفت: در منطقه ما تب کریمه کنگو شایع است، این بیماری ویروسی است که امسال شاهد افزایش آمار ابتلا به آن هستیم‌. امسال تا اول خرداد 222 مورد ابتلا به تب کریمه کنگو در عراق گزارش شده است. در ایران هم علی‌رغم اینکه سال قبل 13 ابتلا و یک فوتی ناشی از این بیماری داشتیم، امسال تاکنون 45 مورد ابتلا به تب کریمه کنگو گزارش شده است و 3 نفر نیز جان باختند.

تاکید بر تهیه دام از مراکز مورد تایید سازمان دامپزشکی

رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به فرارسیدن عید قربان، ضمن تاکید بر تهیه دام از مراکز مورد تایید سازمان دامپزشکی گفت: دام همچنین باید به صورت بهداشتی ذبح شود. توصیه ما این است که دام را در همان مراکز ذبح کنند تا در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری در دام، به کارشناسان سازمان دامپزشکی که در مراکز حضور دارند، اطلاع داده شود. مردم از خرید دام از مراکز غیر معتبر و جاده و کنار خیابان‌ها خودداری کنند، زیرا تحت نظارت سازمان دامپزشکی نیستند؛ گوشت دام حتما به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری شده و بعد مصرف شود. گوشت دام باید به صورت کامل مغز پخت شود.