جامعه مدنی در برابر تحریم‌ها چه وظیفه‌ای دارد؟ | اثر تحریم ها بر زنان و کودکان
اقتصادنیوز: با فعال شدن مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، پیامدهای مخرب یادشده می‌توانند به جامعه ایران نیز ضربات کاری وارد کنند.
به گزارش اقتصادنیوز، «چرا تحریم‌های سازمان ملل عواقب شدیدتری از تحریم‌های آمریکا دارند؟» این سوالی است که هفته نامه تجارت فردا در شماره جدید خود به آن پرداخته است.
در همین رابطه، محمد طاهری، سردبیر هفته نامه تجارت فردا در سرمقاله این شماره نوشته است؛
تحریم‌ها، به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی، اغلب به اهداف اصلی خود نمی‌رسند اما به شکلی غیرانسانی حقوق اساسی افراد را نقض می‌کنند، سلامت عمومی را به خطر می‌اندازند و شمار زیادی از انسان‌ها را از هستی ساقط می‌کنند.
خبر مرتبط نئولیبرالیسم چگونه به «ناسزایِ سیاسی» در ایران تبدیل شد؟ | شکاف عمیق میان دو دیدگاه در تحلیل مشکلات اقتصادی ایراناقتصادنیوز: اهالی نقد و نظر معتقدند که ابرچالش‌های اقتصاد ایران و بسیاری از مشکلات کنونی کشور، عمدتاً ریشه در ساختار معیوب سیاسی و نظام حکمرانی اقتصادی دارد.
پژوهش‌های متعدد اقتصاددانان نشان می‌دهد که تحریم‌ها باعث کمبود شدید دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه می‌شوند که به‌طور مستقیم سلامت افراد را تحت تأثیر قرار داده و نرخ مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهند. تحریم‌ها همچنین می‌توانند مرگ‌ومیر کودکان را به دلیل دسترسی نداشتن خانواده‌ها به داروهای ضروری، تا 30 درصد افزایش دهند. تحریم‌ها زنجیره تأمین پزشکی را مختل می‌کنند، قیمت‌ها را افزایش می‌دهند و دسترسی گروه‌های آسیب‌پذیر را به مراقبت‌های بهداشتی دشوارتر می‌کنند و به نابرابری دامن می‌زنند.
اخیرا چهار پژوهشگر ایرانی - حانیه سادات سجادی و سید رضا مجدزاده از دانشگاه تهران، مازیار مرادی از دانشگاه علوم پزشکی ایران و محمدرضا فرزانگان از دانشگاه فیلیپس ماربورگ آلمان - در مطالعه‌ای نشان داده‌اند که تحریم‌ها به افزایش مرگ‌ومیر، کمبود دارو و اختلال در زنجیره تأمین پزشکی منجر می‌شوند. آن‌ها تأکید می‌کنند که تحریم‌ها می‌توانند مرگ‌ومیر کودکان را به دلیل کمبود داروهای ضروری تا 30 درصد افزایش دهند.
در مقاله‌ای دیگر، رودریگز و همکاران در پژوهشی با عنوان «اثرات تحریم‌های بین‌المللی بر مرگ‌ومیر ناشی از سن»، شواهدی ارائه کرده‌اند که تحریم‌ها مستقیماً با افزایش مرگ‌ومیر در گروه‌های سنی خاص مرتبط هستند. این مطالعه نشان می‌دهد که تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده مرگ‌ومیر کودکان زیر 5 سال را تا 8.4 درصد و افراد 60 تا 80 ساله را تا 2.4 درصد افزایش می‌دهد. بر اساس این پژوهش، تحریم‌ها هر سال جان بیش از نیم میلیون انسان را می‌گیرند که افزون بر نیمی از آن‌ها، کودکان زیر 5 سال هستند. افراد مسن‌تر نیز به دلیل دشواری دسترسی به داروهای مزمن، مانند داروهای قلبی - عروقی یا درمان سرطان، آسیب زیادی می‌بینند. این داده‌ها که از سال‌های 1970 تا 2021 جمع‌آوری‌شده‌اند، ثابت می‌کنند که اثرات تحریم‌ها با طولانی شدن مدت آن‌ها تا دو برابر تشدید می‌شود.
برخی ارزیابی‌ها حاکی از آن است که تحریم‌های سازمان ملل نسبت به تحریم‌های ایالات متحده، آثار منفی شدیدتری دارند. گاتمن و همکاران در مقاله «تحریم تا سرحد مرگ» تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر امید به زندگی و شکاف جنسیتی آن را بررسی کرده‌اند. آن‌ها نتیجه می‌گیرند که یک دوره متوسط تحریم‌های سازمان ملل می‌تواند امید به زندگی را حدود یک سال و چهار ماه کاهش دهد، در حالی که تحریم‌های ایالات متحده تأثیر کمتری دارند، اما همچنان غیرانسانی و ناقض حقوق بشر هستند. این پژوهش، بر اساس داده‌های بیش از 100 کشور، نشان می‌دهد که تحریم‌ها به‌ویژه بر زنان، که اغلب مسئولیت مراقبت از خانواده را بر عهده دارند، تأثیر بیشتری می‌گذارند. تحریم‌های سازمان ملل همچنین به دلیل گستردگی بیشتر، عوارض جانبی شدیدتری مانند افزایش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان به دلیل اختلال در خدمات زایمان و مراقبت‌های پس از زایمان ایجاد می‌کنند.
جامعه جهانی اغلب به کشورهای تحت تحریم توصیه می‌کند که با اصلاحات داخلی بر بحران‌ها غلبه کنند، اما اقتصاددانان استدلال می‌کنند که این رویکرد اساساً نادرست است، زیرا بار مسئولیت را از کشورهای تحریم‌کننده به قربانیان منتقل می‌کند. آن‌ها تأکید دارند که انتظار تاب‌آوری از کشورهایی با سیستم‌های بهداشتی شکننده در برابر بحران‌های تحمیل‌شده توسط قدرت‌های خارجی، غیرواقعی و ناعادلانه است. این دیدگاه نه تنها مسئولیت حقوقی و اخلاقی کشورهای تحریم‌کننده را نادیده می‌گیرد، بلکه آسیب‌های انسانی ناشی از تحریم‌ها را کم‌اهمیت جلوه می‌دهد. در واقع، تحریم‌ها نه تنها تاب‌آوری ملی را به چالش می‌کشند، بلکه مسئولیت اخلاقی و حقوقی بین‌المللی را نیز زیر سؤال می‌برند. در این میان سوال مهم این است که جامعه مدنی ایران در برابر تحریم‌های ظالمانه چه وظیفه‌ای دارد؟
با فعال شدن مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، پیامدهای مخرب یادشده می‌توانند به جامعه ایران نیز ضربات کاری وارد کنند. در این شرایط، جامعه مدنی و به طور مشخص، ایرانیان خارج از کشور باید با آگاهی‌بخشی درباره آثار زیان‌بار تحریم‌ها، نقش مهمی در جلب توجه افکار عمومی جهان به این سیاست ضد بشری ایفا کنند. این تصور که تشدید تحریم‌ها ساختار سیاسی کشور تحریم‌شده را تضعیف می‌کند، نادرست است و هرگونه حمایت یا تشویق کشورهای تحریم‌کننده به ادامه این سیاست، به زیان آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه تمام می‌شود.
همچنین بخوانید- نئولیبرالیسم چگونه به «ناسزایِ سیاسی» در ایران تبدیل شد؟ | شکاف عمیق میان دو دیدگاه در تحلیل مشکلات اقتصادی ایران
- راهکارهای بی‌اثر کردن تحریم‌های اقتصادی
- مکانیسم ماشه چگونه کاسبان تحریم را فعال می‌کند؟ | دلارهای نفتی از طریق افراد ذی نفوذ جابجا می شود
- آیا عمر سیاسی مسعود پزشکیان به پایان رسیده است؟ | رئیس جمهور در دو راهی شفافیت یا سکوت
