جانفشانی‌های فراجا در دفاع مقدس؛ از مرزبانی تا تأمین امنیت
در هشت سال دفاع مقدس، نیروهای فراجا با جانفشانی در مرزها و تأمین امنیت داخلی، حضوری مؤثر در پشتیبانی از جبهه‌ها و حفظ نظم شهرها داشتند. از مرزبانی تا مقابله با تهدیدات داخلی؛ فراجا همواره به عنوان ستون امنیت کشور در کنار نیروهای مسلح ایستاد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در دوران دفاع مقدس، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) به شکل کنونی وجود نداشت و این فرماندهی از سه نهاد عمده تشکیل می‌شد؛ ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، شهربانی کل کشور و کمیته‌های انقلاب اسلامی. این سه نهاد، هر کدام به شکلی مستقل در امور امنیتی و دفاعی شرکت داشتند و پس از پایان جنگ تحمیلی، در سال 1370 با یکدیگر ادغام شدند و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که امروزه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی است؛ شکل گرفت.
نقش ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران در دفاع مقدس
ژاندارمری مسئولیت حفظ امنیت مرزها و مناطق روستایی و دورافتاده کشور را بر عهده داشت. در طول جنگ تحمیلی، وظیفه اصلی ژاندارمری شامل حفظ و کنترل امنیت مرزهای کشور در برابر تهاجمات ارتش بعث عراق، پشتیبانی از نیروهای نظامی (ژاندارمری به‌طور مستقیم به ارتش و سپاه کمک‌های لجستیکی و اطلاعاتی ارائه می‌کرد.) و حضور در عملیات‌های نظامی بود. در دوران دفاع مقدس و در جریان این فعالیت‌ها، تعداد زیادی از نیروهای ژاندارمری به شهادت رسیدند.
نقش شهربانی کل کشور
شهربانی وظیفه تأمین امنیت داخلی و حفظ نظم در شهرها و مناطق مختلف کشور را برعهده داشت. در دوران جنگ، وظایف شهربانی بیشتر شامل مقابله با نفوذ دشمنان داخلی از جمله مقابله با جاسوسان و خرابکارانی که قصد ضربه زدن به امنیت داخلی کشور را داشتند و کنترل نظم عمومی و مقابله با ناآرامی‌ها بود؛ شهربانی به ویژه در شهرهای مرزی که تحت حملات هوایی و موشکی عراق قرار داشتند، تلاش کرد تا نظم عمومی حفظ شود و مردم به آرامش دست یابند.
نقش کمیته‌های انقلاب اسلامی
کمیته‌های انقلاب اسلامی که پس از انقلاب برای حفظ نظم و امنیت در کشور تشکیل شده بودند، نقش مهمی در دوران جنگ ایفا کردند؛ از جمله این نقش‌ها می‌توان به مقابله با خرابکاران و ستون پنجم دشمن (کمیته‌ها به شناسایی و دستگیری عوامل نفوذی و خرابکاران داخلی پرداختند)، تأمین امنیت شهرها و روستاها (کمیته‌ها در تأمین امنیت مناطق شهری و روستایی و جلوگیری از وقوع ناآرامی‌ها نقش برجسته‌ای داشتند) و پشتیبانی از نیروهای مردمی و بسیج کمیته‌ها به سازماندهی نیروهای مردمی کمک کردند و در اعزام نیروها به جبهه‌ها نقشی فعال داشتند.
ادغام نیروهای انتظامی و تشکیل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) سابق
پس از پایان جنگ، به منظور افزایش کارایی و هماهنگی بیشتر در حوزه امنیتی کشور، در سال 1370 سه نهاد ژاندارمری، شهربانی و کمیته‌های انقلاب اسلامی در یکدیگر ادغام شدند و ناجا تشکیل شد. این نیروی واحد به شکلی منسجم‌تر به وظایف امنیتی و انتظامی در کشور پرداخت و تجارب به‌دست‌آمده از دوران دفاع مقدس را در ساختار جدید خود به کار گرفت.
شهدای ناجا در دوران دفاع مقدس
در طول هشت سال جنگ تحمیلی، تعداد زیادی از نیروهای ژاندارمری، شهربانی و کمیته‌های انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند. این شهدا در بخش‌های مختلف اعم از مرزبانی، محافظت از شهرها و روستاها، عملیات‌های اطلاعاتی و شناسایی و همچنین همکاری مستقیم با ارتش و سپاه در جبهه‌های جنگ به شهادت رسیدند.
چرا جنگ 8 ساله ایران و عراق به دوران دفاع مقدس تبدیل شد؟در زیر به نام برخی از شهدای برجسته ناجا که در دوران دفاع مقدس به شهادت رسیدند، اشاره می‌شود:
شهید تیمور محمدی: از شهدای ژاندارمری که در مناطق مرزی در اثر حملات دشمن به شهادت رسید.
شهید علی‌اصغر گنجی‌زاده: از نیروهای شهربانی که در حفاظت از نظم شهری در یکی از بمباران‌های هوایی دشمن به شهادت رسید.
شهید محمد منتظری: از نیروهای کمیته انقلاب اسلامی که در عملیات شناسایی عوامل نفوذی دشمن به شهادت رسید.
شهید محمدحسن راد: از شهدای کمیته‌های انقلاب اسلامی که در جریان یکی از حملات موشکی دشمن در جنوب کشور به شهادت رسید.
شهید غلامرضا نوروزی: از شهدای ژاندارمری که در عملیات دفاع از مرزهای غربی کشور به شهادت رسید.
شهید حاج کریم دانشور: از نیروهای شهربانی که در جریان کنترل نظم عمومی در یکی از شهرهای مرزی به شهادت رسید.
این تنها بخشی از اسامی شهدای ناجا در دوران دفاع مقدس است و تعداد شهدای نیروهای انتظامی بسیار بیشتر از این تعداد است.
نقش نیروهای انتظامی در حمایت از مردم در دوران دفاع مقدس
نیروهای انتظامی در طول دوران دفاع مقدس نه تنها در جبهه‌ها به دفاع از کشور پرداختند، بلکه در حمایت از مردم نیز نقش بزرگی داشتند. از جمله این وظایف می‌توان به حفاظت از مردم در برابر حملات هوایی و موشکی دشمن، شهربانی و کمیته‌ها با سازماندهی مردم برای پناه‌گیری و همچنین ایجاد پناهگاه‌های ایمن، تلاش کردند تا جان غیرنظامیان را از خطر حفظ کنند، اشاره کرد.
البته در حوزه مبارزه با قاچاق و خرابکاری داخلی یکی از وظایف نیروهای انتظامی در دوران جنگ، مقابله با عوامل داخلی بود که تلاش می‌کردند از وضعیت جنگ سوءاستفاده کنند و با قاچاق یا خرابکاری به امنیت داخلی کشور ضربه بزنند.
نیروهای انتظامی ایران در دوران دفاع مقدس با تمام توان و امکانات خود به دفاع از کشور و مردم پرداختند. از مرزبانی‌های ژاندارمری و تأمین امنیت شهرها توسط شهربانی تا مقابله با نفوذ دشمن توسط کمیته‌های انقلاب اسلامی، این نیروها با فداکاری و ایثار در حفظ امنیت کشور نقش مهمی ایفا کردند.
ادغام این نهادها پس از جنگ و تشکیل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، نشان‌دهنده اهمیت و نقش حیاتی آن‌ها در امنیت ملی کشور است.