جرج جرداق و «علی؛ صدای عدالت انسانی»

عباس خامه‌یار رایزن فرهنگی ایران در بیروت در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده است، به زندگی‌نامه و چگونگی آشنایی با اندیشمند مسیحی عاشق حضرت علی (ع) اشاره کرده و به این موضوع پرداخته است که حضرت علی (ع) چگونه می‌تواند حلقه وصل ادیان باشد.

متن این یاداشت به شرح زیر است:

«نوشتن از عظمت او و سجایای انسانی‌اش، کاری است بس دشوار و برای این بنده ناتوان مستحیل! از این روی بر آن شدم تا تنها از مسیحیان دلداده و نامداران عاشق او همچون: جرجی زیدان، جبران خلیل جبران، میخائیل نعیمه، بولس سلامه و سلیمان کتانی نامی ببرم و اشاره‌ای هم به نوشته‌های شخصیتی بنگارم که خود محو این عظمت والا بود و سزاوار یاد! شاید از این رهگذر اندکی از حقیقت وجودی آن امام همام بهره برده و دین اندکی از دوستداران علی (ع) را در این روز حزن انگیز ادا کرده باشم.

او جرج جرداق ادیب، نویسنده، شاعر، نمایشنامه نویس توانا و سرشناس مسیحی لبنانی است که در غروب عاشورای سال 1393 شمسی و در سن 83 سالگی در بیروت جان به جان آفرین تسلیم کرد.

ایرانیان و قاطبه شیعیان جهان و دیگر مسلمانان و مسیحیان عالم، او را از دیر باز می‌شناسند. به حق که شایسته لقب «عاشق امام علی (ع)» بود.

کتاب 5 جلدی «امام علی (ع) صدای عدالت انسانی» اثر ماندگار و جاودانه علمی و ادبی او بود که نیم قرن پیش به زیور طبع آراسته شد و تاکنون بیش از 2 میلیون نسخه آن در سراسر جهان به فروش رفته است.

«علی و حقوق بشر»، «میان علی و انقلاب فرانسه»، «علی و سقراط»، «علی و زمانه او»، «علی و قومیت عرب» و بالاخره ضمیمه این مجموعه با نام «شگفتی‌های نهج البلاغه» عناوین 5 جلد کتاب بی نظیر و بی بدیل او پیرامون شخصیت فراانسانی و والای مولی الموحدین و سیدالمتقین حضرت علی بن ابیطالب (ع) بود.

در نیمه دهه 90 قرن گذشته در راستای مسئولیت فرهنگی ام در لبنان با او مراوده و رفت و آمد داشتم. همواره دغدغه کتاب و کتابخانه شخصی اش را داشت.

او که به تنهایی زندگی می‌کرد، کتاب یگانه انیس و مونسش بود و سراسر گوشه و کنار خانه و محل کار و زندگیش را اشغال کرده بود و به سختی می‌شد جایی برای نشستن در اتاقش پیدا کرد. لذا هنگام زیارت او ابتدا می بایست کتاب ها را جابجا کرد تا اندک جایی دست و پا نمود و با این اندیشمند بزرگ به گفتگو نشست.

در سال‌های میانی دهه 1990 میلادی بالاخره متقاعد شد تا سفری به ایران داشته باشد و با ایرانیان که سالهای سال او را می شناختند به گفتگو بنشیند. این پیشنهاد را به سختی پذیرفت. چرا که تا آن زمان هرگز سوار هواپیما نشده بود و از مسافرت با این ماشین هوایی واهمه داشت. به همین دلیل سفر زمینی پیشنهادی ما را برگزید و با طی کردن راه طولانی لبنان تا ایران و عبور از شهرهای بیروت، حلب و چندین شهر ترکیه وارد ایران شد تا در جمع محبانش در شهر قم حضور یابد. آن سفر به شدت او را به وجد آورد و از اینکه اینقدر علاقه‌مند داشت شگفت‌زده بود.

با خاطراتی بسیار زیبا و وصف ناپذیر و پس از روزها دیدار و گفتگو با علما و اندیشمندان کشورمان، همان مسیر طولانی و پر مخاطره را طی کرد و به بیروت بازگشت. در این سفر مهمان ما با مشکل دیگری هم دست به گریبان بود!!! او هیچگاه به غذای دلخواه ما ایرانیان یعنی چلوکباب لب نزد! او گیاهخوار بود و همواره این پرسش را مطرح می‌کرد که حیوانات چه گناهی مرتکب شده‌اند که بایستی برای ما انسان‌ها ذبح و قربانی شوند. (البته او تا آن زمان با پدیده هولناک ذبح انسان‌ها مواجه نشده بود).

این نگاه او ناشی از احساس لطیف و عاطفه انسانی‌اش بود. یک بار دیگر در سال 1378 به دعوت آقای البابطین ادیب کویتی و رئیس مؤسسه آفرینش های ادبی البابطین به منظور شرکت در همایش بزرگ و بین‌المللی شعر سعدی به ایران آمد و ستاره این همایش شد. این بنده هم توفیق همراهی و مصاحبت او را در تهران و شیراز داشتم. نخستین بار بود که بر آرامگاه شیخ اجل سعدی و لسان الغیب حافظ شیرازی حاضر می‌شد که سخت شیفته آنان بود. بازهم در طول سفر دغدغه کتابخانه شخصی‌اش را داشت!!! شنیدم تا واپسین لحظات زندگی اش هم، همین دغدغه به همراهش بود.

مؤسسه آفرینش‌های ادبی البابطین یک ماه قبل از فوت، وی را برنده جایزه 50 هزار دلاری نوآفرینی و ابداع در شعر و ادبیات معرفی کرد ولی پزشکان او را از سفر بازداشتند.

اینکه یک نویسنده، شاعر و هنرمند مسیحی چنین عاشق امام علی (ع) شود بیش از همه یک حقیقت را به همه ما یادآوری می‌کند؛ علی (ع) با قدرت جاذبه بی نظیرش تجلی گاه و محور وحدت ادیان است.

و به گفته او: «ای دنیا چه می شود اگر تمام نیروهای خود را فشرده سازی و در هر زمان مردی چون علی را با خرد و قلب و زبان و ذوالفقارش بیاوری...»

آری! عشق به علی (ع)، عشق به همه خوبی‌ها و زیبایی‌هاست...»

انتهای پیام