جزئیات اشتغالزایی 1 میلیون نفری در سال 1401/ نرخ بیکاری 9 درصدی در 20 سال اخیر بی سابقه است

محمد کریمی بیرانوند، معاون اشتغال وزارت کار در گفت وگو با خبرنگاراقتصادی خبرگزاری تسنیم، درباره شائبه هایی که درباره آمار اشتغالزایی دولت به وجود آمده است گفت: شروع دولت سیزدهم با واکسیناسیون سراسری جهت مقابله با پاندمی کرونا موجب ورود نیروی کار به چرخه اقتصاد کشور شد. بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران، با شروع همه گیری کرونا، در سال 99 تعداد جمعیت فعال کشور با افت قابل‌توجهی به میزان بیش از یک میلیون و 400 هزار نفر مواجه شد و در سال 1400 با کاهش اثرات منفی بیماری کرونا بر بازار کار بر تعداد جمعیت فعال کشور کشور به میزان بیش از 85 هزار نفر افزوده شد که تا حدودی بیانگر ایجاد امید در پیدا کردن شغل است.

وی در ادامه بااشاره به اینکه در سال 1401 به طور متوسط حدود 242 هزار نفر به جمعیت فعال کشور افزوده شده است گفت: بنابراین، یکی از مشخصه های بارز بازار کار در این دوره، افزایش ورودی به بازار کار برای مشارکت در فعالیت های اقتصادی است.

کریمی بیرانوند منابع قابل استناد برای ارائه آمارهای اشتغال را مرکز آمار ایران، سازمان تأمین اجتماعی و سامانه رصد ملی اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دانست و گفت: در راستای اجرای برنامه دولت سیزدهم برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل توسط استان‌ها و دستگاه‌های اجرایی، سامانه ملی رصد اشتغال با رویکرد ثبت خدمات اشتغال (ثبت و صدور مجوز کسب و کار، تأمین مالی طرح کسب و کار، مشاوره و آموزش مهارت برای نیروی کار و...) طراحی و اجرایی گردید، مطابق با آخرین آمار دریافتی از داشبورد تمام شماری این سامانه بیش از یک میلیون نفر به تفکیک استان‌های کشور این خدمات اشتغال را دریافت کرده‌اند، در برخی کسب و کارها با ثبت خدمت اشتغال تا به ثمر رسیدن و پایداری و ایجاد شغل، نیازمند صرف زمان است.

*راستی آزمایی توزیع منابع اشتغال و اجتناب از انحراف تسهیلات در سامانه ملی رصد

معاون اشتغال وزارت کار با بیان اینکه این آمار مبتنی بر کد ملی و ثبتی مبنا بوده و قابل راستی آزمایی است اظهار داشت: در سامانه ملی رصد اشتغال کشور حدود 18 هزار کاربری تعریف شده است که خدمات اشتغال ارائه شده ی 116 دستگاه اجرایی را تا سطح شهرستان، بصورت برخط ثبت می کنند و رسانه ها می‌توانند از اطلاعات و داده‌های خدمات اشتغال ثبت شده این سامانه استفاده کنند.

وی با اشاره به برنامه نظام پایش اشتغال کشور گفت: این برنامه مبتنی بر صحت‌سنجی داده‌های ثبتی است که به منظور راستی آزمایی توزیع منابع اشتغال و اجتناب از انحراف سرمایه‌گذاری طی سه مرحله پیامکی، تلفنی و حضوری در راستای عمل به تعهدات اشتغال بخشی و استانی، اجرایی شده است تا منجر به ارائه آمار دقیق و قابل استناد برای سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های حوزه اشتغال شود.

کریمی بیرانوند افزود: از دیگر نتایج این طرح شفافیت عملکرد دستگاه ها در حوزه اشتغال، ایجاد ارتباط مستقیم با کسب وکارها برای نخستین بار در کشور که فضای بررسی و رفع مسائل کسب و کارها است.

وی با اشاره به آمار اشتغال ارائه شده از سوی سازمان تأمین اجتماعی گفت: از مراجع آماری که مبتنی بر کدملی و دقت بالا در ثبت اطلاعات افراد است سازمان تامین اجتماعی است که مطابق آخرین آمار، تعداد بیمه شدگان اجباری در بهمن ماه 1401(10864251نفر) نسبت به اسفند ماه 1400 (10446759 نفر) با رشد 4.04 درصدی همراه بوده است. همچنین تعداد بیمه شدگان حرف و مشاغل آزاد نیز در بهمن ماه 1401(1716808 نفر) نسبت به اسفند 1400(1496078 نفر) با رشد حدود 15درصدی همراه می باشد.

* بیمه شدن بیش از 638 هزار نفر حرف مشاغل آزاد جدید در سال 1401

معاون وزیرکار افزود: با احتساب بیمه شدگان اجباری و حرف و مشاغل آزاد جدید بیش از 638 هزار نفر در سال 1401 آغاز به کار کرده اند، از تعداد برقراری‌های بیمه بیکاری نیز در مدت مشابه مذکور (بهمن 1401 (166423 نفر) نسبت به اسفند 1400(1734000 نفر) نیز با کاهش 4درصدی همراه بوده است که نشان دهنده کاهش بیکاری و بهبود شرایط اشتغال کشور است.

کریمی بیرانوند گفت: بنابر این طبق آمار سازمان تأمین اجتماعی طی یکساله اخیر تعداد بیمه بیکاری کاهش یافته و آمار بیمه شدگان اجباری و حرف و مشاغل آزاد افزایش یافته که هر دو نشان از بهبود اوضاع بازار کار کشور و افزایش کیفیت شغل و درآمد است.

معاون وزیرکار تاکید کرد: بیمه تأمین اجتماعی نشانه تلفیق پایداری شغل و کیفیت آن است که سبب ماندگاری و افزایش اشتغال رسمی می‌باشد.

وی در ادامه با اشاره به آمار مرکز آمار ایران گفت: گزارش های مرکز آمار، بر مبنای نمونه‌گیری از کل جامعه آماری است و طبق آخرین گزارش این مرکز، بررسی نرخ بیکاری افراد 15ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که 9.7 درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. در زمستان 1401، به میزان 40.5درصد جمعیت 15ساله و بیش‌تر، از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان 1400) 0.1 درصد افزایش یافته است.

*احصای نرخ بیکاری از سه منبع

معاون اشتغال وزارت کار ادامه داد: جمعیت شاغلین 15ساله و بیشتر در این فصل 23میلیون و 436هزار نفر بوده است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در زمستان 1401نرخ بیکاری 8استان پائین تر از 8درصد، 16استان کاهش نرخ بیکاری، 19 استان نرخ بیکاری تک رقمی و کاهش نرخ بیکاری استانهای رکورددار بالاترین نرخ بیکاری در فصول و سالهای قبل، بهبود اشتغال زمستان 1401 منجر به افزایش جمعیت فعال، افزایش نرخ مشارکت، کاهش اشتغال ناقص و کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی شده است.

کریمی بیرانوند با بیان اینکه در پاییز 1401 رکورد 18 ساله کاهش نرخ بیکاری با نرخ 8.2 درصد ثبت گردید افزود: بروز بیکاری فصلی در بخش ساختمان و کشاورزی سبب گردید با نرخ بیکاری زمستان 9.7 درصد برسد اما در مجموع نرخ بیکاری سال 1401، 9 درصد است که رقم قابل ملاحظه و بی‌سابقه در همه دولت‌ها است. این آمار نتیجه بهبود فضای کسب و کار و تسهیل صدور مجوز و رشد اقتصادی و بهبود وضعیت اشتغال کشور است.

وی ادامه داد: در حال حاضر نرخ بیکاری و جمعیت متناظر شاغل آن در کشور با سه منبع اصلی احصا می‌شود. منبع اول نمونه‌گیری فصلی مرکز ملی آمار ایران می‌باشد که نرخ مشارکت فعال اقتصادی، نرخ بیکاری و نسبت اشتغال کشور را برای گروه‌های مختلف مانند فارغ‌التحصیلان، زنان، شاغلان 15 ساله و بیشتر و... را برآورد می‌کند. منبع دوم آمار بیمه‌شدگان جدید (اجباری و حرف و مشاغل) سازمان تأمین اجتماعی که به صورت فصلی و سالانه منتشر می‌شود. منبع سوم نیز سامانه ملی رصد اشتغال است که با بیش از 18 هزار کاربر فعال از دستگاه‌های اجرایی، تمامی خدمات اشتغال ایجادی سالانه کشور را بر حسب کد ملی ثبت می نمایند.

*کاهش نرخ بیکاری به 9 درصد عددی بی سابقه در 20سال اخیر

کریمی بیرانوند بیان کرد: منبع اول یعنی مرکز آمار ایران آخرین نتایج آمارگیری خود را که فصل زمستان 1401 می باشد منتشر نموده است و نتایج این آمارگیری نشان می‌دهد نرخ بیکاری در کل سال 1401 به عدد 9 درصد رسیده است که در مقایسه 20 ساله اخیر عددی چشمگیر و بی‌سابقه است.

معاون اشتغال وزارت کار ادامه داد: از طرفی حتی در زمستان اخیر با افزایش نرخ فصلی بیکاری نسبت به سال 1400 به میزان 0.3 درصد، همچنان آمار شاغلین در کشور که 23 میلیون و 436 هزار نفر می‌باشد در قیاس با سال 1399 به میزان 300 هزار نفر بیشتر است که نشان می‌دهد در میان مدت این نرخ بهبود پیدا کرده است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در زمستان 1401، بخش خدمات با 53.7درصد بیش ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با 33.2 درصد و کشاورزی با 13درصد قرار دارند.

وی با بیان اینکه افزایش سهم گروه خدمات از حجم یک اقتصاد خبرخوبی تلقی می شود گفت: این موضوع از نکات مثبتی است که اقتصادهای پیشرفته دارای آن هستند. خدمات چه از نظر سهم در معاملات بین‌المللی و چه از نظر نقشی که در فرآیند و تسهیل توسعه پیدا کرده به تدریج به بخش اصلی و مؤثر اقتصاد کشورها تبدیل شده است.

معاون اشتغال وزارت کار بیان کرد: خدمات کارآمد برای توسعه اقتصادی حیاتی و ضروری هستند. چرا که بسیاری از خدمات به نوعی نهاده‌ها و ورودی‌های تولید کالاها و خدمات دیگر هستند. در نتیجه، کیفیت و هزینه‌های آن‌ها بر عملکرد اقتصاد و رشد اقتصادی تأثیرگذار است. افزایش سهم این بخش در اقتصاد کشور نشان از رشد و توسعه اقتصادی و همچنین اشتغال زایی در کشور دارد. این رویکرد تغییر فعالیتی نه فقط در ایران که در همه دنیا در حال رخ‌دادن است.

* نرخ بیکاری تک رقمی در 19استان

کریمی بیرانوند گفت: آمار اخیر نتایج دیگری نیز ارائه می‌کند. از جمله اینکه از مجموع 31 استان کشور 16 استان با کاهش نرخ بیکاری در زمستان 1401 با نسبت مشابه مواجه بوده، 19 استان نرخ تک رقمی بیکاری را تجربه نموده‌اند.

وی با بیان اینکه منبع دوم احصای آمار اشتغال و نرخ بیکاری کشور آمارهای سازمان تأمین اجتماعی می‌باشد. مطابق آخرین آمار، تعداد بیمه‌شدگان اجباری در بهمن 1401 نسبت به اسفند 1400 با رشد 4.04 درصدی همراه بوده است. از طرفی تعداد بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد نیز در بهمن ماه 1401 نسبت به اسفند 1400رشد حدود 15درصدی را تجربه نموده است. هم چنین تعداد برقراری‌های بیمه بیکاری نیز در مدت مشابه مذکور (بهمن 1401نسبت به اسفند 1400) نیز با کاهش 4درصدی همراه بوده است که این به معنای کاهش تعدیل و اخراج نیروی کار در سال است و در نهایت این آمار افزایش حدود 700 هزار نفری بیمه‌شدگان حوزه اشتغال در سال 1401 را نشان می‌دهد که البته این آمار مشاغل غیررسمی را شامل نمی‌شود.

بیرانوند گفت: بنابر این با این افزایش در نرخ‌های مثبت و کاهش برقراری بیمه بیکاری، می‌توان امیدوار بود که اشتغال رسمی، پایدار و باکیفیتی که بیمه تأمین اجتماعی را شامل شود در بخش بزرگی از تقاضای نیروی کار شکل گرفته است.

وی در ادامه با بیان که منبع سوم آماری سامانه ملی رصد اشتغال مستقر در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌باشد بیان کرد: این سامانه با بازنویسی و ارائه مدل جدیدی از فرآیند ثبت اشتغال ایجادی مبتنی بر برنامه «زیست‌بوم ملی اشتغال» در سال 1401 راه‌اندازی شد. تمامی اشتغال ایجادی توسط دستگاه‌های اجرایی (دولتی و حاکمیتی) توسط بیش از 18 هزار کاربر دستگاه‌های اجرایی در این سامانه ثبت می‌شوند. نتایج تمام شماری این سامانه، ثبت اشتغال ایجادی سال 1401 را بیش از یک میلیون نفر نشان می‌دهد.

*پایش سه مرحله ای اشتغال ایجادی در کشور

معاون اشتغال وزارت کار درباره نظارت بر اشتغال ایجاد شده گفت: طرح پایش اشتغال کشور در وزارتخانه مذکور با سه مرحله نظارت پیامکی، تلفنی و میدانی در سال 1401 آغاز شده و با استفاده از توان بخش خصوصی در نظارت بر اشتغال ایجادی بخش دولتی و حاکمیتی مدل نوینی از نظارت عالی را ارائه نموده است. نتایج این صحت‌سنجی در بخش نظارت تلفنی که توسط اپراتورهای مرکز تماس اشتغال کشور که در سال 1401 با بیش از 270 هزار نفر از مجریان طرح‌های اشتغال‌زایی گفت‌وگو شده است و همچنین در بخش نظارت حضوری که توسط مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی به عنوان واحدهای نظارت فعالیت می کنند، حدود 140 مرکز با 700 ناظر با ثبت مکان دقیق (موقعیت طرح)، تصویر طرح و مشخصات مجری (فرد شاغل) اشتغال ایجادی و ثبت شده در سامانه ملی رصد اشتغال کشور را به صورت میدانی نظارت می‌کنند که آمار این بخش از نظارت حکایت از حدود 71 درصد صحت آمار ثبت شده دارد.

وی ادامه داد: در نهایت با انجام مراحل صحت‌سنجی و نظارت میدانی طرح‌های اشتغال، اقدامات دستگاه‌های اجرایی منجر به اشتغال بیش از یک میلیون نفر شده است. که این داده‌ها شامل اشتغال رسمی (بیمه‌شده) و اشتغال غیررسمی است. از طرفی اگر آمار اشتغال مستقیم دولت در قالب جذب دولت (رسمی، پیمانی و قراردادی) را در نظر بگیریم از مرز یک میلیون نفر عبور می‌کند.

معاون اشتغال وزارت کار اظهار داشت: نهایتاً بنابر آمار موجود در سه منبع متفاوت، دولت سیزدهم علی‌رغم وجود تحریم‌ها با در پیش‌گرفتن سیاست‌های مثبتی چون تعیین تعهد استانی و دستگاهی و نظارت سختگیرانه بر آن، تسهیل صدور مجوزها، نظام‌مند شدن پرداخت تسهیلات اشتغال، بهبود نقش تنظیم‌گری در رابطه بین کارگر و کارفرما و اهمیت ویژه به تولید دانش‌بنیان ذیل برنامه اقتصاد مقاومتی، تزریق منابع مالی در قالب تسهیلات ارزان‌قیمت (حدود 100 هزار میلیارد تومان) به کسب‌و‌کارها و طرح‌های اشتغال‌زا توانست دو سال پیاپی نرخ بیکاری را کاهش داده و به رکورد کاهش بیکاری در 20 سال اخیر با نرخ 9 درصدی بیکاری در سال 1401 دست پیدا کند که خود مؤید تحقق وعده دولت در کاهش این نرخ و ایجاد یک میلیون شغل سالانه می‌باشد.