جزئیات یک گزارش تلخ؛ افزایش 17 درصدی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل طی 6 سال
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که «نرخ جذب بسیار ناچیز کودکان بازمانده از تحصیل در کنار تعداد بالای ترک‌تحصیل سالیانه (از 347 هزار نفر تا 270 هزار نفر) سبب شده روند بازماندگی از تحصیل در نظام آموزش و پرورش روبه رشد باشد.
ایرن مهرگان: «علیرغم سیاستگذاری مکرر در قبل و بعد از انقالب اسلامی درخصوص پوشش کامل تحصیلی و جذب همه کودکان بازمانده از تحصیل، این اهداف تحقق نیافته و تعداد 911 هزارو 272 کودک لازم‌التعلیم در سال تحصیلی 1401-1400 از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد 279 هزارو 19 دانش‌آموز در سال تحصیلی 1401-1400 ترک تحصیل کرده‌اند.» این بخشی از نتیجه‌گیری گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است و نشان می‌دهد دست بسیاری از کودکان و نوجوانان به حق تحصیل نمی‌رسد.
آنطورکه در تعاریف آمده کودکان بازمانده از تحصیل کودکانی هستند که به دلیل تبعیض طبقاتی، تبعیض جنسیتی، فقر فرهنگی و سایر محدودیت‌ها و محرومیت‌ها از تحصیل بازمانده‌اند؛ کودکانی با گروه سنی 6 تا 18 سال که با وجود اینکه نیازمند رفتن به مدرسه هستند، اما به‌دلایل مختلفی در هیچ یک از مقاطع تحصیلی مشغول به تحصیل نیستند.
اواخر ماه گذشته بود که معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در نشست خبری خود اعلام کرد: «ابتدای سال تحصیلی جاری آمار متولدین شش تا 11 سال از سوی سازمان ثبت احوال اعلام شد و سامانه سیدا نیز تعداد دانش آموزان ثبت‌نام شده در مدارس را اعلام کرد و آمارها حاکی از آن بود که 204 هزار و 312 نفر بازمانده از تحصیل هستند.»
به‌گفته معصومه نجفی پازوکی «20 دلیل برای عدم حضور دانش‌آموزان در مدارس مشخص شده که فوت کودک، تحصیل در منطقه دیگر، ابتلا به بیماری صعب العلاج یا فقر خانواده از این جمله است. به عنوان مثال 96 نفر ازدواج کرده‌اند که نمی‌توانند به مدرسه بروند، ولی ما می‌توانیم نزد آنها رفته و بسته آموزشی ارائه کنیم. البته سن دانش‌آموزان ازدواج کرده بالای 12 سال است.»
با این وجود آماری که معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده صرفاً برای کودکان تا 11 سال است. این درحالی‌ست که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با محاسبه تمام رده‌های سنی تا آموزش متوسطه دوم، تعداد 911 هزارو 272 دانش‌آموز در سال تحصیلی 1400-1401 از تحصیل بازمانده‌اند؛ در تصویر زیر تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در سال‌های گذشته آمده است.
اگرچه همیشه تلاش‌هایی برای بازگشت به تحصیل دانش‌آموزان وجود دارد، اما آمارها نشان می‌دهد این تلاش چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که از سال تحصیلی 1394-1395 تا سال تحصیلی 1398-1399 تنها 178 هزارو 238 دانش‌آموز به چرخه تحصیل برگشته‌اند که این آمار کمتر از 5 درصد کل دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در این بازه زمانی است.
درحالی آمارها نشان می‌دهد تعداد دانش‌آموزان زیادی از تحصیل بازمانده‌اند که در این میان تعداد دیگری ترک تحصیل کرده‌اند. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیلی در سال تحصیلی 1394-1393 برابر با 347هزارو 203 نفر بوده که با کاهش 22درصدی در سال تحصیلی 1399-1398 به عدد 270 هزارو 555 نفر رسیده است. این کاهش 22درصدی مربوط به دوره دوم متوسطه است که در همین بازه زمانی مذکور از 199 هزار نفر به 45 هزار نفر کاهش یافته اما در سوی دیگر، آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیل دوره ابتدایی و متوسطه اول در بازه زمانی پیشگفته رو به رشد بوده به‌نحوی که در دوره ابتدایی شاخص مذکور از 78 هزار نفر به 99 هزار نفر و دو دوره متوسطه اول از 60 هزار نفر به 124 هزار نفر افزایش یافته است. درحال حاضر در سال تحصیلی 1400-1401 آمار تارکان تحصیل با رشد 3درصدی به 279 هزارو 19 نفر رسیده است.
آنطورکه به نظر می‌رسد تلاش‌های سال‌های گذشته برای جلوگیری از ترک تحصیل دانش‌آموزان یا جلوگیری از بازماندن آنها از تحصیل نتوانسته انتظارات را برآورده کند. گزارش «بررسی روند ترک تحصیل و بازماندگی از تحصیل درآموزش و پرورش» بین سال‌های 1393-1401 که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه شده نشان می‌دهد «علیرغم سیاستگذاری مکرر در قبل و بعد از انقلاب اسلامی درخصوص پوشش کامل تحصیلی و جذب همه کودکان بازمانده از تحصیل، این اهداف تحقق نیافته و تعداد 911 هزارو 272 کودک لازم‌التعلیم در سال تحصیلی 1401-1400 از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد 279 هزارو 19 دانش‌آموز در سال تحصیلی 1401-1400 ترک تحصیل کرده‌اند.»
در نتایج این گزارش آمده که «آمار بازماندگان از تحصیل همسو با سیاستگذاری‌ها و در جهت کاهش و در نهایت به صفر رسیدن نیست، بلکه این نرخ در سال تحصیلی 1401-1400 نسبت به سال تحصیلی 1395-1394 به میزان 17.15 درصد افزایش یافته است.» بر اساس این آمار درواقع طی 6 سال تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل بیشتر از 17 درصد افزایش پیدا کرده‌اند.
نویسندگان این گزارش به این نتیجه رسیده‌اند: «نرخ جذب بسیار ناچیز کودکان بازمانده از تحصیل در کنار تعداد بالای ترک‌تحصیل سالیانه (از 347 هزار نفر تا 270 هزار نفر) سبب شده روند بازماندگی از تحصیل در نظام آموزش و پرورش روبه رشد باشد. متأسفانه جمعیت ترک‌تحصیل در دوره ابتدایی و متوسطه اول (دوره آموزش و پرورش عمومی) از سال تحصیلی 1394-1393 تا سال تحصیلی 1399-1398 رو به افزایش نهاده است.»
با این وجود تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در برخی استان‌ها نرخ بیشتری دارد، آن‌طور که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده «پنج استان سیستان و بلوچستان، آذربایجان‌غربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان در سال تحصیلی 1395-1394 بیشترین فراوانی نسبی بازماندگان از تحصیل را داشته‌اند که در همین پنج استان در سال تحصیلی 1401-1400 نیز دارای بیشترین فراوانی نسبی هستند. از میان همه استان‌های کشور، استان سیستان و بلوچستان در دو شاخص بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل وضعیت بسیار نامناسب‌تری دارد به‌نحوی که در سال تحصیلی 1401-1400 تعداد 145 هزارو 340 نفر معادل بیش از 18.2 درصد از جمعیت دانش‌آموزی این استان بازمانده از تحصیل هستند و در سال تحصیلی 1401-1400 بیش از 4 درصد از جمعیت دانش‌آموزی آن استان ترک تحصیل کرده‌اند.»
این گزارش به این نتیجه رسیده که «به‌طور کلی می‌توان گفت که بازماندگی ازتحصیل با وضعیت رفاه خانوار مرتبط است.»
بیشتر بخوانید:
بحران آموزش غیرحضوری؛ وقتی دانش‌آموزان حروف الفبا را نمی‌شناسند
233233
کد خبر 1734058
