جزئیات 3 گام ایران در بهره‌وری صنعت هسته‌ای
استفاده از فناوری هسته‌ای و روش‌های پرتودهی با اهداف ارتقای کیفیت محصولات و توسعه فناوری‌های نوین در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های خوبی در کشور همراه بوده، به‌نحوی که در ابتدای سال شاهد رونمایی از محصولات فناورانه بودیم.
به گزارش مشرق، استفاده از فناوری هسته‌ای و روش‌های پرتودهی با اهداف ارتقای کیفیت محصولات و توسعه فناوری‌های نوین در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های خوبی در کشور همراه بوده، به‌نحوی که در ابتدای سال شاهد رونمایی از محصولات فناورانه در حوزه تشخیص پزشکی، کشاورزی و تأمین مواد غذایی و تجهیزات پزشکی بودیم.
توسعه کاربردهای عمومی فناوری هسته‌ای در کشور نه‌تنها در جهت اطمینان‌بخشی بین‌المللی از اهداف صلح‌آمیز کشور مؤثر خواهد بود بلکه با ارائه مزایای متعدد و ارتقای کیفیت زندگی بر مبنای دانش روز دنیا، می‌تواند علت تأکید بر مطالبه به‌حق کشور برای توسعه این فناوری را برای عموم جامعه شفاف و ملموس کند.
16بهمن با حضور معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از سه محصول جدید در مجتمع «پرتوفرآیند ایران مرکزی» در استان یزد رونمایی شد. در گفت‌وگو با مهندس محمد اسلامی، جزئیات این محصولات جدید و کاربردهای آنها را جویا شده‌ایم.
محققان مجتمع پرتو فرآیند ایران مرکزی با بررسی نیازهای کشور و شناسایی محصولاتی که ظرفیت تولیدشان از مسیر فرآیندهای هسته‌ای در کشور وجود دارد، موفق به تولید سه محصول جدید شده‌اند.
دکتر اسلامی درخصوص اهمیت این محصولات می‌گوید: «هر سه این محصولات به صورت نیازمحور شناسایی شد؛ یعنی محصولاتی بودند که از مسیر واردات تأمین می‌شدند و به دلیل مشکلات واردات تأمین آنها با مشکلاتی روبه‌رو شده بود.
دانش فنی هر سه محصول در سال جاری به دست آمده است و همگی پیش از این در کشور امکان تولید نداشتند.»
خواص منحصر به‌فرد با پرتودهی الکترونی
پودر بندآورنده خون از محصولاتی است که علاوه‌بر کاربردهایی که به صورت اورژانسی و امدادی مانند زمان جنگ و وقوع بلایا دارد و می‌تواند برای نجات جان مصدومان و مجروحان بسیار موثر باشد، در فرآیندهای پزشکی و عمل‌های جراحی به عنوان یک بندآورنده کمکی در هنگام کنترل خونریزی پرکاربرد است. پودر بندآورنده خون پیش از این به صورت وارداتی تأمین می‌شد.
مهندس اسلامی درخصوص مراحل تولید این محصول توضیح می‌دهد: «دانش فنی این محصول در مرکز پرتودهی یزد سازمان انرژی اتمی با همکاری یک تیم پزشکی به صورت کامل به دست آمده و پس از گذراندن فرآیند تحقیق و توسعه، مراحل کارآزمایی بالینی را نیز با موفقیت پشت‌سر گذاشته است. اکنون نیز در انتظار اخذ مجوز تولید و عرضه از سازمان غذا و دارو قرار دارد.»
وی با اشاره به فرآیند تولید می‌افزاید: «برای تولید این محصول از نوعی ماده طبیعی استفاده می‌شود که در فرآیند پرتودهی الکترون، خاصیت موردنظر که انعقاد خون در سریع‌ترین زمان ممکن است در آن بهینه می‌شود.» به گفته مهندس اسلامی در نمونه‌های خارجی هم از همین دانش فنی برای تولید این پودر استفاده می‌شود.
وی درخصوص چالش تولید این محصول تصریح می‌کند: «میزان پرتودهی مورد نیاز به ماده برای به وجود آوردن این خاصیت از پیچیدگی‌های دانش فنی این محصول است که در حال حاضر پژوهشگران کشور به آن دست یافته‌اند.»
استفاده از پرتوهای الکترونی همچنین در پودرهای جاذب نیز می‌تواند با حذف کامل مواد شیمیایی سمی و حساسیت‌زا در فرآیند تولید، محصولی کاملا استریل، ایمن و با خلوص بالا تولید کند. پودرهای سوپر جاذب برای تولید محصولات بهداشتی مانند پوشک‌ها، نوارهای بهداشتی و پدهای پرستاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گفته مهندس اسلامی مشکلات واردات موجب شده بود که در سال‌های گذشته شاهد مشکلاتی در فرآیند تولید محصولاتی مانند پوشک‌ها در کشور باشیم.
وی تصریح می‌کند: «در این راستا تفاهم‌نامه چهارجانبه‌ای میان سازمان انرژی اتمی، سازمان محیط‌زیست، وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی منعقد شده تا از ظرفیت صنعت هسته‌ای برای بومی‌سازی تولید این محصول جاذب استفاده شود.»
مهندس اسلامی می‌افزاید: «در تولید این محصول از روشی ابتکاری به همراه پرتودهی الکترون استفاده شده است. نمونه اولیه این محصول در مقیاس آزمایشگاهی تولید شده و اکنون قرار است نمونه صنعتی آن با جذب سرمایه و در شبکه‌ای دانش‌بنیان، این نیاز کشور را به صورت کامل رفع کند.»
وی در پاسخ به پرسشی که این محصول قرار است تا چند درصد نیاز کشور را تأمین کند، می‌گوید: «ما اکنون دانش فنی مورد نیاز برای تولید صنعتی این محصول را در اختیار داریم اما برای خودکفایی صنعتی باید زیرساخت‌های صنعتی و سرمایه‌گذاری مورد نیاز از سوی بخش خصوصی انجام شود.»
عصاره‌گیری با پرتوهای ماکروویو
محصول دیگر رونمایی شده دستگاه عصاره‌گیر ماکروویو است. رئیس سازمان انرژی اتمی درخصوص این دستگاه و مزیت‌هایش می‌گوید: «فناوری به‌کار رفته در این دستگاه فناوری روز دنیاست. استفاده از پرتوهای ماکروویو در عصاره‌گیری چه به لحاظ کیفیت، خلوص و اثربخشی و چه به لحاظ امکانپذیر کردن فرآیند تولید، در چرخه‌ای بسته با کمترین دخالت انسانی برای صنایع پیشرفته، کارآمدتر خواهد بود. این روش با کمترین میزان مصرف انرژی و تولید ضایعات فناوری پیشرفته و پاک برای تولید عصاره‌های گیاهی و دارویی خواهد بود که تا پیش از این در کشور به آن دسترسی نداشتیم.»
مهندس اسلامی می‌افزاید: «این محصول نیز قرار است از مسیر یک شبکه دانش‌بنیان به تولید صنعتی برسد تا صنایعی که داروهای گیاهی تولید می‌کند یا نیاز به استفاده از عصاره‌های گیاهی دارد، بتواند از آن بهره‌برداری کند.»
تسهیل غنی‌سازی در معادن
همزمان با سفر رئیس سازمان انرژی اتمی به استان یزد، بهره‌برداری از یکی از معادن اورانیوم نیز آغاز شد. در این معدن قرار است از فناوری جدیدی برای فرآوری اورانیوم استفاده شود؛ در این فرآیند که دانش فنی آن بومی‌سازی شده است، تولید کیک زرد به صورت مستقیم در معدن اورانیوم انجام می‌شود تا فرآیند نقل و انتقال و امکان بهره‌برداری به منظور استفاده در نیروگاه‌های اتمی تسهیل شود.
مهندس اسلامی در پاسخ به پرسش درخصوص امکان آغاز فعالیت نیروگاه‌های تولید برق جدید در کشور به منظور کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی به‌ویژه مازوت برای تأمین برق می‌گوید: «در حال حاضر نیروگاه بوشهر 1000 تا 1025 مگاوات برق را در شبکه برق کشور تأمین می‌کند. فرآیند تأسیس نیروگاه در کشور فرآیندی هفت‌ساله است که البته در مورد نیروگاه دوم و سوم با تأخیرهایی همراه بوده است. باتوجه به پیشرفت‌های حاصل‌شده، دومین نیروگاه 1000 مگاواتی کشور تا پنج سال دیگر آماده بهره‌داری خواهد بود.»
منبع: روزنامه جام جم