جلوگیری از فروش نفت ایران به چین / آمریکا دست به اقدام جنجالی زد

فروش نفت ایران به چین، موجب نگرانی و عصابنیت آمریکایی ها شد و آمریکا قانونی را تصویب کرده است که در آن از ممنوعیت فروش نفت ایران به چین صحبت شده است.

به دنبال کم‌اثر شدن تحریم‌های نفتی، مجلس نمایندگان آمریکا پیش‌نویس لایحه‌ای با عنوان «قانون تحریم‌های انرژی ایران و چین 2023» را تصویب کرد که هدف آن جلوگیری از فروش نفت ایران به چین است.

در تاریخ 27 فروردین 1403 مجلس نمایندگان آمریکا لایحه‌ای با عنوان «قانون تحریم‌های انرژی ایران و چین 2023» را با 383 رای موافق در مقابل 11 رای مخالف برای تحریم بیشتر فروش نفت تصویب کرد. هدف این قانون جلوگیری از فروش نفت ایران به چین است. این لایحه در پی اصلاح «بخش 1245 (d) قانون اختیارات دفاع ملی (NDAA) برای سال مالی 2012» و اضافه کردن بندی به این بخش از قانون است. این قانون برای اجرا شدن نیاز به تصویب سنا نیز دارد و باید فرآیندی طولانی را طی کند. به خصوص که لوایحی شبیه این لایحه در پیچ و تاب کنگره آمریکا زیاد است و تا تصویب شدن فاصله دارد.

بخش 1245 قانون NDAA مربوط به تحریم بانک مرکزی و فروش نفت و فرآورده‌های نفتی ایران است. بر اساس بند 1 (A) از بخش 1245 (d) این قانون، موسسات مالی خارجی در دنیا در صورتی که «تراکنش مالی قابل‌توجهی» با بانک مرکزی ایران انجام دهند یا آن را تسهیل کنند، از داشتن حساب کارگزاری در آمریکا محروم می‌شوند یا شرایط سخت‌گیرانه‌ای بر آنها اعمال می‌شود. در واقع بر اساس این بند از قانون، تبادلات ارزی و بانکی بانک مرکزی ایران با سایر بانک‌ها و موسسات مالی دنیا شامل مجازات سنگین محرومیت از نظام مالی آمریکا برای آن موسسه می‌شود.

همچنین در بند 4 (C) از بخش 1245 (d) این قانون آمده است که این مجازات شامل موسسات مالی خارجی که تراکنشی برای خرید نفت و فرآورده‌های نفتی ایران انجام می‌دهند نیز می‌شود. در بند 3 این بخش هم آمده است، این مجازات حتی شامل بانک‌های مرکزی کشورهایی که برای خرید و فروش نفت و فرآورده نفتی ایران تراکنش انجام می‌دهند نیز می‌شود. در دو بند اشاره شده، تنها زمانی مجازات بر موسسات مالی و بانک‌های مرکزی کشورهای خریدار نفت ایران اعمال نمی‌شود که این کشورها، خرید نفت خود از ایران را کاهش دهند. این قانون مهم‌ترین قانون تحریمی ایران در حوزه فروش نفت است و عامل اصلی کاهش فروش نفت ایران در زمان خود و بعد از خروج آمریکا از برجام بوده است. اکنون اگرچه این قانون درحال اجرا است اما به دلیل ماهیت ذاتی تحریم‌ها که در بلندمدت قابلیت اجرای آن کم می‌شود و همچنین به علت استفاده ایران از روش‌های غیررسمی برای تسویه پول نفت، کم‌اثر شده است.

چنانکه بر اساس آمار مراکز مختلف، از جمله کمپین علیه ایران هسته‌ای، میانگین فروش نفت ایران از سال آخر دوران ریاست‌جمهوری ترامپ یعنی سال 2020 به این سو باثبات و به صورت عمومی افزایشی بوده است. در مارس سال 2024 میلادی هم فروش نفت ایران، رکورد کم‌سابقه 8/1 میلیون بشکه در روز در دوران اعمال تحریم را به ثبت رساند. از این میزان بیش از 6/1‌میلیون بشکه فروش به چین بوده است. به‌نظر می‌رسد دلیل تصویب پیش‌نویس این قانون در مجلس نمایندگان همین موضوع است.