حقوقدانان ایرانی برای فلسطین چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند

خبرگزاری فارس 1402/07/25 - 00:03 مشاهده در مرجع

به گزارش خبرنگار قضائی خبرگزاری فارس، حماسه طوفان الاقصی و دور جدید مقاومت در گروه‌های فلسطینی است؛ این حماسه بزرگ در شرایطی شکل گرفت که بیش از هفت دهه از اشغالگری و تجاوز رژیم صهیونیستی اسرائیل می‌گذرد و این تجاوز و اشغالگری حدود 7 میلیون نفر آواره و پناهنده فلسطینی برجای گذاشته است.

پس از این طوفان رژیم صهیونیستی تاکنون آب و برق نوار غزه را قطع کرده است. ارتش رژیم صهیونیستی در این حمله بسیاری از تأسیسات غیرنظامی از جمله چندین بیمارستان، مسجد و خانه‌های مسکونی را هدف قرار داده است.

دادستان کل کشور: حقوقدانان و وکلا از حق حیات مردم فلسطین دفاع کنند

اخیرا حجت الاسلام موحدی آزاد دادستان کل کشور دفاع از مردم مظلوم غزه را یک امری ضروری برای همه دانست و گفت: در خصوص این تهاجم و جنایت بی‌سابقه لازم است وکلا و حقوقدانان با وجدان بیدار و آگاه خود، نسبت به این جنایات واکنش نشان داده و در عرصه داخلی و بین المللی با اقدامات حقوقی این وحشی‌گری را محکوم و از مردم بی گناه فلسطین دفاع کند.

حجت الاسلام موحدی گفت: حق حیات یکی از اصلی‌ترین حقوقی است که هر فردی در دنیا باید از آن برخوردار باشد و هر فرد منصف و با وجدانی این حق را محترم می‌داند. اما اکنون می‌بینیم که حق حیات در فلسطین مورد تضییع قرار گرفته و رژیم صهیونیستی به انحای مختلف این حق فطری را از مردم غزه سلب کرده و به طرز فجیعی به کشتار کودکان و زنان و غیرنظامیان ادامه می‌دهد.

* طراحی تجمع بزرگ وکلا حقوق دانان در حمایت از فلسطین

حسن عبدلیان پور، رئیس مرکز وکلا، کارشناسان و مشاوران خانواده قوه قضائیه در گفت و گو با خبرنگار فارس بیان کرد: در همین راستا تجمع بزرگ وکلا و حقوق دانان را در روز چهارشنبه در میدان فلسطین برگزار می‌کنیم و در این تجمع بیانیه حقوقی نیز قرائت خواهد شد.

صبح روز دوشنبه نیز حجت الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه خطاب به دادستان کل کشور و معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه برای اتخاذ اقدامات تبیینی و حقوقی جامع و مبسوط در قبال جنایات وحشیانه اخیر صهیونیست‌ها علیه مردم غزه و برقراری تماس‌هایی با مسئولان و متولیان ذی‌ربط در کشورها و مجامع بین‌المللی دستوراتی را صادر کرد.

در همین رابطه این سوال مهم مطرح است که وکلا و حقوقدانان چه اقدامی در قبال تظلم خواهی مردم فلسطین می توانند انجام دهند؟

مهدی توکلی، وکیل پایه یک دادگستری در تاین رابطه به خبرنگار فارس، گفت: برخی از واکنش‌هایی که از سوی حقوقدانان در خصوص جنایت جنگی من جمله جنایت جنگی اسرائیل شاهد هستیم در شمار اقداماتی است که جنبه حقوقی و قضایی ندارد، بلکه واکنش‌های عمومی است که در سطح جامعه از سوی عموم مردم شاهد هستیم. به عنوان مثال اینکه حقوقدانان در خصوص این جنایات در مقابل نمایندگی سازمان ملل یا در میدان فلسطین اقدام به تجمع اعتراض آمیز کنند این یک اقدام پسندیده و قابل تحسین است اما این اقدام اختصاص به حقوقدانان ندارد از جمله اقداماتی است که تمامی اقشار مردم با هر تخصص و تحصیلاتی می‌توانند انجام بدهند.

وی ادامه داد: برخی از تحرکاتی که در خصوص جنایات جنگی و جنایاتی با ابعاد بین المللی شاهد هستیم، مثل برگزاری موتکورت، اقدام به طرح دوا و شکایت در محاکم داخلی و برگزار دادگاه های ملی، این اقدامات جنبه عملی و اجرایی ندارد. به عبارت دیگر برخی از این اقدامات بیشتر اثار نمایشی و رسانه ای دارد تا آثار عملی و اجرایی. بعضا همین امر منجر می شود که برخیداز این اقدامات مورد استحضا و انتقاد قرار بگیرد. اینکه برای یک جنایت جنگی در ابعاد وسیع، در عرصه بین الملل، سازمان یافته و اقدامات خلاف بر نظم و خلاف حقوق بین الملل اقدام به برگزاری دادگاه ملی و داخلی داشته باشیم، به نظر می رسد که این اقدام مؤثر نیست و رای صادره از سوی چنین دادگاه هایی قابلیت اجرایی ندارد و در سایر کشور این آرا به رسمیت شناخته نمی شود. با توجه به اینکه این آرا قابلیت اجرایی ندارد و عمل اثرگذار و دارای اثری تلقی نمی شود، بعضا موجب یک سری انتقاداتی به چنین اقداماتی خواهد شد.

این حقوقدان بیان کرد: راه دیگر مراجعه به نهادهای قضائی بین المللی است همانند دادگاه بین‌المللی کیفری (International Criminal Court به اختصار ICC گفته می شود)، که مقر آن در لاهه وجود دارد. این دادگاه برای رسیدگی به جرایم و جنایات با ابعاد بین‌المللی تشکیل شده اما صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی منوط به این است که یا شخص مرتکب جنایت باید تبعه دولتی باشد که تبعه دولتی باشد که به این دادگاه پیوسته و معاهده این دادگاه بین‌المللی را امضا کرده باشد یا جنایت باید در کشوری واقع شده باشد که آن کشور به این دادگاه پیوسته است و یا اینکه شورای امنیت سازمان ملل رسیدگی به یک جنایت جنگی و یا جنایت در ابعاد بین المللی را به این دادگاه ارجاع دهد.

توکلی ادامه داد: در هر یک از این سه حالت، دادگاه کیفری بین المللی، صلاحیت رسیدگی به موضوع را پیدا می‌کند. به بیان ساده تر زمانی یک موضوع در دادگاه کیفری بین المللی بررسی می‌شود که ارتکاب جرم توسط اتباع دولتی که جزوه ICC است یا ارتکاب جرمی در کشوری که جزوه ICC است و یا موضوع از سوی شورای امنیت به این دادگاه ارجاع شده باشد.

وی گفت: در خصوص جنایات اسرائیل در سرزمین فلسطین، فلسطین و رژیم صهیونیستی به ICC نپیوسته است، این نکته نیز مطرح است که از نظر برخی از نهادهای بین المللی فلسطین دارای یک دولت مستقل نیست به همین علت فلسطین به icc نپیوسته است.

این وکیل پایه یک دادگستری خاطرنشان کرد: تنها راه باقی مانده به جنایات جنگی رژیم اسرائیل در سرزمین های فلسطین این است که ارجاع امر از سوی شورای امنیت سازمان ملل است، این شورا نیز به دلیل حق وتویی که برخی از کشورها در این شورا دارا می باشند، اقدام به ارجاع جنایات جنگی اسرائیل به ICC نمی‌کند، چرا که امریکا از حق وتو خود استفاده می‌کند و مانع چنین ارجاعی خواهد بود.

بن بست حقوق بین الملل

توکلی گفت: بنابراین از منظر حقوقی و قضائی برای رسیدگی به جنایات جنگی اسرائیل با یک بن بستی مواجه هستیم، بن بستی که نظم غیرعادلانه و سازوکارهای غیرعادلانه حاکم بر حقوق بین‌الملل و اصول غیرعادلانه حاکم بر نهادهای بین‌المللی مثل شورای امنیت ما را به این بن‌بست رسانده است بنابراین کار ویژه حقوقدانان چیست اقدام به برگزاری تجمع امر پسندیده و نیکویی است اما اختصاص به حقوقدان ندارد برگزاری دادگاه‌های ملی و داخلی امر بی‌فایده و بدون قابلیت اجرایی خواهد بود.

نقش امروز حقوق دانان: گفتمان سازی ملت‌هاست

وی افزود: به علت سازوکارهای غیرعادلانه‌ای که ما امروز در حقوق بین‌الملل مشاهده می‌کنیم، مراجعه به نهادهای بین‌المللی امکان‌پذیر نیست. بنابراین نقش یک حقوقدان گفتمان سازی ملت‌ها و ایجاد گفتمان در سطح ملی و بین‌المللی برای اصلاح ساختارهای بین‌المللی است.

توکلی تصریح کرد: به نظر می‌رسد حقوقدانان باید در قالب نگارش مقالاتی به زبان‌های زنده دنیا، برگزاری همایش‌ها، سمینارهای و رویدادهای جهانی و گفتگو با رسانه‌های خارجی اقدام به آگاه سازی ملت‌ها در این خصوص کنند؛ به عبارت دیگر ملت ها، دانشگاهیان، اساتید، حقوق دانان را و اقشار فرهیخته را از تبعات نظم غیرعادلانه حاکم بر روابط بین‌الملل آگاه سازند.

این وکیل پایه یک دادگستری گفت: اگر این نظم غیرعادلانه حاکم بر روابط بین‌الملل اصلاح نشود، اگر گفتمان حاکم بر حقوق بین‌الملل عمومی همان گفتمان سابق باقی بماند، اگر قواعد غیرعادلانه حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل اصلاح نشود، اگر ملت‌ها و دولت‌ها نسبت به آنچه که امروز در سازمان‌های بین‌المللی جریان دارد، آگاه نشوند و در برابر این نظم برخاسته از بنیان‌های غیرعادلانه و یک‌جانبه موضع‌گیری نکنند، رسیدگی به جنایات جنگی قدرت‌های بزرگ و همچنین رسیدگی به جنایات جنگی دولت‌ها و کشورهایی که قدرت‌های بزرگ حامی آنها هستند عملاً با مانع و با بن‌بست مواجه می‌شود.

وی افزود: بنابراین نقش امروز حقوقدانان در سطح جهان جهاد تبیین و روشنگری از حیث آگاه‌سازی ملت‌ها، فرهیختگان، نخبگان و حقوقدانان نسبت به تبعات غیرعادلانه و غیر انسانی قواعد و مقررات فعلی حاکم بر حقوق بین‌الملل و سازمان‌های بین‌المللی است.

پایان پیام /