خشکسالی طولانی در کشور | 48 درصد مشترکان پرمصرف هستند

کمبود بارش ها، سبب شده است تا وضعیت آب در کشور به بحران تبدیل شود. هرچند که خبر از پرشدگی سدها به گوش می رسد اما این میزان برای تامین آب مطلوب نیست.

بر اساس آمارها مصرف آب 52 درصد خانوارهای ایرانی کمتر از الگوهای تعیین است، اما 48 درصد خانوارها جزو مشترکان پرمصرف محسوب می‌شوند و نکته قابل توجه این است که 48 درصد خانوارهای بالای الگو حدودا 70 درصد حجم آب را مصرف می‌کنند.

ایران در سال‌های اخیر خشکسالی‌های پی در پی را تجربه کرده است، به طوری که گفته می‌شود در سه سال آبی متوالی اخیر با کاهش جدی بارندگی روبرو شده است. گرچه در سال بارشی نرمال، بارش‌ها خوب است اما کم بارشی‌های گذشته را جبران نمی‌کند. در چنین شرایطی وضعیت منابع آبی کشور متأثر از وضعیت بارشی در شرایط نه‌چندان مناسبی قرار گرفته و این در حالی است که مصارف فزاینده همچنان ادامه دارد.

از طرفی به گفته کارشناسان آب و انرژی، اقلیمی که ایران در آن قرار دارد منطقه‌ای گرم و خشک است و زاویه تابش خورشید نسبت به سایر مناطق، عمودتر است، در نتیجه قرار داشتن کشور در چنین اقلیمی با حجم تبخیر بالای آب اهمیت به موضوع آب را صد چندان می‌کند. در عین حال جغرافیای ایران دستخوش آثار تغییر اقلیم بوده است تا آنجا که عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور گفته است در اثر تغییرات اقلیم، حجم آب در اختیار کشور 30 درصد کاهش یافته است.

علاوه بر این فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب نیز عنوان کرده است میزان بارش‌ها در کل پهنای کشور در سال آبی جاری 3 درصد بیش از شرایط نرمال به ثبت رسیده است. این در حالی است که بارندگی در نقاط مختلف کشور متفاوت بوده به طوری‌که میزان بارندگی در تهران نسبت به شرایط نرمال 55 سال گذشته 19 درصد کاهش یافته و در مقابل شاهد افزایش 50 درصدی بارش‌ها در استان‌های یزد و سیستان و بلوچستان بودیم.

گزارش‌های تازه منتشر شده از سوی وزارت نیرو بیانگر آن است که از مجموع آب تجدیدپذیر تولیدی کشور حدود 87 درصد کل برداشت در بخش کشاورزی انجام می‌شود و این در حالی است که سهم بخش شرب و بهداشت 9 درصد و سهم بخش صنعت و خدمات 3 درصد است. اگرچه مصرف آب در بخش کشاورزی ایران بسیار بالا و نگران کننده است، اما روند مصرف آب شرب در بخش خانگی نیز با توجه به محدودیت منابع آبی در مناطق مختلف و همچنین هزینه‌های بالای تامین، تصفیه و انتقال، نیاز به مدیریت مصرف دارد.

بر اساس داده‌های وزارت نیرو 52 درصد خانوارهای ایرانی مصرفی زیر الگوهای تعیین شده دارند و 48 درصد خانوارها جزو مشترکان پرمصرف محسوب می‌شوند و به بیان دیگر 70 درصد آب شرب توسط نیمی از مشترکان مصرف می‌شود. این درحالی است که به گفته علی سیدزاده، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف، خدمات مشترکان و کاهش هدر رفت آبفای کشور سرانه مصرف کل آب شرب در ایران شامل مصارف خانگی و غیرخانگی است که بر اساس آخرین اطلاعات ثبت شده در سامانه بالانس آب کشور (سپتا) این رقم 235 لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز اعلام شده است. این رقم در برخی از کلانشهرهای کشور از جمله تهران به بیش از 245 لیتر در شبانه روز می‌رسد.

وقتی این سرانه مصرف را با تعدادی از کشورهای اروپایی توسعه یافته از جمله آلمان - هلند - انگلیس مقایسه کنیم درخواهیم یافت که سرانه مصرف هر فرد در  بخش خانگی آب در حدود 120 تا 140 لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است. این در حالی است که سرانه مصرف آب در تعدادی از کشورهای اروپایی در سال 2021 بالاتر از ایران است، از جمله استرالیا (268)، آمریکا (295) و کانادا (326) لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است.

دقت در آمار مصرف این کشورها بیانگر آن است که کشورمان در بخش خانگی یکی از بالاترین میزان مصارف آب را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که به رغم بارش‌های نرمال امسال همچنان برخی استان‌های کشور از جمله تهران، البرز، قزوین، بوشهر و هرمزگان همچنان با تنش آبی دست به گریبانند و چاره‌ای جز اعمال مدیریت مصرف نیست. تدبیری که اگر عمل نشود کشور با مشکلات آبی روبرو خواهیم شد.