دایرهالمعارف مصور تاریخ انقلاب در شیراز منتشر شد

کتاب «نهضت در شیراز» با تلاش گروهی از محققان و نویسندگان توسط انتشارات راه یار منتشر و راهی بازار نشر شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «نهضت در شیراز؛ دایره‌المعارف مصور تاریخ انقلاب اسلامی در شیراز؛ 1342-1357» با تلاش گروهی از محققان و نویسندگان به‌تازگی توسط انتشارات راه یار منتشر و راهی بازار نشر شده است.

تحقیق مطالب این کتاب به‌عهده محمدحسین عظیمی، عبدالرسول محمدی، محمدصادق شریفی، مرضیه پاویر، طاهره بشاورز، وحید احمدزاده بوده که تدوین‌شان توسط محمدحسین عظیمی، محمدجواد رحیمی، سید حامد ترابی و وحید احمدزاده انجام شده است.

در مقدمه این‌کتاب آمده است:

سال 1389 یکی از بچه‌های محله فلاح تهران، چند روزی بود که با ما در حسینیه هنر، همکاری می‌کرد. مدام، در هر فرصتی، لیستی از پیشنهادات با ربط و بی‌ربط را پشت‌سرهم و با ریتم تند، ردیف می‌کرد. یک‌بار با لحن طلبکارانه‌ای گفت: «بابا، این محله ما (فلاح) چهار هزار شهید داده؛ یک محله در پایین شهر تهران به اندازه خیلی از استان‌ها در کشور، شهید دارد. محله ما را باید در شیشه مراقبت کنید. این محله موزه است.

شهر بی‌داستان، بی قهرمان است و شهر بی قهرمان، دیگر جایی برای ماندن نیست؛ ترانزیت است و مسیری برای رفتن و فراموشی. این داستان‌ها هستند که به جغرافیای ما هویت می‌دهند و این هویت جغرافیاست که مربی و هادی ساکنانش است. از طرفی آدم بی‌هویت و بی شناسنامه، هر رنگ و بویی را راحت‌تر می‌پذیرد. الگوی توسعه غرب‌زده اولین کاری که انجام می‌دهد، از جغرافیای عملیاتش هویت‌زدایی می‌کند. ازاین‌رو هویت و حافظه، هسته سخت مقاومت مقابل غرب‌زدگی است.

شهرها با نمادها و استعاره‌های مفهومی و مکانی خود شکل می‌گیرند. کرمان بعد از شهادت حاج‌قاسم سلیمانی استعاره شهری‌اش هرچه بوده تغییر کرده و حالا شخصیت سردار سلیمانی مهم‌ترین نماد شهری کرمان است و طراحی و معماری و مناسبت‌ها و آئین‌های شهری‌اش می‌تواند و باید حول قصه‌های فراوان حاج‌قاسم، دوباره داستان‌پردازی شود. اما همین امر محتاج گردآوری هزاران هزار قصه‌های مردمی درباره اوست تا توسعه مفهومی و شکلی و تقویم شهری کرمان را جهت دهند که اگر به این مهم توجه نشود تجربه توسعه شهری مشهد دوباره تکرار می‌شود.

انقلاب اسلامی ایران، فراتر از یک جنبش اعتراضی و تغییر سیاسی، از بستر فرهنگی و اجتماعی و با تحول آحاد مردم رخ داد. فلذا حتماً برای روایت خود به «متنِ» گسترده و اجتماعی‌تری فراتر از متون کلاسیکِ منحصر در افراد، نیاز دارد. شهرها، متونی گسترده و در عین حال لایه‌لایه و رازآلود هستند که توان ارائه قصه‌ها و استعاره‌های هویتی جامعه را در قالب سنت شفاهی شهری، طراحی و معماری قصه‌گون، آئین‌ها و مناسبت‌های بومی و... دارند. مع‌الاسف تاکنون این ظرفیت در خدمت اندیشه آشفته شبه‌روشنفکران غربگرا بوده است. ایشان سال‌های متمادی، متولی و مسئول طراحی و معماری و قانون‌گذاری و تولید محتوا برای شهرها بوده‌اند و از طرفی جریان متعهد انقلابی به این ظرفیت شهرمتن‌ها، خودآگاه نبوده است. از این رو اولین قدم در راه احیای حافظه شهرها و دمیدن در کالبدشان، گردآوری و ثبت حماسه‌ها و تحول‌خواهی‌ها و تحول افراد و جامعه در شهرهاست.

از مسیر دغدغه روایت محله فلاح تهران و مسئله تخریب گلزارهای شهدای ایران (در دهه 80 و 90) و ده‌ها و صدها نقطه جغرافیایی تاریخ انقلاب و دفاع مقدس و نیز جمع‌آوری خاطرات شفاهی زنان و مردان حماسه‌ساز و افتخارآفرین در روستاها و شهرهای دورافتاده، به این رهنمون شدیم که داستان‌های جغرافیای انقلاب و جنگ را ناظر به نقاط شأن ثبت و منتشر کنیم. عنوان اولیه پروژه شد «اطلس شهرها». در چند شهر، این کار شروع شد. نمونه مشابهی نداشت اما آنچه را نداشتیم خوب می‌شناختیم. مسئله و دغدغه ما، به‌دست‌آوردن ماجراها و وقایع مهم، روایت افراد و کنشگران مؤثر و ثبت مکان‌های مهم شهرها در بستر نهضت انقلاب اسلامی بود.

نتیجه این طرح و عملیات شد «دایرهالمعارف مصور انقلاب اسلامی در شهرها و محلات» که مسئله اصلی‌اش ترمیم حافظه حماسی و انقلابی شهرهاست. حافظه‌ای که هم کارکردی جدی در مدیریت و توسعه هویتی شهری دارد و هم نقشی جدی در تکثیر آئین‌ها و مناسبت‌های بومی و نیز ادبیات تاریخ معاصر ایفا می‌کند. این محصول در عین بداعت، تلاش دیرهنگامی است که حتماً می‌طلبد برای باقی شهرها و روستا و محلات ایرانِ انقلابی به سرعت طراحی و تولید شود و از این جهت نمونه‌ای است برای کارهای بهتر و بزرگ‌تر.

این کتاب در 698 صفحه مصور، قطع رحلی، شمارگان هزار نسخه و قیمت یک میلیون و 500 هزار تومان عرضه شده است.