دولت الکترونیک پس از یک دهه وارد فاز عملیاتی شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، "حمید بنائیان" درخصوص مفهوم ارزش آفرینی دیجیتال در نظام بانکی و نتایج آن براقتصاد، اظهار داشت: در نگاه کلان، تامین خدمات دیجیتال برای جامعه را می توان تحت عنوان «فراگیری مالی» توصیف کرد. دراین دیدگاه، یکی از شاخص های دستیابی به عدالت اقتصادی از طریق فراهم کردن دسترسی یکپارچه، یکسان، آسان و بهینه برای آحاد جامعه به خدمات مالی در نظر گرفته می شود و اجرایی شدن آن مستلزم توسعه خدمات دیجیتال است.

بنائیان ادامه داد: بهبود تجربه کاربری مشتری، ارتقا کیفیت و دقت ارائه خدمات و هدایت صحیح کاربر، جلوگیری از بروز اشتباه یا تخلفات مالی کاربران با استفاده از فن آوری، تسهیل ارتباط بین بسترها و بوم های کسب و کار، زنجیره ارزش و تامین اعتبار خدمات پولی و ده ها دستاورد دیگر از نتایجی است که ارزش آفرینی دیجیتال برای یک اقتصاد پویا در هزاره سوم به ارمغان می اورد.

این مقام مسئول در حوزه بانکداری الکترونیک، عملکرد نظام پولی کشور در حوزه ارزش آفرینی دیجیتال را طی ده سال گذشته، مطلوب ارزیابی و تصریح کرد: در مقایسه با ابتدای دهه 90، امروزه فراگیری خدمات در قالب بسترهای دیجیتال به مراتب بیشتر، متنوع تر و در عین حال امن تر است. امروز به جرات می توان گفت کاربران تجربه بهتری از نظر کمی و کیفی در این رابطه دارند و اگر در ابتدای دهه 90 استراتژی ارزش آفرینی دیجیتال بر توسعه اینترنت بانک، موبایل بانک و خدمات غیر حضوری متمرکز نبود، امروز شاهد گسترش ساز و کارهایی چون نئو بانک، لنتک و خدمات اوپن بنکینگ با قابلیت یکپارچه شدن با ابزارهای ای آر پی و سامانه های مالی کسب و کارها نبودیم و توسعه هوش تجاری وهوش مصنوعی در خدمات بانکی کشور در اولویت قرار نداشت. این رویه حاکی از آغاز بلوغ اولیه در نظام اقتصادی، پولی و بانکی کشور است و می توان آن را گام های مهم و سرونوشت ساز در مسیر ارزش آفرینی دیجیتال دانست.

بنائیان در خصوص زیرساخت ها و فن آوری های نوین در تحقق ارزش آفرینی دیجیتال، اظهار داشت: زیرساخت ها را می توان به دو بخش سخت و نرم دسته بندی کرد؛ زیرساخت های سخت افزاری اعم از دسترسی به اینترنت پرسرعت درحد استاندارهای ممکن، کیفیت شبکه اینترنتی، دسترسی غالب مردم به موبایل های هوشمند به ویژه در پنج سال اخیر و سیستم های کامپیوتری به روز نقش کلیدی در توسعه خدمات دیجیتال داشته اند. بیش از 95 درصد از افراد جامعه با هر سطح، پوشش و توان اقتصادی به موبایل های هوشمند دسترسی دارند و این شرایط نشان می دهد به لحاظ سخت افزاری آمادگی مطلوبی در کشور برای بهره مندی از خدمات دیجیتال وجود دارد. از بعد زیرساخت نرم هم فرهنگ سازی، توانمندی و دانش توسعه نیز طی دهه اخیر رشد و توسعه قابل ملاحظه ای داشته است. نکته مهم و حائز اهمیت، ضرورت حفظ و نگهداری این دو دسته از زیرساخت هاست؛ فرسودگی تکنولوژی در شبکه تاثیر مستقیم بر کیفیت خدمات دهی و سطح سرویس دهی شبکه دارد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر، حفظ سرمایه انسانی نیز چالش جدی است غفلت از آن به ویژه در حوزه فن آوری و زیرساخت خطر بزرگی را متوجه فرایند توسعه دیجیتال می سازد. واقعیت این است که منابع انسانی، بخش مهم و حیاتی برای حفظ و نگهداری زیرساخت فناوری های نوین محسوب می شود و سیل مهاجرت نخبگان به خارج از کشور، به ویژه سرمایه هایی که به صورت آکادمیک برای تکمیل کادر فنی حوزه دیجیتال پرورش داده ایم بسیار خطرناک است. فناوری هایی مانند پردازش تصویر، استفاده ازهوش مصنوعی در صحت سنجی به ویژه در حوزه احراز هویت و احراز هویت الکترونیک در کشور، از فن آوری های کلیدی هستند که نقش مهمی در فرایند دیجیتالی شدن در نظام پولی بازی می کنند.

این مقام مسئول در حوزه بانکداری الکترونیک ادامه داد: خوشبختانه طی سه سال اخیر، در بخش پردازش داده و اطلاعات خوب عمل شده و تاکید می کنم که برای ادامه این روند، نیازمند به روزرسانی، حفظ و نگهداری و پوشش مقرراتی لازم هستیم.

بنائیان در پاسخ به سوالی در خصوص نقش تبلیغات و اطلاع رسانی در تبدیل خدمات دیجیتال به یک مزیت رقابتی برای بانک ها، گفت: این فضا، مخاطبین دیجیتال دارد. بنابراین دسترسی به بسترهای اطلاع رسانی مبتنی بر فضای مجازی اعم از فضای دیجیتالی، وب سایت ها، شبکه های اجتماعی و پلتفرم هایی از این دست، حائز اهمیت ویژه است. طبیعتا هر بانک و فعالی که محصول دیجیتال عرضه می کند، باید در کنار کیفیت خدمات و تنوع خدمات، اطلاع رسانی و بازاریابی موفقی داشته باشد. این یک موضوع کلیدی است، در همه کسب و کارها باید به این موضوع توجه کرد. زمانی مطالعه مجلات و کتاب ها به صورت فیزیکی امری روزمره و عادی بود، امروزه حجم کمی از مخاطبین مخاطب محتوای چاپ شده هستند. مراجعه به رسانه هایی مانند رادیو و تلوزیون زیاد بود اما امروزه حجم گسترده ای از اطلاعات از طریق شبکه های اجتماعی و سایر پلتفرم های اجتماعی دنبال می کنند. برای هر هویت اقتصادی از جمله بانک ها ضروری است در این حوزه حضور فعال داشته باشند تا از گردونه رقابت باز نمانند.

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا ارزش آفزینی دیجیتال درانواع بانکداری مانند بانکداری شرکتی یا بانکداری باز حائز اهمیت است؟، خاطر نشان کرد: ارزش آفرینی در انواع بانکداری یک نقطه اتکا و وجه ممیزه است که می تواند شرط موفقیت و یا حتی عدم موفقیت در این حوزه باشد. بانکداری جامع شامل زیر مجموعه ای از بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و حتی بانکداری سرمایه گذاری است و ارزش آفرینی دیجیتال ابزاری در اختیار بانک است که بواسطه آن استراتژی ویژه خود را در تعامل با مشتریان به کار می بندد. در واقع خدمات دیجیتال در بانکداری خرد، شرکتی و تجاری در جذب، نگهداری و ارزش آفرینی برای مشتریان و توسعه سبد کارمزدی و درآمدی بانک ها جایگاه ویژه ای دارد و در بانکداری سرمایه گذاری، تمرکز بانک ها در مسیر ارزش آفرینی دیجیتال، دسترسی به فرصت های سرمایه گذاری و سبد سرمایه گذاری است.

بنائیان در ادامه در پاسخ به این پرسش که با توجه به سرعت بالای رشد کسب و کار دیجیتال، بانک ها توانسته اند مشتریان خود را راضی نگه دارند، اظهار داشت: بخشی از نظام بانکی به این موضوع به عنوان یک فرصت و در عین حال تهدید واکنش جدی نشان داده اند اما در بخش بانکداری سنتی به ویژه بانکداری دولتی کمتر به این موضوع پرداخته شده است. در حالیکه باید در این موارد به طور جدی توجه و فعالانه اقدام شود یک واقعیت در شبکه بانکی وجود دارد که اگر بانک ها خود را متعهد به تغییر در انطباق با تحولات کسب و کارندانند جایگاهی در آینده نخواهند داشت و شاید در آینده شاهد حذف بانک هایی باشیم که به این سمت نمی روند. در تجربه بین المللی هم با ورودفین تک ها در حوزه خدمات پولی و مالی این خطر کاملا درک شده و اگر مشارکت فین تک ها و سرمایه گذاری در این حوزه را رصد کنیم متوجه می شویم که بانک ها می دانند آینده در دست کسانی است که به خوبی در حوزه خدمات دیجیتال و فین تک و ارزش آفرینی دیجیتال حرکت کرده اند و بانکی هم که غفلت کند توسط هویت های جدید حذف می شوند.

به گفته وی، در حوزه هایی مانند بلاک چین و رمزارزها و رمزارز دیجیتال بانک مرکزی اگر ورود موثر و جدی نداشته باشیم مهاجرت دارایی ها و سرمایه ها اتفاق می افتد و سهم بازار را از دست می دهیم و جایگزین کردن آن راحت نخواهد بود. مساله زمان ورود به موقع به فضای دیجیتال و ارزش آفرینی، بسیار با اهمیت است. وقتی کسب و کارها به پلتفرم های بیگانه اعتماد کنند به سختی می توان آنها را دوباره به پلتفرم های بومی متمایل کرد تغییر رفتار در این حوزه زمانبر است.

وی درباره کارآمدی تجربه های داخلی در حوزه خدمات دیجیتال و ارزش آفرین کارآمد، گفت: اهراز هویت الکترونیک در حال حاضر بستری مناسب فراهم کرده که مشتریان می توانند از طریق آن نسبت به افتتاح سپرده به صورت غیر حضوری، دریافت کارت بانکی و فعال سازی درگاه های غیر حضوری اقدام کنند. توسعه پلتفرم های لند تک نیز از دیگر زیرساخت هایی است که دسترسی به تسهیلات خرد را برای آحاد جامعه تسهیل کرده است. در شرایطی که اولویت کشور تحقق و استقرارعدالت اجتماعی است این پلتفرم ها بستری را فراهم کرده که هر فرد در هر نقطه از کشور می تواند بدون نیاز به شبکه فیزیکی بانکی با رعایت ضوابطی چون احراز هویت، امضای دیجیتال و وثیقه الکترونیکی خدمات دریافت کند. باید بپذیریم که عمده نوآوری هایی که در کشور اتفاق می افتد، الگوبرداری از نمونه های خارجی است؛ بانک های پیشرو در جهان در پلتفرم هایی چون مونزو، آمازون، متاورس و دیگر زیرساخت های نوین شعبه های مجازی تاسیس کرده اند و به نیاز مشتریان خود پاسخ می دهند. برخی بانک های داخلی نیز به این موضوع واکنش نشان داده اند و تمایل دارند و به این حوزه ها ورود کرده اند.

این مقام مسئول در حوزه بانکداری الکترونیک در خصوص چشم اندار بانکداری دیجیتال، گفت: این مسیری است که شروع شده و با سرعت بالا رشد خود را طی می کند. واقعیت این است که تکنولوژی و فن آوری خود را به کسب و کارها تحمیل خواهد کرد و اقتصاد ایران نیز نشان داده که پذیرای ارزش آفرینی دیجیتال است؛ موضوع دولت الکترونیک پس از یک دهه وارد فاز عملیاتی شده و بسیاری از خدمات دولتی در لایه دولت و مردم به صورت دیجیتالی به مردم ارائه می شود. همچنین نظام پولی کشور با تزریق اعتبارات خرد، امکان افتتاح حساب غیر حضوری و دریافت تسهیلات بدون نیاز به حضور در شعب فیزیکی را برای مردم فراهم کرده است. بر این باورم که با توسعه خدمات مبتنی بر هوش تجاری و مصنوعی، پردازش داده ها و ایجاد پایگاه های داده ای که بر اساس توسعه داده در کشور تشکیل شده چشم انداز روشنی را در حوزه ارزش آفرینی دیجیتال خواهیم داشت به شرط حفظ و توسعه زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری که به آن پرداخته شد.

یادآور می شود، نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با موضوع «ارزش‌آفرینی دیجیتال در روزهای 1 و 2 اسفند سال جاری در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد تهران برگزار خواهد شد. در این همایش به موازات سخنرانی‌ها، میزگردها و کارگاه‌های علمی، جشنواره دکتر نوربخش جهت انتخاب و معرفی نوآوری‌های برتر بانک‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت و همچنین نمایشگاهی تخصصی جهت معرفی جدیدترین دستاوردهای بانک‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات مرتبط برگزار می‌شود.