دوگانگی در مدیریت زنجیره ارزش تولید طیور به تولیدکنندگان مرغ ضرر زده است

ورمزیار، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، گفت: به گفته تولید کنندگان، نمایندگان انجمن‌ها و وزارت جهاد کشاورزی معدوم سازی جوجه‌ها به خاطر کاهش تقاضای گوشت مرغ متاثر از شیوع ویروس کرونا و به تبع آن تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و مجالس بوده و تولیدکنندگان به خاطر متضرر شدن دست به چنین اقدامی زده اند. وی با بیان اینکه معدوم سازی جوجه‌ها به خاطر اینکه بخواهیم قیمت مرغ افزایش یابد به لحاظ اخلاق کشاورزی و محیط زیستی اصلا اقدام درستی نبوده، افزود: به هر روی جوجه‌های معدوم شده هم موجود زنده هستند و معدوم سازی به این شکل از نظر اخلاق اسلامی و محیط زیستی به هیچ وجه پسندیده نیست. ورمزیار با اشاره به اینکه برخی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به قبح زدایی از معدوم سازی جوجه‌ها پرداخته و گفته اند که این اقدام، کار طبیعی است و همیشه اتفاق می‌افتد و در دنیا هم همینطور است، تصریح کرد: موضع گیری مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در مقابل معدوم سازی جوجه‌ها پسندیده نیست؛ با این وجود نیاز است که سازمان حفاظت از محیط زیست و دادستان به اینگونه موارد ورود پیدا کنند تا شاهد قبح زدایی از چنین کار‌هایی نباشیم. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه برخی کشور‌ها به خاطر اینکه قیمت گندم در بازار‌های جهانی کاهش نیابد گندم خود را به دریا می‌ریزند و معدوم سازی جوجه‌ها هم مشابهت‌هایی با این اقدام دارد نه اینکه عینا مثل آن باشد، گفت: در دنیا هم معدوم سازی جوجه‌ها صورت می‌گیرد، ولی ما که نظام اسلامی هستیم و اعتقاد به پایبندی به اخلاق اسلامی داریم نباید به شیوه لیبرالیست‌ها و نئولیبرال‌ها برخورد کنیم. ورمزیار افزود: نقل قول دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه معدوم سازی جوجه‌ها به خاطر کمبود نهاده‌های تولید مرغ در بازاربوده، ولی بیشتر حرف مدافعین معدوم سازی این است که با کاهش قیمت گوشت مرغ تولیدکنندگان و پرورش دهندگان مرغ نیز متضرر شده اند به همین دلیل معدوم سازی انجام شده است. وی با بیان اینکه در حال حاضر وزرای کشاورزی فرانسه و آلمان تصمیم گرفته اند که معدوم سازی جوجه‌های یک روزه را تا 31 دسامبر 2021 ممنوع کنند، تصریح کرد: یکی از دلایل ساختاری معدوم سازی جوجه‌ها دوگانگی در مدیریت زنجیره ارزش تولید طیور درایران است به این صورت که سیاست گذاری تولید توسط وزارت جهاد کشاورزی و سیاست گذاری بازاریابی و تنظیم بازار به اشتباه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت می‌گیرد و این موضوع قطعا به تولید ضرر می‌زند. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: اینکه بنده ریخته شدن گندم در آب توسط برخی کشور‌ها را مثال زدم به این معنا نیست که پرورش دهندگان طیور در ایران به اخلاق محیط زیستی پایبند نیستند، اما وظیفه حاکمیت این است که زمینه را برای جلوگیری از وقوع چنین مواردی و رعایت اخلاق محیط زیستی فراهم کند و این مهم نیز از طریق رفع برخی موانع ساختاری اتفاق می‌افتد. ورمزیار با اشاره به اینکه وقتی دولت یک شبه سیاست صادرات را ممنوع می‌کند تولید کننده و پرورش دهنده طیور به شدت متضرر می‌شود، و این یکی دیگر از موانع ساختاری است افزود: یکی دیگر از موانع ساختاری این است که زنجیره ارزش مرغ در ایران خیلی توسعه پیدا نکرده تا تولید کننده بتواند بر اساس نیاز بازار داخلی و خارجی و نهاده‌های تولید مرغ برنامه ریزی کند. به هر روی زنجیره تولید باید یک مجموعه به هم پیوسته و یکپارچه‌ای باشد تا تولید کننده کمتر دچار مشکل شود. وی با رد این استدلال که فضای کافی برای نگهداری جوجه‌های معدوم شده وجود نداشته تصریح کرد: فضای خالی در دستگاه‌های مختلف از جمله در وزارت کشاورزی به اندازه کافی وجود دارد. با این وجود اگر یک هماهنگی درون دستگاهی اتفاق می‌افتاد می‌شد از این فضا‌ها بعد از مناسب سازی استفاده کرد. به هر روی دولت می‌توانست در کنار بخش خصوصی فضایی را برای نگهداری جوجه‌ها تامین کند تا شاهد معدوم سازی نباشیم. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: همچنین به جای معدودم سازی بخشی از جوجه‌ها را می‌توانستیم در اختیار سازمان حفاظت از محیط زیست و حیات وحش و یا خانوار‌های فقیری که شرایط نگهداری جوجه‌ها را داشتند قرار دهیم. ولی چون شبکه سازی بین ذی نفع‌های مختلف و همکاری‌ها و هم افزایی‌ها و اطلاعات از ظرفیت‌های همدیگر وجود ندارد این اتفاق نیفتاد. ورمزیار با بیان اینکه یکی دیگر از چالش‌های ساختاری این است که پرورش دهندگان طیور نفع عادلانه‌ای از قیمت نهایی گوشت مرغ نمی‌برند، افزود: این وضعیت باعث شده که تولیدکنندگان طیور خیلی از وقت‌ها آسیب ببینند، چون صنعت طیور در سال‌های مختلف صنعت پرریسکی بوده است با این وجود کسی که وارد این صنعت می‌شود ریسک را می‌پذیرد. به هر روی سود بیشتر در صنعت مرغ معمولا نصیب کشتارگاه‌ها می‌شود، چون این فضا خیلی رقابتی نیست. وی با اشاره به اینکه ضرر‌های که تولید کنندگان مرغ می‌بینند باعث می‌شود آستانه تحمل آن‌ها پایین بیاید با این وجود باید به موضوع معدوم سازی جوجه‌ها به صورت سیستمی نگاه کنیم، اضافه کرد: اینکه به راحتی تولید کنندگان طیور را محکوم کنیم بدون اینکه بستر‌ها و موانع ساختاری و نهادی مشکل ساز را ببینیم این موضوع خیلی مشکلی را حل نمی‌کند و ممکن است چند وقت دیگر معدوم سازی دوباره اتفاق بیفتد.